Dictionary of Welsh Biography

JONES, IEUAN SAMUEL (1918 - 2004), gweinidog (Annibynwyr) mab, Gwynedd. Yn ddiweddarach, ychwanegwyd Eglwys Bethmaca, Glasinfryn, at yr ofalaeth. Yn ystod ei gyfnod ym Methesda, profodd Ieuan ei hun yn awdurdod ar Sgroliau'r Môr Marw y bu'n gweithio ar eu testunau Hebraeg, ac enillodd radd M.A. Prifysgol Cymru yn 1951 am ei astudiaeth destunol o sgrôl Mynachlog St Marc. Ef oedd y person cyntaf yng Nghymru i gyhoeddi ysgrifau ar y Sgroliau ac ar arwyddocâd
JONES, JOHN EIDDON (1841 - 1903), gweinidog Methodistiaid Calfinaidd, eisteddfodwr, a dirwestwr Gwyllt (Holywell, 1881). Cafodd ei ordeinio yn 1869 a bu'n weinidog Rhiwspardyn, 1869-70, a Llanrug, 1870-97. Bu'n flaenllaw gydag addysg yn Llanrug, ac ef oedd ysgrifennydd bwrdd ysgol y plwyf o'i gychwyn yn 1870 hyd 1890. John Eiddon Jones oedd ysgrifennydd cyntaf Cymdeithas Ddirwestol Gwynedd a pharhaodd yn y swydd hyd ei farw. Rhannwyd gwobr o 100 gini rhyngddo ef â'r Dr. Dawson Burns am draethawd
JONES, JOHN WILLIAM (1883 - 1954), llenor, casglwr llythyrau ac amryfal bapurau, cyhoeddwr, hynafiaethydd a bardd gwlad '). Cynorthwyodd rywfaint ar T. Gwynn Jones yn ogystal, i gasglu ar gyfer y gyfrol Welsh Folklore. Ymhyfrydai'n arbennig yn ei gyfeillgarwch â T. Gwynn Jones a chafodd nifer o lawysgrifau oddi wrtho, yn cynnwys awdl Gwlad y Bryniau 'wedi i'r bardd ei hun ei hysgrifennu'. Darlithiodd lawer ar feirdd ei fro mewn cymdeithasau llenyddol a chasglodd doreth o weithiau beirdd a llenorion Gwynedd, e.e., Alafon, Elfyn
JONES, OWEN VAUGHAN (1907 - 1986), obstetregydd a gynaecolegydd Ganwyd Owen Vaughan Jones yn Pengwern, Llanwnda, Gwynedd, ar 27 Rhagfyr 1907, yn ail fab i John Edmund Jones (1874-1965), ffermwr, a'i wraig Mary (ganwyd Jones, 1877-1960). Mynychodd ysgol gynradd Llanwnda ac Ysgol Sir Caernarfon, ac aeth i Brifysgol Lerpwl i astudio meddygaeth, gan raddio yn 1931. Daeth yn Gymrawd Coleg Brenhinol y Llawfeddygon, Caeredin yn 1934, ac wedyn penderfynodd arbenigo
JONES, PETER (Pedr Fardd; 1775 - 1845), bardd ac emynydd Cymdeithasfa'r Bala yn 1820; cyfieithiad, Manteision ac Anfanteision Ystad Priodas. Cyfrannodd lawer i gylchgronau fel Seren Gomer a Goleuad Gwynedd. Bu farw yn Lerpwl, 26 Ionawr 1845, a chladdwyd ef ym mynwent S. Paul; David James ('Dewi o Ddyfed') a weinyddodd yn yr angladd. Ceir manylion llawnach o yrfa helbulus Pedr Fardd yn Lerpwl yn Hanes Methodistiaeth Liverpool (J. H. Morris) 119-24.
JONES, ROBERT (WILFRID) (1862 - 1929), cerddor gwrs o addysg, a bu yno hyd farwolaeth yr athro yn 1883. Wedi hynny, cafodd gwrs ychwanegol gan J. H. Roberts ('Pencerdd Gwynedd') ac aeth i'r Academi Gerddorol Frenhinol, Llundain, a chafodd yrfa lwyddiannus yno. Wedi gadael yr academi, ymsefydlodd yn Llundain fel datganwr (bariton), a phenodwyd ef yn athro llais yn y Richmond School of Arts. Yn 1893 daeth i Wrecsam, ac ymsefydlodd yn athro cerdd
