Dictionary of Welsh Biography

MAINWARING, WILLIAM HENRY (1884 - 1971), gwleidydd Llafur Mainwaring ac A. J. Cook yn cymryd rhan mewn brwydr fawr i sicrhau enwebiaeth de Cymru ar gyfer y swydd wag. Pan gyfrifwyd y pleidleisiau, darganfuwyd mai Cook a enillodd yr enwebiaeth o ychydig dros bum cant o bleidleisiau, sef 50,125 pleidlais i Cook a 49,617 pleidlais i Mainwaring. Penodwyd Mainwaring yn ysgrifennydd Ffederasiwn y Gweithwyr Glo Rhyngwladol, ond ni wnaeth fyth gychwyn yn y swydd. Roedd
MALKIN, BENJAMIN HEATH (1769 - 1842), llenor a hynafiaethydd ); cyhoeddodd hefyd ar wahân, 1831, ddarlith a draddododd i'r gymdeithas. Bu farw yn y Bontfaen 26 Mai 1842; y mae arysgrif goffa iddo ef a'i wraig yn yr eglwys yno. Bu ei fab, Syr BENJAMIN MALKIN (a fu farw o'i flaen, yn 1837), yn farnwr yn Calcutta; yr oedd yn gyfaill i Macaulay.
MALO (fl. 6ed ganrif), sant Y tebygolrwydd yw mai yn gynnar yn y 9fed ganrif yr ysgrifennwyd y llawysgrif wreiddiol o ' Fuchedd Malo Sant.' Nid yw hon ar gael heddiw. Y fersiwn agosaf ati, hyd y gellir casglu, yw honno a argraffwyd gyntaf gan Joannes a Bosco yn ei Floraciensis vetus bibliotheca, 1605, 485-515, ac wedyn mewn ffurf gywirach gan Lot (isod). Y mae'r fersiwn a argraffwyd gan Mabillon (isod) a'r ' Fuchedd ' a
MANNAY, JAMES (JIM) SAPOE JOHN (Ahmed Hassan Ismail) (1927 - 2012), hanesydd a bardd ddau Ryfel Byd. Bu Jim Mannay farw ar 30 Mai 2012 yng Nghaerdydd.
MANSEL, BUSSY (1623 - 1699) Briton Ferry, pennaeth milwyr plaid y Senedd yn y Rhyfel Cartrefol ac aelod seneddol '), 1645, comisiynwr i godi arian yn Sir Forgannwg, 1647, comisiynwr cynorthwyol y Sir, 1657, comisiynwr i drefnu diogelwch Oliver Cromwell, 4 Mai 1658, a chomisiynwr o dan y ddeddf i droi 'insufficient ministers and schoolmasters' allan o'u swyddi. Y mae rhif 1137 ymysg dogfennau Mawnseliaid Penrice a Margam yn Ll.G.C. yn warant ustusiaid heddwch Sir Forgannwg yn awdurdodi llywiawdr castell Chepstow i
MANSELL, FRANCIS (1579 - 1665), bennaeth Coleg Iesu, Rhydychen fel y rhoddwyd ystafelloedd iddo yn y tŵr uwchben porth y coleg; ac yno y bu, dan Michael Roberts a Francis Howell (y ddau bennaeth a gafodd ei le), hyd yr Adferiad, pan adferwyd yntau (1660) i'w hen swydd. Ond yr oedd bellach yn hen, a'i olygon hefyd yn pallu, felly ymddiswyddodd ymhen saith mis (1661); dilynwyd ef gan Leoline Jenkins. Daliai i fyw yn y coleg, a bu farw yno 1 Mai 1665 - ' a man of
MANUEL, DAFYDD (1624? - 1726), bardd Genedlaethol Cymru. Bu farw Mai 1726, a chladdwyd yn Nhrefeglwys 16 Mai 1726.
MAP, WALTER (1140? - 1209?), archddiacon ffigur pwysig (ac a ystyrid gynt yn bwysicach fyth) yn llenyddiaeth ei oes. Rhaid ymwrthod â'r syniad ei fod yn Gymro (nid o'r gair Cymraeg 'mab,' fel y byddid yn credu, y daw ei gyfenw); ni alwai mohono'i hun yn Gymro, ond yn 'gymydog' i'r Cymry; nid yw'n amlygu unrhyw gydymdeimlad â Chymru, ac nid yw ei wybodaeth o faterion Cymreig byth yn awgrymu gwybodaeth 'oddi mewn.' Y mae'n sicr mai brodor
MARC, SIARL (1720 - 1795) Tŷmawr, Bryncroes, Llŷn, pregethwr gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a phrydydd Ef oedd y pennaf o gryn lawer o ' gynghorwyr ' ei wlad wedi ei dröedigaeth tua'r flwyddyn 1741. Tybir mai saer coed oedd wrth ei grefft. Symudodd ei gartref deirgwaith neu bedair cyn myned i fyw yn fferm Tŷ Mawr, Bryncroes. Dyma a ddywedir amdano gan Robert Jones, Rhoslan yn Drych yr Amseroedd : 'Yr oedd yn ŵr o synwyrau cryfion, ac yn gadarn yn wir athrawiaeth, a'i ddoniau yn eglur i draddodi ei
MAREDUDD ap RHYS GRYG (d. 1271), tywysog Deheubarth Hydref 1257. Serch iddo gymryd rhan yn yr wrogaeth gyffredinol i Lywelyn yn gynnar yn 1258, ac yn y cytundeb â Sgotland ym mis Mawrth, trosglwyddodd ei wrogaeth yn ddiweddarach yn y flwyddyn i frenin Lloegr. Bu'r weithred hon yn achos prawf nodedig, y cyntaf o'i fath yng Nghymru - ar 28 Mai 1259 cyhuddwyd ef o deyrnfradwriaeth gerbron cyngor o arglwyddi Cymreig, fe'i condemniwyd, a'i garcharu am gyfnod
MARGED vch IFAN (1696 - 1801?), 'cymeriad' hunan; yn of, ac yn pedoli ei cheffylau; ac yn grydd. Pan oedd yn 70, gallai eto ymaflyd codwm ag undyn. Terfyna Pennant: 'Yn y diwedd rhoes ei llaw i'r mwyaf merchetaidd o'i hedmygwyr' - chwanega'r Athro W. J. Gruffydd (Hen Atgofion, 88), ar sail traddodiad a glywyd gan ei nain, mai Rhisiart Morys oedd ei enw, a bod Marged wedi rhoi dwy gurfa ofnadwy iddo; ar ôl y gyntaf, fe ddaeth yn ŵr iddi, ar ôl
MARSH, RICHARD (1710? - 1792), llyfrwerthwr ac argraffydd enghreifftiau dyddiedig o'i waith hyd 1772; e.e. Cyfarwyddiad i Fesurwyr a Cydymaith i'r Allor. Argraffodd lawer o lyfrynnau a baledi. Bu farw 24 Mai 1792 a'i gladdu ym mynwent eglwys Wrecsam. Dilynwyd ef gan ei fab, JOHN MARSH (1747 - 1795), a oedd yn grefftwr celfydd. Y mae'n debyg i'r mab fod yn cynorthwyo'r tad am rai blynyddoedd cyn i hwnnw farw; e.e. fe'i ceir yn rhoddi tystiolaeth yn y cyngaws

Search results

1069 - 1080 of 1867 for "Mai"