Dictionary of Welsh Biography

MERFYN FRYCH (d. 844), brenin Gwynedd
MEURIG ab IDWAL FOEL (d. 986) mab ieuengaf Idwal Foel. Gan iddo farw yr un flwyddyn â'i nai, Cadwallon, brenin Gwynedd, y mae'n debyg na fu erioed yn frenin ei hunan; eithr cadwyd llinach Rhodri Fawr yng Ngwynedd trwy ei ddisgynyddion ef - gweler Idwal ap Meurig.
MORGAN, DYFNALLT (1917 - 1994), bardd, beirniad llenyddol a chyfieithydd gariad i'w deulu a'i argyhoeddiadau dwfn fel Cristion a heddychwr. Bu farw yn Ysbyty Gwynedd, Bangor ar 6 Hydref 1994 a chynhaliwyd y gwasanaeth coffa yng nghapel Pendref a'r Amlosgfa ym Mangor.
MORRIS, WILLIAM (fl. 1829-73?), cynorthwywr i'r Comisiynwyr Addysg yng Nghymru, 1846-7, awduron Llyfrau Gleision enwog 1847 Er pob ymdrech, methwyd a chael allan i'r dim pa bryd y ganwyd ef na pha bryd y bu farw. Yn ôl Wilkins, bu'n feistr ar ysgolion preifat yn ardal Merthyr Tudful yng Nghefn-coed-y-cymer a Chae-pant-tywyll, a chanddo atgofion difyr am ei brofiadau. Geilw Ieuan Gwynedd (Evan Jones) ef yn 'Ddissenter', ond nid oedd yn ' Ddissenter ' yn ystyr Ieuan i'r gair; geilw un arall ef yn Fethodist, gan gymryd
NENNIUS (fl. c. 800) Ef, yn ôl traddodiad, ydyw awdur yr hanes Lladin cynnar a elwir yn 'Historia Brittonum,' ac sydd yn amcanu rhoddi 'hanes' Prydain o amser Iŵl Caisar hyd tua diwedd y 7fed ganrif. Yn y rhagair dywed yr awdur ei fod yn ddisgybl i Elfodugus, a fu farw yn 809 'yn Brif esgob yng ngwlad Gwynedd.' Gellir casglu bod syniadau Nennius am Gristnogaeth ymarferol mor rhyddfrydig a byd-lydan ag eiddo ei feistr
OWAIN ab EDWIN (d. 1105) Nhegeingl, uchelwr Dywedid mai meibion oedd ef a'i frawd, Uchtryd, i Edwin ap Gronw (gor-or-ŵyr Hywel Dda) ac Iwerydd, hanner-chwaer Bleddyn ap Cynfyn. Serch i Owain gynorthwyo yr iarll Hugh o Gaer yng nghyrch annhymig hwnnw yn erbyn Gwynedd yn 1098, priododd Angharad, ei ferch, â Gruffydd ap Cynan. Gronw ei fab, oedd tad Christina, ail wraig Owain Gwynedd. Ni ddylid cymysgu rhyngddo â chefnder ei dad, hwnnw hefyd
OWAIN CYFEILIOG (c. 1130 - 1197), tywysog a bardd ceid gyda thywysogion eraill Powys a thaleithiau eraill Cymru yn y dygyfor mawr Cymreig o dan arweiniad Owain Gwynedd yn wynebu ymosodiad Harri II yn ardal y Berwyn. Eithr y flwyddyn ddilynol ymunodd ag Owain Fychan i yrru Iorwerth Goch allan o Fochnant, a'i rhannu rhyngddynt. (Ffin yw hon sy'n aros hyd heddiw rhwng siroedd Dinbych a Threfaldwyn.) Yn 1167 dychwelodd at hen bolisi ei ewythr, Madog ap
OWAIN GLYNDWR (c. 1354 - 1416), 'Tywysog Cymru' Thomas ap Llywelyn ab Owen (priododd ei chwaer hi Tudur ap Gronw; y Thomas hwn oedd cynrychiolydd, yn y brif linach, hen deulu brenhinol Deheubarth. Trosglwyddodd Helen yr hawl hon i'w mab, ynghyd â thiroedd yng nghymydau Gwynionydd ac Iscoed Uch Hirwern yng Ngheredigion. Nid oedd iddo gysylltiadau clos o ran gwaed â Gwynedd, serch i gysylltiadau priodasol o bell roddi iddo'r hawl i'w alw ei hun yn
OWAIN GWYNEDD (c. 1100 - 1170), brenin Gwynedd Ail fab Gruffydd ap Cynan ac Angharad, ferch Owain ab Edwin. Fe'i gelwir yn Owain Gwynedd i'w wahaniaethu oddi wrth Owen ap Gruffydd arall, a adnabyddir fel Owain Cyfeiliog. Priododd, (1), Gwladus, ferch Llywarch ap Trahaearn, a (2), Christina, ei gyfnither, merch Gronw ab Owain ab Edwin, merch y glynodd yn ffyddlon wrthi er gwaethaf anghymeradwyaeth egnïol yr Eglwys. Cafodd ddau fab o Gwladus
OWAIN GWYNEDD (fl. c. 1550-90), bardd
OWEN family Orielton, Gwynedd. Yr oedd Elizabeth Wirriott yn ferch ac unig aeres George Wirriott a'i wraig Jane, merch John Philipps, Picton Castle. (Yr oedd teulu Wirriott wedi ymsefydlu yn Sir Benfro er y 12fed ganrif; cyfeiria Gerallt Gymro at un Stephen Wirriott. Yr oedd un David Wirriott, o farwniaeth Penfro, yn un o ddeuddeg rheithor a enwyd ynglŷn ag arian 'subsidy' a oedd i'w codi yn 1292.) Derbyniwyd Hugh Owen yn
OWEN family Peniarth, Fel y gwelir yn yr erthygl ar deulu Wynne, Peniarth, daeth y stad i eiddo'r Wyniaid trwy briodas (1771) WILLIAM WYNNE, Wern, plwyf Penmorfa, Sir Gaernarfon, a JANE, arglwyddes-waddolog Bulkeley, merch hynaf ac aeres Lewis Owen, Peniarth. Rhoddir manylion am y teulu a oedd yn byw yn Peniarth cyn y briodas hon (a) gan W. W. E. Wynne yn ei nodiadau yn E. Breese, Kalendars of Gwynedd, a S. R. Meyrick

Search results

145 - 156 of 233 for "Gwynedd"