Dictionary of Welsh Biography

PRYS, JOHN (Philomath; 1739? - 1786?), almanaciwr Brodor o Fryneglwys yn Iâl ydoedd a bu'n byw ar un adeg ym Mryn-y-llwynog, ym mhlwyf Llandysilio, sir Ddinbych. Cyhoeddodd almanac bob blwyddyn yn gyson o 1739 hyd 1786 o leiaf. Wybrenawl Genadwri oedd ei enw ar y cyntaf ond newidiodd ef i Dehonglydd y Ser yn 1747. Er nad oedd safon almanaciau John Prys cyfuwch â safon almanaciau Gwilym Howell, cynhwysent lawer o gynhyrchion gwreiddiol llenorion
PRYSE, ROBERT JOHN (Gweirydd ap Rhys; 1807 - 1889), hanesydd a llenor ' a thraddododd 'Gwilym Hiraethog' bregeth yn ei erbyn ef a'i syniadau yng nghymanfaoedd Caernarfon a Llangefni, Gorffennaf 1844. Urddwyd ef yn fardd, dan yr enw 'Gweirydd ap Rhys,' yn eisteddfod Aberffraw, 1849. Yn sicr ni bu llenor mwy diwyd nag ef yn y ganrif. Cyhoeddodd lu o erthyglau a llyfrynnau, rhai'n gyfieithiadau ond y rhan fwyaf yn waith gwreiddiol; cyfrannodd fwy na neb tuag at Y
PUGH, HUGH (1803 - 1868), ysgolfeistr a gweinidog gyda'r Annibynwyr Gogledd. Ysgrifennai erthyglau yn gyson i'r Dysgedydd. Yn y cyfnod hwn hefyd y cyhoeddodd Drych y Cymunwr ar gyfer cymunwyr ieuainc, a Hawl a chymhwysder dyn i farnu drosto'i hun. Yn 1837 symudodd i Fostyn ac yno drachefn bu yr un mor ymroddgar, a chafodd wŷr o gyffelyb anianawd yn gymdogion, sef ei ragflaenydd ' Gwilym Hiraethog ' a symudasai i Ddinbych, a ' Scorpion ' yn Nhrelawnyd ('Newmarket'). Ym
PUGHE, WILLIAM OWEN (1759 - 1835), geiriadurwr, gramadegydd, golygydd, hynafiaethydd, a bardd , ac yn 1803 cyhoeddwyd y cyfan yn ddwy gyfrol fawr, a gynhwysai hefyd ramadeg Cymraeg. Ef a gynorthwyai 'Owain Myfyr' i olygu Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym yn 1789, ac yn 1792 cyhoeddodd ganu Llywarch Hen, gyda chyfieithiad Saesneg. Bu'n golygu'r cylchgrawn Saesneg, The Cambrian Register, 1796 a 1799, ac ef oedd prif olygydd The Myvyrian Archaiology of Wales, 1801 a 1807, ac a drefnai'r cyfan bron
PUW family Penrhyn Creuddyn, Ymdrinir yma â rhai o aelodau'r teulu yn eu trefn amseryddol. GWILYM PUW (c. 1618 - c. 1689), llenor Catholig, milwr, meddyg, ac aelod o Urdd y Benedictiaid Crefydd Llenyddiaeth ac Ysgrifennu Meddygaeth Milwrol Trydydd mab Phylip Puw (isod) a Gaynor Gwyn o'r Penrhyn yn y Creuddyn, Sir Gaernarfon, a brawd Robert Puw (isod). Yr oedd yn gapten ym myddin Siarl I yn Raglan yn 1648, ac wedi cyfnod o
REES, EVAN (Dyfed; 1850 - 1923), pregethwr, bardd, ac archdderwydd Cymru ei oes. Enillodd y prif wobrau mewn eisteddfodau taleithiol a chenedlaethol, e.e. eisteddfodau cenedlaethol Merthyr Tydfil, 1881, ar 'Cariad'; Lerpwl, 1884, ar 'Gwilym Hiraethog'; Aberhonddu, 1889, ar 'Y Beibl Cymraeg'; Merthyr Tydfil eilwaith yn 1901 ar 'Y Diwygiwr'; eisteddfod gyd-genedlaethol Chicago, 1893, ar 'Iesu o Nazareth'. Beirniadai bron bob blwyddyn yn yr eisteddfod genedlaethol yn ystod
