Dictionary of Welsh Biography

PRITCHARD, ROBERT (fl. 1730-8), bardd a llongwr Yn Blodeu-gerdd Cymry ceir cân grefyddol faith, ag enw ' Robert Pritchard, o Bentraeth, ym Môn, 1738,' o dani. Tebyg mai ef oedd y ' Robert Prichard Poet,' capten y llong fechan, Blessing, a fu'n cario llechi o Abercegin, ger Bangor, o 1730 hyd 1733 - cofnodir amdano ym mhapurau stad y Penrhyn.
PROTHERO, CLIFFORD (1898 - 1990), trefnydd y Blaid Lafur yng Nghymru Blaid Lafur o dan ei ysgrifenyddiaeth i gryfhau ei gafael yn y Gymru Gymraeg ac erbyn 1957 gwelwyd y rhan fwyaf o'r 'fro Gymraeg' yn nwylo Llafur. Llwyddwyd i ennill etholaethau Caernarfon yn 1945, Meirionnydd yn 1950, Conwy yn 1950; Môn a Penfro yn 1951 a Chaerfyrddin yn 1957. Ef oedd Asiant Is-etholiad Caerfyrddin yn 1957 pan enillodd Megan Lloyd George, a drodd i'r Blaid Lafur ar ôl colli Ynys Môn
PRYCE, JOHN (1828 - 1903), deon Bangor, ac awdur ; ac o 1899 hyd 1910 yn ddeon Llanelwy. Bu farw 17 Medi 1914, yn 81 oed. I Goleg Iesu, Rhydychen (1847) yr aeth John Pryce; graddiodd yn 1851. Bu'n gurad ac athro yn Nolgellau (1851-6), yn gurad parhaol Glanogwen (1856-64), yn ficer Bangor (1864-80), ac yn rheithor Trefdraeth (Môn) o 1880 hyd 1902; penodwyd ef yn ganon yn 1884, yn archddiacon yn 1887, ac yn ddeon Bangor yn 1902; bu farw 15 Awst 1903
PRYS, ELIS (Y Doctor Coch; 1512? - 1594) Blas Iolyn, sir Ddinbych bedair gwaith, yn siryf Môn ddwy waith, a siryf Caernarfon unwaith, ac yn 'custos rotulorum' Meirionnydd bron drwy oes Elizabeth. Bu hefyd yn aelod o gyngor y gororau. Yn 1561 gwnaed ef yn ganghellor Bangor a rhoddwyd rheithoraeth Llaniestyn iddo; yn Chwefror 1565 awgrymwyd ei wneud yn esgob Bangor, ond gwrthwynebai'r archesgob Parker gan nad oedd Prys nac offeiriad nac yn gymwys i fod
PRYSE family Gogerddan, Y mae'r teulu hwn yn olrhain ei ach hyd Gwaethfoed, Arglwydd Ceredigion, etc. Efallai mai'r aelod cyntaf i'w gysylltu ei hun â rhan ogleddol y sir, h.y. â Gogerddan, ydoedd RHYS AP DAFYDD LLWYD (Burke Peerage, Baronetage, arg. 1936). Canwyd iddo ef gan rai o'r beirdd - e.e. Siôn Ceri, Huw Arwystli, Mathew Brwmffild, a Lewis Môn (Cwrtmawr MS. 12B). Y mae ar gael (e.e. yn Cwrtmawr MS 12B) gywydd a
PRYSE, ROBERT JOHN (Gweirydd ap Rhys; 1807 - 1889), hanesydd a llenor annibyniaeth barn. Ceisiai bob amser fynd i lygad y ffynnon a darganfod y gwirionedd drosto'i hun. JOHN ROBERT PRYSE ('Golyddan'; 1840 - 1862), bardd Barddoniaeth Mab Gweirydd ap Rhys. Ganwyd yn y Cae-crin, Llanrhyddlad, Môn, 10 Mehefin 1840. Addysgwyd ef yn Ysgol Frutanaidd Llanrhyddlad, yna rhoddwyd ef i ddysgu Groeg a Lladin gyda'r Parch. R. E. Williams ('Apeles'), gweinidog yr Annibynwyr yn Llanddeusant
