Dictionary of Welsh Biography

EVANS, HOWELL THOMAS (1877 - 1950), hanesydd ac athro (Mai 1940) ymhelaethodd ar ei syniadau am wir natur addysg, gan bwysleisio pwysigrwydd yr unigolyn a'r angen am beidio â cheisio troi allan bob disgybl yn ôl yr un patrwm. Gwawdiai'r unffurfiaethau a oedd ar gerdded; amddiffynnai ysgolion bonedd Lloegr am iddynt goleddu egwyddor annibyniaeth mewn addysg; barnai fod galluoedd y gweinyddwr ym myd addysg yn cynyddu a bod angen eu cwtogi. Yr oedd hefyd
EVANS, HUGH (1712 - 1781), gweinidog ac athro gyda'r Bedyddwyr Crefydd Addysg Ganwyd ym Mryste 12 Tachwedd 1737. Cyhoeddodd hwn amryw lyfrau, ond fe'i cofir yn bennaf am iddo yn 1778 ddyfod allan i amddiffyn y gwrthryfelwyr yn America yn erbyn John Wesley. Serch iddynt adael Cymru, ni chollodd y tad a'r mab mo'u cyswllt â hi. Edrydd Joshua Thomas y byddai Hugh Evans yn rheolaidd yng nghyrddau'r gymanfa Gymraeg, ac iddo bregethu ynddi 17 o weithiau - 'pregethai bob
EVANS, JOHN (1702 - 1782), clerigwr gwrth-Fethodistaidd wasnaethai'r plwyf ond am ychydig wythnosau bob haf - bu Peter Williams yn gurad iddo, ond cafodd ei droi ymaith am fod yn Fethodist. Yn Llundain yr oedd John Evans yn byw - yn Cowley Street, Westminster; yr oedd Richard Morris o Fôn yn gymydog a chyfaill iddo. Yr oedd mewn ffafr gan Edmund Gibson, esgob Llundain, a thua 1742 penodwyd ef yn ' Ddarllenydd ' (h.y. yn gaplan na byddai'n pregethu) yng Nghapel y
EVANS, JOHN (1767 - 1827), gweinidog gyda'r Bedyddwyr a phennaeth ysgol ramadeg yn Islington arddull seml ac urddasol at bob dosbarth. Ymddiddorai mewn llenydda. Daeth oddeutu 40 o weithiau o'i ddwylo; y pennaf yw An Address to Young People on the Necessity and Importance of Religion; A Sketch of the Denominations of the Christian World, 1795; Memoirs of the Life and Writings of William Richards, LL.D., 1819. Hefyd golygodd Cambro-British Biography, 1820, a The Welsh Nonconformist Memorial.
EVANS, JOHN JAMES (1894 - 1965), athro ac awdur yn 1902. Yr oedd ef o'r un gwehelyth a mawr fu ei ddylanwad yntau ar ei ddisgybl. Peiriannydd mewn gwaith glo yn ardal Aberdâr oedd y tad a deuai adre bob mis i weld ei deulu. O ysgol sir Llandysul aeth y bachgen yn 1912 i Goleg y Brifysgol ym Mangor, lle y cafodd anrhydedd (dosbarth II) yn y Gymraeg yn 1915, a chymryd ei radd y flwyddyn ganlynol, ac M.A. yn 1926 am draethawd ar ddylanwad y
EVANS, JOHN YOUNG (1865 - 1941), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd ac athro yng ngholeg Trefeca ac wedi hynny yng ngholeg diwinyddol, Aberystwyth gyfrannu o'i ystorfeydd yn gymesur â'i wybodaeth, er na bu neb parotach yn helpu efrydwyr a geisiai ei gyfarwyddyd. Yr oedd yn gwmnïwr diddan gyda stori a dywediad pert bob amser wrth law, a chyfunid ynddo lawer o nodweddion yr hen ysgolwyr ('scholastics'); hoff ydoedd o gynganeddu mewn ysgrifau, llythyrau, ac hyd yn oed mewn papurau arholiad, a rhyfeddid at swm a manyldra ei wybodaeth mewn mwy nag un