REES, HENRY (1798 - 1869), gweinidog enwocaf y Methodistiaid Calfinaidd yn ei gyfnod Ganwyd 15 Chwefror 1798 yn Chwibren Isaf, Llansannan, sir Ddinbych, mab hynaf David ac Ann Rees; brawd iau ydoedd William Rees ('Gwilym Hiraethog'). Bu yn yr ysgol yn Llansannan am dair blynedd, a bu'n gwasnaethu yn Syrior, fferm a berthynai i Thomas Jones, Dinbych. Yn 1814 ymwelodd â'r Bala i geisio'r Geiriadur Ysgrythyrol gan Thomas Charles, ac yn nhŷ Charles cyfarfu hefyd â John Elias - yr
REES, JOHN THOMAS (1857 - 1949), cerddor 'String Quartet' (1895), 'Y Trwbadŵr' (seiliedig ar eiriau yng ngwaith Dafydd ap Gwilym) mewn cydweithrediad ag S. M. Powell yn Nhregaron, a 'Hillsides of Wales' (i feiolin a piano). Golygodd gasgliad o donau gan Dafydd Lewis, Llanrhystud, Perorydd yr Ysgol Sul (casgliad o donau ac anthemau i blant), ac yr oedd yn gyd-olygydd Llyfr Hymnau a Thonau y Methodistiaid Calfinaidd (1897) ac Emynau a Thonau y
REES, WILLIAM (Gwilym Hiraethog; 1802 - 1883), gweinidog Annibynnol, llenor, golygydd, ac arweinydd cymdeithasol wleidyddol, ac i hyfforddi ar bynciau fel seryddiaeth, daeareg, a 'Pantycelyn.' Y mae swm ei farddoniaeth yn enfawr. Cyhoeddodd Gweithiau Barddonol Gwilym Hiraethog, 1855, lle ceir ei awdl i 'Heddwch,' sy'n cynnwys y cywydd enwog i'r gof, a'r gân 'Atgofion Mebyd'; Emmanuel, i, 1862; ii, 1867, arwrgerdd hirfaith yn y mesur di-odl; Twr Dafydd, sef Salmau Dafydd ar Gân, 1875; Cathlau Henaint, 1878. Ei emyn
RHYDDERCH AB IEUAN LLWYD (c. 1325 - cyn 1399?), cyfreithiwr a noddwr llenyddol gan Ddafydd ap Gwilym. Roedd Rhydderch yn hyddysg yng Nghyfraith Hywel Dda, a chyflawnodd swyddogaeth dosbarthwr neu legis peritus rhwng 1380 a 1392 yn gwrando apeliadau ac yn adfarnu camfarnau, gyda gwaith cyfreithiol arall. Gyda'i wybodaeth am y gyfraith Seisnig hefyd, gweithredodd fel cwnstabl a bedel Mabwynion ac fel ystiward a dirprwy ynad Ceredigion. Mae'n debygol y medrai Rhydderch bob un o'r
RHYS ap GRUFFYDD (d. 1356) Mab Gruffydd ap Hywel (gweler Hywel y Pedolau) ap Gruffydd ab Ednyfed Fychan a Nest, merch Gwrwared ap Gwilym o Gemais. Ef ymhlith uchelwyr Cymreig y 14eg ganrif oedd y dyn cyfoethocaf a mwyaf ei ddylanwad. Cynrychiola ei yrfa agwedd meddwl a gobeithion yr aelodau hynny o'i ddosbarth a gefnogai achos teulu brenhinol yr Angeviniaid yng Nghymru yn ystod canrif gyntaf sefydliad y Saeson. Ymddengys i
RHYS ap THOMAS Syr (1449 - 1525), prif gynorthwywr Cymreig y brenin Harri VII - adeiladu adeilad y porth a dodi ffenestri yn y castell. Priododd Syr Rhys ap Thomas (1) Eva, merch Henri ap Gwilym, Cwrt Henri, a (2) Jane, merch Thomas Mathew, Radyr, Morgannwg, a gweddw Thomas Stradling, S. Dunawd, Morgannwg. Bu farw yn 1525 a chladdwyd ef yn eglwys y Brodyr Llwydion, Caerfyrddin. Symudwyd ei gorff yn ddiweddarach i eglwys S. Pedr yn yr un dref; adnewyddwyd y beddfaen yn 1865. Bu ei

Search results

265 - 276 of 362 for "Gwilym"