Dictionary of Welsh Biography

PHYLIP BRYDYDD (fl. 1222) 'hengerdd Taliesin ' a llys Maelgwn Gwynedd, ond dengys ei waith fod cynheiliaid y traddodiad hwn yn gorfod brwydro am eu lle yn llysoedd y De mor gynnar â'i ddydd ef, yn erbyn y 'gofeirdd' a'r 'geufeirdd anghyfrwys' a'r 'Gwagfeirdd' - sef yr haenau isaf o feirdd a frigodd yn fwy i'r amlwg mewn oes ddiweddarach.
PRITCHARD, EVAN (Ieuan Lleyn; 1769 - 1832), bardd droeon yn eisteddfodau'r cyfnod, e.e. yn Ninbych yn 1792 ar ' Cyflafan y Beirdd,' yn y Bala yn 1793 ar ' Tymhorau'r Flwyddyn ' ac yn Ninbych yn 1828 ar ' Gwledd Belsassar.' Ar 16 Hydref 1799 urddwyd ef a ' Dafydd Ddu Eryri ' a ' Gutyn Peris ' yn feirdd Cadair Gwynedd gan ' Iolo Morganwg ' pan oedd y gŵr hwnnw ar ei daith ym Môn ac Arfon. Yn Ionawr 1800 ymddangosodd y rhifyn cyntaf o gylchgrawn a elwid
PRYSE family Gogerddan, 'Cywydd i Siôn Prys o Ogerddan' (gyda chyfeiriadau at Elisabeth) gan Owain Gwynedd yn Cwrtmawr MS. 12B. Mab i John ac Elizabeth Pryse oedd Syr RICHARD PRYSE (urddwyd yn farchog, 1603) a dderbyniwyd i'r Inner Temple ym mis Tachwedd 1584. Bu Syr Richard Pryse yn siryf Sir Aberteifi yn 1604 ac yn aelod seneddol drosti deirgwaith. Bu farw Chwefror 1622/3, a dilynwyd ef gan ei fab Syr JOHN PRYSE, a
PUGH, ELLIS (1656 - 1718), Crynwr ac awdur Annerch ir Cymru Gymry eraill ar y daith hir i Pennsylvania. Cyraeddasant Barbadoes fis Mawrth 1687 a Pennsylvania yn yr haf. Ymsefydlodd Pugh yn agos i Gwynedd, Philadelphia County (Montgomery County yn awr). Bu'n amaethu ac yn gweinidogaethu i'w gyd- Gymry. Yn 1706 aeth i Gymru, eithr dychwelodd yn 1708 a pharhau i weinidogaethu. Bu farw 3 Hydref (3 Rhagfyr medd Blackwell) 1718. Gadawodd ar ei ôl lawysgrif ei
PULESTON family Emral, Plas-ym-Mers, Hafod-y-wern, Llwynycnotiau, farw 1551) a fu'n siryf Sir Gaernarfon 1543-4, aelod seneddol tros Gaernarfon 1541-4 a sir Gaernarfon 1545-7 a 1547-51, siambrlen Gwynedd 1547 a chwnstabl castell Caernarfon 1523-51. Priododd (1) Gaynor, merch Robert ap Meredydd ap Hwlcyn Llwyd, Glynllifon, a (2) Sioned, merch Meredydd ab Ieuan ap Robert o Gesail Gyfarch a Gwydir. O HUGH PULESTON, ei fab o'r ail wraig, a briododd Margaret, merch ac
PULESTON family Emral, Plas-ym Mers, Hafod-y-wern, farw 1551), a oedd yn siryf sir Ddinbych, 1543, a Sir Gaernarfon, 1544; aelod seneddol tros Gaernarfon, 1541-4, a sir Gaernarfon, 1545-7 a 1547-51; siambrlen Gwynedd, 1547; a chwnstabl castell Caernarfon, 1523-51. Priododd, (1), Gaynor, merch Robert ap Meredydd ap Hwlcyn Llwyd o Lynllifon, a (2), Sioned, merch Meredydd ap Ieuan ap Robert o Gesaill Gyfarch a Gwydir. O HUGH PULESTON, ei fab o'r ail
REES, LEWIS (1710 - 1800), gweinidog gyda'r Annibynwyr waith. Gafaelodd tân y diwygiad yn ei ysbryd. Casglodd eglwys gref yn Llanbrynmair a swcro egin-ganghennau'r Hen Gapel. Ymwelodd â pharthau Gwynedd i efengylu, a dioddefodd erlid creulon. Lewis Rees a agorodd ddrws a rhoi eli penelin i Howel Harris i ddod i'r gogledd am y tro cyntaf. Yn 1759, symudodd i Tirdoncyn, Llangyfelach, Morgannwg, lle y treuliodd weddill ei oes yn fawr ei afiaith bregethu
REES, ROBERT OLIVER (1819 - 1881), fferyllydd, cyhoeddwr llyfrau, a llenor Ganwyd yn Nolgellau - ei fam (Catherine Rees) yn hanfod o Oweniaid Pantphylip, Llangelynnin. Yr oedd yn adnabod Evan Jones ('Ieuan Gwynedd'), ac ysgrifennodd gofiant iddo, 1876. Trefnodd i gyhoeddi Cysondeb y Pedair Efengyl (E. Robinson), 1855, gwaith David Richard ('Dafydd Ionawr'), a pheth o waith Sarah Jane Rees ('Cranogwen'). Bu ei Mary Jones, y Gymraes fechan heb yr un Beibl, 1879, yn
REES, WILLIAM (1808 - 1873), argraffydd a chyhoeddwr Lewis Dwnn, 1846; Llyfr Llandaf, 1850; Iolo MSS., 1852; Lives of the Cambro-British Saints, 1853; Dosparth Edeyrn Davod Aur, 1856; Meddygon Myddfai, 1856; Barddas, 1862. Ymhlith lliaws llyfrau eraill gwasg Llanymddyfri, ni ellir yma ond enwi Eminent Welshmen, 1852; Literary Remains 'Carnhuanawc' (yn rhannol â Longmans, Llundain), 1854-5; a llyfr 'Ieuan Gwynedd,' 1848, yn erbyn adroddiad dirprwywyr
RHODRI ab OWAIN (d. 1195), tywysog yng Ngwynedd mab Owain Gwynedd a Christina, a brawd iau Dafydd I. Yr oedd ei gyfran ef o diriogaeth Owain Gwynedd ym Môn ac Arfon eithr alltudiwyd ef o'r gyfran honno yn 1190 gan ei neiaint, Gruffydd a Maredudd, meibion Cynan. Yn 1193 llwyddodd i adennill Môn dros dymor trwy gymorth llu o Ynys Manaw - yr oedd cyn hynny wedi ymrwymo i briodi merch i frenin Manaw. Ni wyddys a fu iddo ddychwelyd o'i alltud a
RHODRI MAWR (d. 877), brenin Gwynedd, Powys, a Deheubarth Mab Merfyn Frych a Nest, ferch Cadell ap Brochwel, Powys. Dilynodd ei dad fel brenin Gwynedd yn 844. Pan fu farw ei ewythr, Cyngen, yn 855, daeth yn frenin Powys, ac yn 872 pan fu farw Gwgon, brenin Seisyllwg (Geredigion ac Ystrad Tywi) a brawd ei wraig, Angharad, daeth brenhiniaeth y de o dan ei lywodraeth. Trwy hyn oll cafwyd undeb (nad oedd yn glos iawn, efallai) o dair o'r llywodraethau
RHODRI MOLWYNOG (d. 754), brenin Gwynedd

Search results

169 - 180 of 233 for "Gwynedd"