EVANS, MARY JANE (Llaethferch; 1888 - 1922), adroddwraig cyfarfodydd adrodd dramatig ar ei phen ei hun, neu gydag unawdydd i roi ambell gyfle iddi i gael seibiant a newid hefyd i'r gynulleidfa. Daeth galw eithriadol am y cyfarfodydd hyn o bob rhan o Gymru a rhannau o Loegr o 1918 hyd 1922. Yr oedd ganddi ddefnyddiau helaeth ac amrywiol i'w rhaglenni a hynny yn Gymraeg a Saesneg. Ei darn mwyaf poblogaidd yn Gymraeg oedd ' Cadair Tregaron ' J. J. Williams. Ar ei
EVANS, MEREDYDD (1919 - 2015), ymgyrchydd, cerddor, athronydd a chynhyrchydd teledu eisteddfod ac yn dysgu Cymraeg i lu o'r mewnfudwyr oedd yn gymdogion iddynt. Er bod Cwmystwyth yn gymharol anghysbell tyfodd yr aelwyd i fod yn gyrchfan i bobl o bob oed, o ledled Cymru a'r byd a fyddai'n tyrru yno i fwynhau cwmni ac i elwa ar haelioni deallusol y ddau. Un o fanteision Cwmystwyth oedd ei fod o fewn cyrraedd i'r Llyfrgell Genedlaethol a byddai'r ddau yn ymwelwyr aml a rheolaidd. Roeddynt
EVANS, ROBERT (Cybi; 1871 - 1956), bardd, llenor a llyfrwerthwr bob math, prin a gwerthfawr, hen a newydd', a chanddo stondin yn Neuadd y Farchnad, Pwllheli, bob dydd Mercher. Cynhyrchodd gryn lawer o farddoniaeth, yn neilltuol awdlau, marwnadau ac englynion mynwentol. Nid oes mynwent yn Eifionydd nad oes yno englyn neu doddaid o'i waith. Cyhoeddodd Odlau Eifion (1908), Awdl 'Bwlch Aberglaslyn ' (1910), a Gwaith barddonol Cybi (1912). Bu'n cystadlu llawer mewn
EVANS, SAMUEL ISLWYN (1914 - 1999), addysgydd . Er bod ganddo ddawn dweud yn Saesneg, roedd yn well gan Islwyn siarad Cymraeg bob amser. Cydnabuwyd ei ymroddiad i'r diwylliant Cymraeg pan dderbyniwyd ef i Orsedd y Beirdd yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn 1982. Roedd ei enw barddol Mabgwenllian yn gyfeiriad at fan ei eni lle arweiniodd Gwenllian ferch Gruffudd y Cymry yn erbyn y Normaniaid. Er mai addysg wyddonol a gafodd, roedd yn hoff iawn o
EVANS, THOMAS CHRISTOPHER (Cadrawd; 1846 - 1918), hynafiaethydd, hanesydd lleol, a chasglydd llên gwerin helaethaf o'i oes. Priododd Elizabeth Thomas o Gaerfyrddin, a ddaethai i Langynwyd yn ysgolfeistres, ac a ddaliodd y swydd am agos i 30 mlynedd, er iddi gael wyth o blant ei hun, heb golli ond un ohonynt yn ei fabandod. Yr oedd gan 'Cadrawd' ddiddordeb ym mhob agwedd o fywyd ei fro. Casglodd i'w gartref, sef 'Ty Cynwyd,' yn ymyl mynwent ei blwyf, bob math o hen ddodrefn, a hen offer ffarm a chrefft, a
EVANS, THOMAS JOHN (1863 - 1932), newyddiadurwr, etc. caredig a rhadlon; yr oedd ganddo ddawn arbennig i greu a chadw cyfeillion ymhlith pobl o bob credo ac opiniwn; ac yr oedd yn ddiflino gyda'r gwaith o gynorthwyo Cymry ieuainc yn y brifddinas. Priododd, 1891, Margaret, merch Lewis Davies, Llanbedr-Pont-Steffan; bu iddynt ddwy ferch, Magdalen May, a fu farw yn blentyn, a Janet. Bu farw 13 Mai 1932.

Search results

133 - 144 of 579 for "Bob"