Dictionary of Welsh Biography

MEREDUDD ap RHYS (fl. 1450-85), uchelwr, offeiriad, a bardd yr elyniaeth oesol a oedd yn bodoli: yr oedd anllywodraeth ar bob llaw, ac arglwyddi gwlad yn colli eu bywydau beunydd. Canodd am ansicrwydd bywyd, ond daliodd i obeithio yn y diwedd. Rhoes fawl i'r brenin Edward IV am y tybiai y medrai hwnnw roddi pen ar y terfysg a chadw'r heddwch. Marwnadodd ar ei ôl hefyd, canys onid oedd rhyw ychydig o waed y tywysogion Cymreig yn ei wythiennau, ac yntau'n
MEURUG, RHYS (d. 1586-7), yswain, achwr, a hanesydd (344-6)), a'r llall gan Sils ap Siôn (Llyfr Hir Llanharan, 319). Ei brif ddiddordeb ydoedd hanes Morgannwg, a bu wrthi'n ddyfal yn chwilio am hen ddogfennau o bob math, Lladin a Chymraeg. Ceir yn J. M. Traherne, Stradling Correspondence, 1840, 167-8, lythyr a yrrodd at Syr Edward Stradling o Sain Dunwyd yn 1574, llythyr sy'n dangos fod y ddau hanesydd yn cydweithio. Ysgrifennodd lyfr ar hanes
MORGAN, DAVID (1814 - 1883), diwygiwr crefyddol iechyd corff a meddwl Jones dorri i lawr, ymledodd ' Diwygiad '59,' fel y'i gelwir, trwy Gymru oll a thu hwnt. Yn ystod 1859-60 teithiodd David Morgan trwy bob rhan o Gymru, gan gynnal yn fynych dair neu bedair oedfa mewn diwrnod. Wedi i wres y diwygiad oeri dychwelodd at ei ddyletswyddau gweinidogaethol yn Ysbyty, ac ym Mawrth 1868 galwyd ef yn ffurfiol i fugeilio'r eglwys yno, sef Capel Maes-glas y
MORGAN, DYFNALLT (1917 - 1994), bardd, beirniad llenyddol a chyfieithydd ysgoloriaeth i fynd i ysgol ramadeg Castell Cyfarthfa yn 1928. Awyrgylch ac addysg uniaith Saesneg oedd yn ei ysgol gynradd, ond atgyfnerthwyd ei Gymraeg yn y cyfnod hwn trwy ymweld â'i fodrybedd yn Llanddewi Brefi bob gwyliau haf. Roedd wrth ei fodd yng nghefn gwlad Ceredigion, a phrofiad poenus oedd dychwelyd i Ferthyr bob mis Medi. Cofiwyd amdano yn gynnes yn yr ardal. Adlewyrchwyd hyn yn y cyngerdd
MORGAN, GEORGE OSBORNE (1826 - 1897), gwleidydd College, Manceinion. HENRY ARTHUR MORGAN (1830 - 1912) Addysg Y trydydd o'r brodyr. Ganwyd 1 Gorffennaf 1830 yn Gothenburg. Aeth i ysgol Amwythig a Choleg Iesu yng Nghaergrawnt. Graddiodd yn y dosbarth blaenaf mewn mathemateg; etholwyd ef yn gymrawd o'i goleg; daliodd bron bob swydd ynddo, ac yn 1885 etholwyd ef yn feistr y coleg. Pan fu farw, 2 Medi 1912, yr oedd wedi bod yno am 63 mlynedd yn ddifwlch
MORGAN, JOHN (1743 - 1801), clerigwr fisol yn ei dŷ ef bob tri mis. Yn 1792, fodd bynnag, aeth yn ddrwg rhyngddynt, ac ymadawodd Mathias yr eilwaith â Gogledd Cymru. Pan ddaeth y Morafiad Christian Ignatius La Trobe ar daith i Gymru yn 1795, ymwelodd â John Morgan a sylwodd ar ei dlodi dybryd - cafodd gan y Brodyr yn Llundain roi blwydd-dâl o £16 iddo. Bu farw John Morgan yn 1801; claddwyd ef ar 30 Mawrth, 'yn 58 oed.' Bu'n briod
