Dictionary of Welsh Biography

ENOCH, SAMUEL IFOR (1914 - 2001), gweinidog (Presbyteriaid) ac athro diwinyddol Unedig, Aberystwyth, yn 1953, a dewiswyd ef yn Brifathro yn 1963. Ymddeolodd o'i swydd yn 1978. Bu'n Ddeon Cyfadran Ddiwinyddol Prifysgol Cymru 1971-74, a chymerodd ran amlwg ym mhwyllgorau'r Brifysgol ac yn arbennig yng ngweinyddiad Coleg y Brifysgol, Aberystwyth. Yn weinyddwr wrth reddf, bu'n ddiwyd iawn yn ei ofal am bob agwedd ar weithgarwch a chynhaliaeth y Coleg Diwinyddol. Roedd yn ddarlithydd
EVAN-THOMAS, Syr HUGH (1862 - 1928), llyngesydd pumed mab Charles Evan-Thomas a Cara Pearson, Gnoll, Castell Nedd; ganwyd yn Llwynmadoc, sir Frycheiniog, 27 Hydref 1862. Aeth i'r llynges yn 1876 ac ymuno â'r ' Britannia.' Gwasnaethodd ar nifer o longau, yn eu plith y ' Ramillies.' Yr adeg honno yr oedd arni nifer o swyddogion amlwg a daeth bob un ohonynt yn ddiweddarach yn llyngesydd o fri. Dyrchafwyd ef yn ' Commmander ' yn 1897 a'i benodi i
EVANS, ELMIRA (Myra) (1883 - 1972), athrawes, awdur a chofnodydd llên gwerin straeon natur yn Gymraeg ar y radio bob dydd Gwener fel Anti Myra. Gwahoddwyd hi gan Saunders Lewis i ymuno ag ymchwiliad i ddysgu'r iaith Gymraeg mewn ysgolion fel mam ac athrawes a fedrai fynegi ei safbwynt yn groyw a gwrthsefyll pobl bwerus a gredai nad oedd diben i'r iaith. Yn 1930, a hithau'n 47 oed, cafodd ferch arall, Iola, ac yn 53 cafodd erthyliad. Erbyn 1939 roedd Evan yn sâl, felly symudodd y
EVANS, ALFRED THOMAS (Fred, Menai; 1914 - 1987), gwleidydd Llafur (ddwywaith). Yn yr etholiad olaf a ymladdodd, roedd Evans wedi adeiladu ei fwyafrif yno i fwy na 13,000 o bleidleisiau. Profodd i fod yn aelod meinciau cefn ymroddedig a dibynadwy, yn hollol deyrngar i lywodraethau Harold Wilson. Dywedwyd iddo wrthod y cynnig o swydd fel gweinidog gan Harold Wilson er mwyn medru parhau mewn cysylltiad agos a rheolaidd â'i etholwyr. Roedd bob amser yn wyliadwrus o les pobl
EVANS, BENJAMIN (1740 - 1821), gweinidog Annibynnol chafodd ddedfryd y llys yn Llundain i orfodi'r ustusiaid i recordio ty at bwrpas addoli yn y Cutiau, plwyf Llanaber. Symudodd i eglwys Albany, Hwlffordd, yn 1777, ac oddi yno i'r Drewen, ger Castellnewydd Emlyn, ymhen dwy flynedd. Daeth yn arweinydd amlwg yn y De. Yr oedd yn Galfin uchel am flynyddoedd a daliai ar bob cyfle i wrthwynebu Arminiaid ac Undodiaid y cylch. Cymedrolodd ei Galfiniaeth cyn
EVANS, DANIEL SIMON (1921 - 1998), ysgolhaig Cymraeg ymchwil yn dangos parch yr awdur at ei bwnc, sef hanes y cylch a'r capel, ond yn fwy arbennig mae'n arwydd o bwysigrwydd y diwylliant ymneilltuol a Chalfinaidd y cafodd ei fagu ynddo i'w werthoedd ef ei hun, fel yr oedd bob amser yn barod iawn i gydnabod. Bu farw D. Simon Evans yng Nghaerfyrddin 4 Mawrth 1998. Bu farw ei wraig Frances (Evans, o Lanedi) o'i flaen. Bu iddynt un mab, Dafydd, sydd yntau'n