JONES, SARAH RHIANNON DAVIES (1921 - 2014), awdur a darlithydd genedlaetholwraig ac roedd ei daliadau a'i hegwyddorion ynghyd â digwyddiadau gwleidyddol y cyfnod yn dylanwadu'n gryf ar ei gwaith. Bu i'r digwyddiadau a amgylchynai'r Arwisgo yn 1969 ddylanwadu ar Llys Aberffraw, nofel am gyfnod y Tywysog Owain Gwynedd a enillodd Goron Eisteddfod Môn yn 1973 ac a gyhoeddwyd yn 1977. Yn yr un modd ei nofel Eryr Pengwern (1981), sydd wedi ei gosod yng nghyfnod Canu Heledd, dywed
JONES, SHÂN EMLYN (1936 - 1997), cantores (1933-2010), darlledwr a mab hynaf Syr Ifan ab Owen Edwards, yng nghapel Penmount, Pwllheli. Cawsant ddwy ferch, Elin a Mari. Diddymwyd y briodas yn 1994. Dirywiodd ei hiechyd yn ei blynyddoedd olaf, a bu farw yn Ysbyty Gwynedd, Bangor ar 30 Rhagfyr 1997. Cynhaliwyd ei hangladd yng nghapel Penmount, Pwllheli, 6 Ionawr 1998, ac fe'i claddwyd ym mynwent Penrhos. Cyflwynwyd rhoddion er cof amdani i
JONES, WILLIAM BASIL (TICKELL; 1822 - 1897), esgob ddatblygu. Dyrchafodd safon gwaith yr esgobaeth, yn ysbrydol, yn fugeiliol, ac yn addysgol, ac ad-drefnu ei pheirianwaith. Medrai siarad Cymraeg, ond nid yn rhugl; eithr ni faliai lawer am genedligrwydd arbennig Cymru. Yr oedd yn gryn ysgolhaig, fel y dengys ei lyfrau, megis The Vestiges of the Gael in Gwynedd, 1851; The History and Antiquities of S. David's (gydag E. A. Freeman), 1852-7; argraffiadau o
LLOYD family Rhiwaedog, Rhiwedog, copi o ach y teulu iddo gan ELISE ap WILLIAM LLOYD, a fu'n siryf Meirionnydd yn 1565. Y mae'r ach honno (Visitations, ii, 225-6; gweler hefyd y nodiadau gan W. W. E. Wynne) yn olrhain y teulu trwy Owain Gwynedd a Llywarch Hen hyd at Goel Godebog. Rhydd J. E. Griffith (Pedigrees, 234) ddisgyniadau'r teulu o Owain Gwynedd hyd y flwyddyn 1832; dengys hefyd (ibid., 383) y cysylltiad rhwng disgynyddion
LLOYD GEORGE, DAVID (yr IARLL LLOYD-GEORGE o DDWYFOR cyntaf), (1863 - 1945), gwleidydd chyfarfod â Hitler. Ni chymerodd unrhyw ran yn y gorchwyl o gyfarwyddo'r Ail Rhyfel Byd, ond parhaodd i fod yn aelod o Dy'r Cyffredin hyd Ionawr 1945, pan ymddeolodd a'i wneud yn iarll, gyda'r teitlau Iarll Lloyd George o Ddwyfor, ac Is-Iarll Gwynedd. Dychwelasai i'w gartref, Ty Newydd, yn Llanystumdwy, yn 1944, a bu farw yno 26 Mawrth 1945. Claddwyd ef, yn ôl ei ddymuniad, ar y llechwedd coediog uwchlaw
LLOYD, GEORGE (1560 - 1615), esgob Caer Pumed mab Meredydd (Lloyd) ap John ap Maredydd Llwyd o Fiwmares; ganwyd yn Bryn Euryn, Llandrillo yn Rhos, a etifeddasai ei fam, Jonet Conwy, trwy ei thad, Hugh Conwy Vychan, a oedd yn disgyn o Marchudd, sefydlydd un o bymtheg llwyth Gwynedd. Yr oedd yn 'ysgolor' yn y King's School, Caer, 1575-9; aeth i Goleg Iesu, Caergrawnt, yn 1579, a graddiodd yn B.A. 1583, M.A. 1586, B.D. 1593, D.D. 1598

Search results

109 - 120 of 233 for "Gwynedd"