MORGAN, JOHN JENKYN (Glanberach; 1875 - 1961), hanesydd lleol a thraethodwr 1901. Yr oedd ei wraig (a fu farw mewn gwasanaeth crefyddol yng nghapel Bryn Seion, Glanaman, 25 Tachwedd 1956) yn chwaer i'r gweinidogion W. Glasnant Jones, Dafydd G. Jones, ac E. Aman Jones. Bu iddynt bedwar o blant. Mewn oes ddifantais manteisiodd John Jenkyn Morgan ar bob cyfle i hogi meddwl a dawn. Yr oedd yn ŵr diwylliedig, a thrwy ei gyfeillgarwch agos â Richard Williams ('Gwydderig
MORGAN, ROBERT (1608 - 1673), esgob Bangor . Ar wahân i hyn gadawai Morgan bob dadleuon yn llonydd, gan anwybyddu'r confenticlau yn ei esgobaeth, apelion y Dr. Michael Roberts am gymorth i gael ei gymrodoriaeth yng Ngholeg Iesu, Rhydychen, yn ei hôl, a cheisiadau ei 'gâr' Syr Richard Wynn, Gwydir, am iddo roddi bywiolaethau i bobl a noddid ganddo ef ond a oedd yn gwbl anghyfaddas. Bu farw 1 Medi 1673; dyfynnir arysgrifau ei gofebau yn eglwys
MORGAN, THOMAS JOHN (1907 - 1986), ysgolhaig a llenor Cymraeg (Melville Richards, 1938) yn Y Llenor 17 (1938), 238-48) a chyrhaeddodd hyn ei uchafbwynt yn Y Treigladau a'u Cystrawen (1952). Hwn yw'r unig ddadansoddiad trylwyr o amrywiaeth arferion treiglo'r Gymraeg wedi'i sylfaenu ar dystiolaeth gweithiau o bob math, cyhoeddedig ac mewn llawysgrif, ac ar wybodaeth eang o iaith lafar llawer ardal. Yn ogystal â'i waith ieithyddol, bu'n cyhoeddi'n helaeth ar bynciau
MORGAN, TREFOR RICHARD (1914 - 1970), rheolwr cwmni etholaethau Ogwr, 1945, 1946, Abertyleri 1955 a Brycheiniog a Maesyfed 1964, 1966 gan sefyll fel cenedlaetholwr annibynnol ym Merthyr Tudful, 1950. Yn ôl barn olygyddol Y Faner wedi ei farw 'yr oedd yn un o'r siaradwyr cyhoeddus mwyaf effeithiol a feddai Plaid Cymru; traethai wirioneddau llosg yn huawdl ac argyhoeddiadol a gallai ddadlau tros achos cenedlaetholdeb cystal ag undyn byw'. Ond daliai bob amser
MORGAN, WILLIAM GERAINT OLIVER (1920 - 1995), gwleidydd Ceidwadol oedd yn syndod i neb na chafodd erioed gynnig swydd o fewn y llywodraeth. Ond roedd bob amser yn gydwybodol fel AS etholaethol a chymerai ddiddordeb byw mewn materion amaethyddol. Roedd ar gael yn rheolaidd i gyfarfod â'i etholwyr, fel arfer yn neuadd y dref yn Ninbych, adeilad hanesyddol ysblennydd. Yn etholiad cyffredinol 1983, cefnogodd yr ymgeisydd Plaid Cymru. Ym 1984, ar ôl iddo golli ei sedd
MORRIS, DAVID (fl. 1798-1878), bardd a llenor . Treuliodd ei flynyddoedd olaf yn nhloty Tredegar, a thra bu yno gyrrai arglwyddes Llanover bunt yn galennig iddo bob Calan. Yr oedd heibio'r 80 mlwydd oed pan fu farw.

Search results

349 - 360 of 579 for "Bob"