EVANS, Syr DAVID TREHARNE (1849 - 1907), arglwydd faer Llundain bob apêl arno. Bu'n ustus yn Sir Forgannwg a Surrey, ac yn un o raglawiaid Dinas Llundain. Priododd, 1874, Emily (bu farw 1903), merch Lawrence Boakes, a bu iddynt wyth o blant, pedwar mab a phedair merch. Trigai yn Ewell Grove, Surrey, ac yno y bu farw 14 Awst 1907.
EVANS, ELLIS HUMPHREY (Hedd Wyn; 1887 - 1917), bardd Ganwyd 13 Ionawr 1887, mab hynaf Evan a Mary Evans, yr Ysgwrn, Trawsfynydd. Yn yr ysgol elfennol a'r ysgol Sul y rhoed iddo hynny o gyfleusterau addysg a gafodd, ond ymroes beunydd i'w ddiwyllio'i hun. Amlygodd yn gynnar ei duedd at farddoni, a chafodd bob swcwr gartref. Yr oedd ei dad yn dipyn o fardd gwlad, ac felly ei daid o ochr ei fam. Urddwyd ef â'r enw ' Hedd Wyn ' mewn arwest ar lan Llyn
EVANS, EMYR ESTYN (1905 - 1989), daearyddwr and the Atlantic Heritage: Selected Writings (1996). Yn y cyhoeddiad hwn ysgrifennodd Gwyneth Evans 'Gofiant cofiannol' o'i diweddar briod. Wrth rannu ag ef 'barchus gydymdeimlad â'r dirwedd a'r werin', nododd Gwyneth, 'teimlais bob amser fod bardd yn ceisio torri'n rhydd tu mewn i'r academydd llym disgybledig'. Yn wir, cafodd ei lygad craff am liw a'i glust fain am swn fynegiant yn nisgrifiadau
EVANS, EVAN (1804 - 1886), gweinidog gyda'r Annibynwyr ac awdur ei ddaliadau. Ymunodd â'r Annibynwyr yn 1847 yng Nghendl (Brycheiniog), a bu'n weinidog yn Llangiwg, Sir Forgannwg, 1852-3, Risca a Machen, sir Fynwy, 1855-7, a Risca yn unig, 1857-60. Yr oedd yn bregethwr poblogaidd. Yn 1869 ymfudodd i America lle'r oedd merch iddo ac eraill o'i deulu eisoes, gan gartrefu yn Oakhill, Ohio. Teithiodd lawer yno gan bregethu i bob enwad. Symudodd i Curtis, Arkansas
EVANS, EVAN (1851 - 1934), eisteddfodwr ac ysgrifennydd Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion Cymdeithas yr Eisteddfod a golygydd ei chyhoeddiadau o 1881 ymlaen. Llwyddodd i ddod â threfn - ac yr oedd llawer o'i eisiau - i weithrediadau'r hen ŵyl hon ac i faterion ariannol yr ŵyl. Yn herwydd ei wasanaeth i'r ddau sefydliad hyn, ac oblegid ei fod yn aelod o bron bob cyngor addysgol o bwys yn y Dywysogaeth am flynyddoedd lawer, daeth i lanw lle arbennig iawn; edrychid arno fel gŵr o awdurdod ac
EVANS, GWYNFOR RICHARD (1912 - 2005), cenedlaetholwr a gwleidydd ddeiseb yn denu llofnodwyr wrth y miloedd, gan gynnwys yng nghymoedd y de. Erbyn 1955 roedd gan Gwynfor bob rheswm i gredu bod ei strategaeth ymgyrchol-etholiadol yn dwyn ffrwyth. Gallai ddehongli penderfyniad Llywodraeth Geidwadol Churchill i benodi Gweinidog Materion Cymreig yn 1951 a datganoli rhai pwerau cyfyngedig i Gymru fel cydnabyddiaeth o statws cyfansoddiadol arbennig y genedl ac fel ymateb i

Search results

121 - 132 of 579 for "Bob"