Dictionary of Welsh Biography

DAWKINS, MORGAN GAMAGE (1864 - 1939), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, ac emynydd ddwy flynedd nesaf yng Ngholeg Caerdydd, a'r ddwy ddilynol yn Aberhonddu. Yn Chwefror 1891 derbyniodd alwad o eglwys Saron, Birchgrove, ac ordeiniwyd ef yno 5 a 6 Gorffennaf 1891. Yn 1892 cafodd alwad i roi ei Sul gwag bob mis i eglwys ieuanc Carmel, Treforus. Yn 1904, cyfyngodd ei wasanaeth yn llwyr i eglwys Carmel, ac yno y bu nes ymddeol yn 1929. Yn 1938, priododd Mrs. Kate Evans, Treforus. Bu
DEAKIN, ARTHUR (1890 - 1955), arweinydd undeb llafur cenedlaethol y General Workers' Group yn 1932, ac yn 1935 daeth yn gynorthwywr personol Ernest Bevin, ysgrifennydd cyffredinol y T.G.W.U. Pan ddaeth Bevin yn aelod o'r cabinet yn 1940, Deakin i bob pwrpas a gymerodd ei le o fewn yr undeb. Etholwyd ef yn ysgrifennydd cyffredinol ei hun yn 1945 a bu yn y swydd am 10 mlynedd. Yr oedd yn ddylanwadol hefyd o fewn cyngor cyffredinol Cyngres yr Undebau Llafur a
DILLWYN, ELIZABETH AMY (1845 - 1935), nofelydd, diwydiannydd ac ymgyrchydd ffeminyddol Dillwyn waith sinc ar lan afon Tawe; aeth ati i achub y gwaith rhag dyledion gan ei werthu yn y pen draw am swm sylweddol i gwmni meteleg Almaenig ym mis Hydref 1905. Cyflogodd reolwr i redeg y gwaith o ddydd i ddydd, ond gweithiodd yn ei swyddfeydd bob dydd yn delio â gohebiaeth yn Ffrangeg ac Almaeneg ac yn goruchwylio'r cyllid. A hithau bron yn drigain oed, arweiniodd daith i Algeria yn Chwefror 1905
EDMUNDS, WILLIAM (1827 - 1875), ysgolfeistr a llenor Thirlwall, ac eniliodd ' Wobr yr Esgob.' Pan ddaeth swydd prifathro ysgol ramadeg Llanbedr pont Steffan yn wag, cafodd hi, a bu'n llwyddiannus iawn. Dôi bechgyn yno o bob sir yng Nghymru, ac ar un adeg yr oedd hanner myfyrwyr Coleg Dewi Sant yn hen ddisgyblion yno, ac enillodd rhai ohonynt anrhydeddau uchel yng ngholegau Caergrawnt a Rhydychen. Yn 1863 rhoddwyd iddo ficeriaeth Rhostiê, Sir Gaerfyrddin
EDNYFED FYCHAN Uchaf, a'r Creuddyn; rhoddwyd hefyd i holl ddisgynyddion ei daid, Iorwerth ap Gwrgan, yr hawl i ddal, o hyn allan, eu holl diroedd trwy gydol Cymru yn rhydd o bob taliadau a gwasanaethau oddigerth gwasanaeth milwrol yn adeg rhyfel. Y mae'r math arbennig hwn o ddeiliadaeth tir - fe'i gelwir yn eiddo ' Wyrion Eden ' - yn amlwg iawn yn y 14eg ganrif yn arglwyddiaeth Dinbych ymhlith canghennau cyfochrog y
EDWARDS, CHARLES ALFRED (1882 - 1960), metelegydd a phrifathro Coleg y Brifysgol, Abertawe sefyllfa ffafriol i fanteisio ar bob cyfle diweddarach i ddatblygu. Cadwodd ei ddiddordeb mewn meteleg hyd yn oed wedi ymddeol a bu am flynyddoedd yn ymgynghorwr i waith dur mawr Guest, Keen & Nettlefolds. Yr oedd ei bersonoliaeth encilgar a'i betruster i ddatgan ei farn mewn gwrthgyferbyniad llwyr i dystiolaeth ei ddatblygiad, drwy ymdrech bersonol, o fod yn brentis i gyrraedd safon academaidd uchel a
