Dictionary of Welsh Biography

ROBERTS, JOHN (Jack Rwsia; 1899 - 1979), glöwr, cynghorydd ac aelod amlwg o'r Blaid Gomiwnyddol Pwyllgor Gwaith ac ymfalchïai yn 'Awdl y Glöwr' a gipiodd y Gadair. Dysgodd ddarnau helaeth o awdl y Parchedig Gwilym R. Tilsley ar ei gof. Yr oedd ganddo feddwl uchel o weinidogion ei enwad, a soniai yn gyson am gyfraniad y Parchedig T. H. Griffiths, ysgrifennydd llawn amser Cymdeithas Dydd yr Arglwydd yng Nghymru a fu'n weinidog arno. Ymddeolodd yn 1966 a threuliodd weddill ei oes yn ffyddlon i'r capel
ROBERTS, LEWIS (1596 - 1640), masnachwr ac economydd Y mae ei deulu (J. E. Griffith, Pedigrees, 96) yn enghraifft ddiddorol o ymwthiad y Cymry i fwrdeisdrefi Seisnig Gwynedd. Clywir gyntaf am y teulu ym mherson Gruffydd Llwyd (a fu farw 1375), a breswyliai yn nhreftaeog Penhwnllys yng nghwmwd Dindaethwy, h.y. ar diroedd hil Ednyfed Fychan - ond erbyn 1413 yr oedd y tiroedd hyn ym meddiant Gwilym Gruffydd o'r Penrhyn (gweler yr ysgrif ar y teulu
ROBERTS, LEWIS JONES (1866 - 1931), arolygydd ysgolion, cerddor, ac eisteddfodwr Ganwyd 29 Mai 1866 yn Aberaeron, Sir Aberteifi, mab Lewis Roberts a'i wraig Margaret (Jones). Cafodd ei addysg yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan (B.A.) a Choleg Exeter, Rhydychen (M.A.); yr oedd yn aelod o Gymdeithas Dafydd ab Gwilym pan oedd yn Rhydychen. Priododd, 1888, Mary Noel Griffiths merch capten a Mrs. Griffiths, Old Bank, Aberaeron; bu iddynt dair merch a chwe mab. Bu'n
ROBERTS, THOMAS (1765/6 - 1841) Llwyn-'rhudol,, pamffledwr ddyddiad wrtho) Y Byd a Ddaw, ail argraffiad o gyfieithiad gan W. E. Jones ('Gwilym Cawrdaf') o waith gan Isaac Watts a ymddangosasai yn 1829, a Y Ffordd i Gaffael Cyfoeth neu Rhisiart Druan (London, 1839), wedi ei seilio ar Poor Richard gan Benjamin Franklin. Nid ydyw'n debyg mai efe oedd y Thomas Roberts a gyhoeddodd Stenographia (Dinbych, 1839), cyfundrefn o law-fer Gymraeg. [ Sgrifennai'n fynych i'r
ROBERTS, THOMAS (Scorpion; 1816 - 1887), gweinidog gyda'r Annibynwyr brentis o of. Yn 1837 daeth 'Gwilym Hiraethog' (William Rees) yn weinidog eglwys Lôn Swan, Dinbych, a chanfu yn 'Scorpion' gymwysterau ar gyfer y weinidogaeth, a'r haf hwnnw dechreuodd 'Scorpion' bregethu. Aeth yn 1839 i'w addysgu ar gyfer coleg at y Parch. D. W. Jones, Holywell. Ym mis Rhagfyr 1841, yn niffyg lle iddo yng Ngholeg Aberhonddu, aeth i Lanuwchllyn i 'ysgol ddarpariadol' Michael Jones yn un
ROBERTS, THOMAS (1884 - 1960), addysgwr ac ysgolhaig lawer o lawysgrifau, ond nid amcanwyd at lunio testun safonol na rhestru darlleniadau amrywiol. Y mae'n amlwg fod y blynyddoedd hyn yn rhai prysur iawn i Thomas Roberts, oherwydd yn 1914 hefyd y bu'n cydweithio ag Ifor Williams i gynhyrchu Cywyddau Dafydd ap Gwilym a'i gyfoeswyr. Ef oedd yn gyfrifol am y rhagymadroddion ac am destun cywyddau'r cyfoeswyr - Gruffudd ab Adda, Madog Benfras, Gruffudd Gryg
