Dictionary of Welsh Biography

JONES, RICHARD (Glan Alaw; 1838 - 1925), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd Ganwyd 3 Mehefin 1838 yn Llanfachraeth, Môn. Crydd a bardd ydoedd i ddechrau. Yna, yn 1873, dechreuodd bregethu. Yn 1875 galwyd ef i wasnaethu gyda'r genhadaeth gartref ym Millom, Cumberland, a bu yno oddeutu chwe blynedd. Aeth oddi yno i fyw i Gaergybi gan barhau i bregethu. Yn Ionawr 1884 galwyd ef i fugeilio eglwys Brynrefail, Sir Gaernarfon. Hunan-ddiwylliedig ydoedd, ac ar ei daith i'r
JONES, ROBERT AMBROSE (Emrys ap Iwan; 1848 - 1906), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, llenor a beirniad llenyddol dysgodd werth pamffled graenus a bachog fel erfyn i herio safonau ei oes, ac i orfodi sylw. Ceir eu techneg yn ei ysgrifau. Ei brif amcan oedd adfer hunanbarch a hyder y genedl Gymreig. Cariai'r frwydr i fyd ei enwad ac i wleidyddiaeth Gymreig a chyffredinol y dydd. Dyfais pamffledydd oedd ei ' Lythyr Etholiad,' lle y cymerodd arno ymgynnig fel ymgeisydd Cymreig ym Môn, gan roi amlinelliad o bolisi
JONES, ROBERT TUDUR (1921 - 1998), diwinydd, hanesydd eglwysig, a ffigur cyhoeddus Pennar Davies. Ym Mangor y byddai'n aros am weddill ei yrfa gan ddilyn Gwilym Bowyer yn brifathro Bala-Bangor yn 1966 ac yn Athro er anrhydedd yn Adran Diwinyddiaeth y brifysgol yn 1989. Yn ogystal ag ymwneud â materion gwleidyddol, yn olygydd Y Ddraig Goch ac yn ymgeisydd seneddol ym Môn dros Blaid Cymru yn 1955 a 1959, roedd y 1950au a'r 1960au yn gyfnod o ddiwydrwydd academaidd mawr iddo. Llwyddodd
JONES, SARAH RHIANNON DAVIES (1921 - 2014), awdur a darlithydd genedlaetholwraig ac roedd ei daliadau a'i hegwyddorion ynghyd â digwyddiadau gwleidyddol y cyfnod yn dylanwadu'n gryf ar ei gwaith. Bu i'r digwyddiadau a amgylchynai'r Arwisgo yn 1969 ddylanwadu ar Llys Aberffraw, nofel am gyfnod y Tywysog Owain Gwynedd a enillodd Goron Eisteddfod Môn yn 1973 ac a gyhoeddwyd yn 1977. Yn yr un modd ei nofel Eryr Pengwern (1981), sydd wedi ei gosod yng nghyfnod Canu Heledd, dywed
JONES, THOMAS (1777 - 1847), cyfieithydd, athro ysgol a gweinidog (MC) Ganwyd yn Llanfwrog, Môn, yn 1777. Fe fu'n ffodus i gael ychydig addysg mewn ysgol gyda gŵr eglwysig yn ei fro enedigol. Bu ef a dau o'i frodyr, sef Rice Jones o Ben-clawdd, Morgannwg, a Robert Jones, gweinidog (A) yng Nghorwen, yn bregethwyr yr efengyl. Yn 1803 aeth ef a'i briod, Margaret, i fyw i Dy'n-yr-efail, Llanynghenedl, a ganed iddynt o leiaf wyth o blant. Dewiswyd ef yn flaenor yn
JONES, THOMAS PARRY (1935 - 2013), dyfeisydd, entrepreneur a dyngarwr MPD, Inc., cwmni Americanaidd, a symudodd yn ôl at ei wreiddiau ym Môn gan barhau ei gysylltiad â'r cwmni fel cyfarwyddwr ac ymgynghorwr tan 1995. Bu i'w anadliedyddion ran enfawr yn y gwaith o ostwng yn sylweddol iawn ledled y byd y damweiniau ffyrdd a achoswyd gan ddiod. Yng Nghymru adlewyrchir hyn gan 'Wobr Tom Parry Jones' a ddyfernir gan Heddlu Gogledd Cymru yn flynyddol am y syniad newydd