PUGHE, ELIZABETH ('Eliza') (1826 - 1847), darlunydd byddar Ganwyd Eliza Pughe yn 1826 yn Chwaen Wen, Tref Alaw, Môn, yr ifancaf o dri o blant David Roberts Pughe a'i wraig Elizabeth. Chwaen Wen oedd cartref teulu ei mam. Symudodd y teulu i Coch-y-Bug, Pontllyfni ger Clynnog Fawr tua 1828. Brawd hynaf Eliza oedd John Pughe (1814-1874), Cymrawd o Goleg Brenhinol y Llawfeddgon a gŵr adnabyddus yng nghylchoedd llenyddol Cymru fel cyfieithydd Meddygon Myddfai
PULESTON family Emral, Plas-ym-Mers, Hafod-y-wern, Llwynycnotiau, Pyvylston ' mewn gweithred o'r flwyddyn ddilynol ynglyn ag arwerthiant tiroedd yn Gwillington (Archæologia Cambrensis, 1888, 32, 293). Ar 20 Mawrth 1293/4 penodwyd ef gan Edward I yn siryf cyntaf Môn (Cal. Welsh Rolls, 283), ac yn rhinwedd ei swydd ef oedd yn gyfrifol am gasglu'r dreth ar eiddo symudol y Cymry a esgorodd ar wrthryfel Madog ap Llywelyn yn Hydref 1294. Pan oedd yr helynt yn ei anterth
PULESTON family Emral, Plas-ym Mers, Hafod-y-wern, Disgynnai'r Pulestoniaid o Syr ROGER DE PULESTON, brodor o drefgordd Puleston neu Pilston ger Newport yn Sir Amwythig, a gafodd dir gan Edward I yn Emral ym Maelor Saesneg, ac a ymsefydlodd yno cyn 1283. Yr oedd yn siryf Môn, 1284-94, ac yn brif swyddog cyllid dros Wynedd. Yn rhinwedd ei swydd, ef oedd yn gyfrifol am gasglu'r dreth ar eiddo symudol ('moveables') y Cymry, a esgorodd ar wrthryfel
PULESTON, JOHN (c. 1583 - 1659), barnwr mab hynaf RICHARD PULESTON, a aned yn Allington, sir Ddinbych, yn 1548, yn bedwerydd mab i'r Syr Roger Puleston o Emral a fu farw yn 1587, ac yn frawd i Syr Roger (1566 - 1618) (gweler yr ysgrif ar y teulu), ac a fu'n rheithor Astbury yn sir Gaerlleon o 1577 hyd 1596 - bu hefyd yn rheithor segurswydd Llaneugrad ym Môn (1592-6), ac yn rheithor Kingsworthy (Hants) o 1596 a'r Hôb (Estyn) o 1597 hyd
REES, HENRY (1798 - 1869), gweinidog enwocaf y Methodistiaid Calfinaidd yn ei gyfnod bregethau. Bu farw yn Benarth, Dyffryn Conwy, 18 Chwefror 1869, a chladdwyd ef yn Llantysilio, Môn.
REES, THOMAS WYNFORD (Dagger; 1898 - 1959), is-gadfridog Ganwyd yn 1898 yng Nghaergybi, Môn, ond treuliodd ei ddyddiau cynnar yn y Barri, Morgannwg, lle yr oedd ei dad, T.M. Rees, yn weinidog (EF) Bethel. Priododd yn 1926 â Rosalie, merch hynaf Syr Charles Innes a bu iddynt un mab (Peter Rees, A.S. (C) Dover), ac un ferch. Cydnabyddid ef yn un o filwyr dewraf Cymru yn ystod a rhwng y ddau ryfel byd. Ac yntau'n filwr profiadol o fri mewn brwydrau yn y

Search results

289 - 300 of 403 for "Môn"