ROBERTS, WILLIAM (Gwilym Eryri; 1844 - 1895?), bardd a golygydd yr Herald Cymraeg. Ychydig flynyddoedd wedi hyn golygodd gyfrol o weithiau Mary Davies, y bardd o Borthmadog, dan y teitl Blodeu Eifion, sef Gwaith Barddonol Mair Eifion. Cyhoeddwyd tair o awdlau a ddanfonodd i'r gystadleuaeth am y gadair yn yr eisteddfod genedlaethol yn 1884, 1887, a 1894, sef Awdl ar Gwilym Hiraethog, 1884; Y Frenhines Victoria, 1887; a Hunan Aberth, 1894. Ceir hefyd farddoniaeth
ROBERTS, WILLIAM HENRY (1907 - 1982), actor, darlledwr lle y treuliodd weddill ei oes, yn athro ac yna'n brifathro'r ysgol. Dechreuwyd darlledu yn Gymraeg o Bryn Meirion Bangor yn 1935 a chymerodd W.H. Roberts ran mewn llawer iawn o raglenni nodwedd a gynhyrchwyd gan Sam Jones, Ifan O. Williams, Dafydd Gruffydd a John Gwilym Jones. Yn 1937 enillodd yr her adroddiad yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd a chymerodd ran mewn dramâu a ddarlledwyd o Gaerdydd
ROBERTS, WILLIAM JOHN (Gwilym Cowlyd; 1828 - 1904), bardd, argraffydd, llyfrwerthwr, llyfrbryf, a gŵr hynod Ganwyd yn Trefriw, Sir Gaernarfon ym 1828, yn fab i John Roberts, Tyddyn Gwilym. Yr oedd yn nai i 'Ieuan Glan Geirionydd.' Sefydlodd Orsedd Geirionydd (1863) mewn gwrthwynebiad i Orsedd Beirdd Ynys Prydain, a honnai ef oedd yn sefydliad gau. O dan ei lywodraeth ef, fel 'Prif Fardd Pendant,' cynhelid arwest Glan Geirionydd, gwrth-eisteddfod, gyda'i gorsedd ei hun, bob blwyddyn yn yr awyr agored ar
ROBERTS, WILLIAM JOHN (1904 - 1967), gweinidog (Methodist Wesleaidd) ac eciwmenydd sir Ffestiniog, 1917-22 pan enillodd dystysgrif hyn y Bwrdd Canol Cymreig gyda rhagoriaeth yn Lladin, Cymraeg a daearyddiaeth. Bu'n athro ysgol am ychydig cyn penderfynu yn 1926, pan oedd yn 21 oed, i hyfforddi ar gyfer y weinidogaeth fethodistaidd, gan ddilyn llwybrau dau ewythr iddo, Thomas Gwilym Roberts ac Evan Roberts. Treuliodd flwyddyn ym Mhorthaethwy yng nghylchdaith Biwmaris, ac yna aeth i
ROBERTS, WILLIAM RHYS (1858 - 1929), athro Groeg Ganwyd 11 Gorffennaf 1858 yn Wimbledon, mab y Parch. J. Gwilym Roberts. Cafodd ei addysg yn y City of London School a Choleg y Brenin, Caergrawnt, lle'r enillodd amryw o brif wobrau clasurol y brifysgol; bu'n gymrawd o'r coleg hwn, 1882-8. Bu'n athro Groeg yng Ngholeg y Gogledd, Bangor, 1884-1904, ac athro'r clasuron ym Mhrifysgol Leeds, 1904-22. Hoffai ddyfynnu diarhebion Cymraeg yn ei
ROWLANDS, WILLIAM (Gwilym Lleyn; 1802 - 1865), gweinidog Wesleaidd a llyfryddwr gobaith o gael gorffen a chyhoeddi ei waith mawr y cyfeirir ato isod, eithr bu farw ar 21 Mawrth 1865. Claddwyd ef yn Caerau, gerllaw Llanidloes. Dechreuodd ' Gwilym Lleyn ' ymddiddori mewn casglu a rhestru llyfrau Cymraeg pan oedd yn ddyn ieuanc. Gan ei fod yn weinidog teithiol câi gyfle eithriadol i chwilio am lyfrau Cymraeg a Chymreig. Cyhoeddodd yn Y Traethodydd, 1852-3, flaenffrwyth ei ymchwil o

Search results

289 - 300 of 362 for "Gwilym"