JONES, THOMAS TUDNO (Tudno; 1844 - 1895), clerigwr a bardd Wlad, papur Ceidwadol. Yn 1879 priododd Mary Rowlands, Tŷ Cristion, Bodedern, Môn, a bu iddynt ddau o blant, mab a merch, a fu farw yn ifainc. Yn 1881 aeth i Goleg S. Bees, ac yn 1883 urddwyd ef i weinidogaeth yr Eglwys. Bu'n gurad yn eglwys Gymraeg Lerpwl, yn Llanyblodwel, a Llanrwst, lle y bu farw, 18 Mai 1895. Ysgrifennodd lawer i'r Wasg yn erbyn datgysylltu Eglwys Loegr yng Nghymru ac ar bynciau
JONES, WILLIAM (1718 - 1779?), cynghorwr ac arloeswr Methodistaidd Bedyddiwyd 28 Gorffennaf 1718, mab Hugh Jones, Trefollwyn, trengholydd, ac uch-gwnstabl. Argyhoeddwyd ef dan Howel Harris (? Llŷn, 1741 - os felly y cynharaf o Fôn). Teifl ei lythyrau (1747-9) olau gwerthfawr ar hynt Methodistiaeth, yn arbennig ym Môn; dangosant gyfathrach agos rhyngddo â'r arweinwyr, a 'chyfaill' y geilw'r brodyr Wesley ef. Syrthiodd o dan gerydd Harris, a gwg Thomas William o
JONES, WILLIAM (1806 - 1873), clerigwr a llenor -7), a Llanbeulan ym Môn (1837-42), ac yn beriglor Nefyn a Charngiwch (1842-62). Ni bu'n ddiddig yn Nefyn, a rhoes adroddiad hallt i ddirprwywyr Comisiwn Addysg 1846-7 (gweler eu Report, iii, 42) o foesau ei thrigolion. Cafodd reithoraeth Llanenddwyn a Llanddwywe (Dyffryn Ardudwy) yn Hydref 1862 - yn fuan wedyn tystiai fod 'pobl Nefyn yn angylion o'u cymharu â phobl Llanddwywe.' Bu farw 3 Mehefin
JONES, WILLIAM (1814? - 1895), gweinidog gyda'r mudiadau 'diwygiadol' ymhlith y Wesleaid, ac wedyn gyda'r Annibynwyr Ganwyd yn 1814 neu 1815 ym Modedern, Môn. Ymunodd â'r 'Wesle Bach' (gweler Owens, Owen), ac yr oedd yn un o'u pregethwyr yn 1837; yn 1841 penodwyd ef yn genhadwr drostynt yn Lerpwl, ac yn 1842 golygai eu cylchgrawn, Blaguryn y Diwygiad, na pharhaodd ond am flwyddyn. Erbyn 1846, fodd bynnag, yr oedd yn weinidog eglwys mudiad cyfochrog y ' Wesleyan Methodist Association ' yno; priododd, yn 1849, â
KILMISTER, IAN FRASER (1945 - 2015), cerddor Ganwyd Ian Fraser Kilmister ar 24 Rhagfyr 1945 yn Stoke-on-Trent, yn fab i Sidney Davy Albert Kilmister, cyn-gaplan yn yr RAF, a'i wraig Jessie Milda, 'June' (g. Simpson). Gadawodd ei dad pan oedd Ian yn dri mis oed ac fe'i magwyd gan ei fam a'i fam-gu mewn tref fechan yn Swydd Stafford. Pan oedd yn ddeg mlwydd oed priododd ei fam â George Willis a symudodd y teulu i fferm ym Menllech, Ynys Môn
LANGFORD family Drefalun, Heneglwys ym Môn 1630, ficer y Trallwng 1632, rheithor Llanerfyl 1637, canon Llanelwy 1639, a rheithor Llanfor 1644. Collodd ei fywiolaethau oll ond Llanfor o dan y Werin-lywodraeth, eithr adferwyd ef i'r Trallwng yn 1661, a chafodd reithoraeth castell Caereinion yn 1664. Gwnaeth ewyllys hunan-fywgraffyddol gwynfannus - Collections, historical & archaeological relating to Montgomeryshire, xiii, 259 - a bu

Search results

181 - 192 of 403 for "Môn"