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), undebwr llafur a gwleidydd 1950au. Huw T oedd yn bennaf gyfrifol am achub y papur. Cafodd ei ddylanwadu gan arweinwyr Plaid Cymru ddiwedd yr 1950au ac, er gwaethaf ei gysylltiad hir â'r Blaid Lafur, cyhoeddodd yn eisteddfod genedlaethol Caernarfon ar 6 Awst 1959 ei fod yn gadael Llafur ac yn ddiweddarach ymunodd yn ffurfiol â Phlaid Cymru. I bob pwrpas, rhoddodd y penderfyniad hwn, a'i ymddiswyddiad o Gyngor Cymru a Mynwy
EDWARDS, Syr IFAN ab OWEN (1895 - 1970), darlithydd, sylfaenydd Urdd Gobaith Cymru; gwersyll Celtaidd yn 1949. Yr un flwyddyn agorwyd Pantyfedwen yn Y Borth, Ceredigion, fel canolfan breswyl i gynnal cyrsiau difyr ar bob math o bynciau y manteisiodd miloedd o ieuenctid ac oedolion arnynt. Derbyniai ddyfeisiadau newydd i'w defnyddio orau ag y medrai er lles Cymru. Tynnai luniau â'i gamera o weithgarwch yr Urdd a dangos sleidiau yn y pentrefi yn ystod y gaeaf; yn 1935, gyda chymorth J
EDWARDS, JOHN (1799 - 1873?), crydd a cherddor Ganwyd yn Cwmbranfach, plwyf Llansadwrn, Sir Gaerfyrddin. Ni chafodd fanteision addysg ym more ei oes. Cafodd wersi mewn cerddoriaeth gan Dafydd Siencyn Morgan. Crydd ydoedd wrth ei alwedigaeth, a threuliodd ei oes wrth ei grefft yn Llangadog, Sir Gaerfyrddin. Bu'n arwain y canu yng nghapel y Methodistiaid am flynyddoedd, ac yn glochydd eglwys y plwyf am 10 mlynedd. Cadwai ddosbarth cerddorol bob
EDWARDS, JOHN (1755 - 1823), pregethwr gyda'r Methodistiaid Calfinaidd i'r Gelli-gynan (Llanarmon-yn-Ial), yna yn 1811 i'r Plas Coch yn Llanychan, ac yn ddiwethaf (1817) i'r Plas yng Nghaerwys. Ym mhob un o'r ardaloedd hyn plannodd achosion Methodistaidd. Yr oedd yn amaethwr gwybodus; ymddiddorai mewn milfeddygiaeth, a chyhoeddodd (Dinbych, 1816) Y Cyfarwyddyd Profedig i bob Perchen Anifeiliaid. Bu farw 19 Tachwedd 1823.
EDWARDS, Syr JOHN GORONWY (1891 - 1976), hanesydd , y Gwir Anrhydeddus Syr Harold Wilson. Oherwydd ei nodweddion personol a phroffesiynol cafodd Edwards ei benodi'n un o olygyddion The English Historical Review, prif gylchgrawn hanes Prydain, yn 1938, gan ddod yn y pen draw yn olygydd hŷn: yn fanwl-gywir, yn dreiddgar ac yn gymwynasgar bob amser, bu'n olygydd rhagorol nes iddo ymddeol yn 1959. Llwyddwyd i ymdopi ag anawsterau'r Ail Ryfel Byd 'i
EDWARDS, JOHN HUGH (1869 - 1945), gwleidydd ac awdur ac yn cyhoeddi Wales: A National Magazine. Ysgrifennodd lawer i gyfnodolion, yn enwedig i'r British Weekly; yn niwedd ei oes ysgrifennai bron bob wythnos i'r Empire News. Ysgrifennodd (a) From Village Green to Downing Street. Life of D. Lloyd George … (London, 1908) - gyda Spencer Leigh Hughes, (b) Life of David Lloyd George; with a short history of the Welsh People, 4 cyfrol (London, 1913-19), (c

Search results

97 - 108 of 579 for "Bob"