Dictionary of Welsh Biography

JENKINS, EVAN (1799 - 1877), clerigwr haf 1833 yn rhoi gwersi Cymraeg i'r arglwyddes Charlotte Guest ar ei dyfodiad i Ddowlais; a gwelir ei enw'n weddol fynych yn nyddlyfrau'r arglwyddes - yr oedd, fel hithau, yn elyn mawr i Fudiad Rhydychen ac yn dwyn mawr sêl dros ysgolion. Piwritan go lym oedd Jenkins, a thramgwyddodd yr arglwyddes dros dro gan wrthwynebu dawns a drefnwyd ganddi; bu hefyd ar hyd ei fywyd yn areithiwr gwresog ar
JENKINS, ROY HARRIS (1920 - 2003), gwleidydd ac awdur rhyfel. Cwrddodd â Jennifer Morris (1921-2017) mewn Ysgol Haf y Ffabiaid yn Nyfnaint yn 1940, a phriodasant ar 20 Ionawr 1945 yn Llundain. Cawsant ddau fab, Charles ac Edward, ac un ferch, Cynthia. Ac yntau erbyn hynny'n 24 oed, ceisiodd Jenkins ennill sedd yn San Steffan. Ymgynigiodd mewn sawl etholaeth yn y Canolbarth ar gyfer etholiad 1945, a chafodd ei ddewis yn ymgeisydd yn Solihull, lle llwyddodd
JOAN (d. 1237), tywysoges a diplomydd arwydd pennaf o hyn yw'r cymal sy'n mynnu bod tiroedd y tywysog i'w fforffedu i goron Lloegr petai'n marw heb etifeddion cyfreithlon ganddi hi. Er gwaethaf y driniaeth lem, ymddengys i gytgord rhwng tywysog Gwynedd a brenin Lloegr gael ei adfer yn fuan, gan fod cofnod i Lywelyn a Siwan dreulio'r Pasg yng Nghaergrawnt gyda'r brenin yn 1212. Yn haf y flwyddyn honno chwaraeodd Siwan ran allweddol wrth
JOHNSON, AUBREY RODWAY (1901 - 1985), Athro ac ysgolhaig Hebraeg Otto Eissfeldt. Testun ei ymchwil oedd 'The Psychological Implications of Hebrew Grammar'. Yn 1934 olynodd H. H. Rowley (ei dad-yng-nghyfraith mewn blynyddoedd i ddod) fel darlithydd cynorthwyol yng Nghyfadran Astudiaethau Semitaidd Coleg Caerdydd, gan gael ei ddyrchafu'n ddarlithydd yn fuan wedi hynny. Treuliodd haf 1937 yn Jerwsalem yn dysgu Hebraeg modern ac Arabeg ac yn creu cysylltiadau agos
JONES, CADWALADR (1783 - 1867), gweinidog gyda'r Annibynwyr a golygydd cyntaf Y Dysgedydd flwyddyn i athrofa Wrecsam. Ar ei draul ei hun yr aethai yno, gan dreulio'r haf gartref ar y fferm. Yr oedd 'Williams o'r Wern' a Michael Jones yn gyd-fyfyrwyr ag ef am ran o'r amser. Ym Mai 1811 urddwyd ef yn olynydd i'r Parch. Hugh Pugh, y Brithdir. 'Yr oedd cylch gweinidogaeth H. Pugh yn cyrhaeddyd o'r Garneddwen i Abermaw, ac o Fwlch Oerddrws i ucheldiroedd y Ganllwyd.' Rhoes Cadwaladr Jones i fyny
JONES, DAVID BEVAN (Dewi Elfed; 1807 - 1863), gweinidog (B ac Eglwys Iesu Grist a Saint y Dyddiau Diwethaf - Mormoniaid) genhadaeth Formonaidd yng Nghymru a roes iddynt gapel a gweinidog Bedyddiedig a môr o gyhoeddusrwydd. Bu ymrafael cyfreithiol rhwng y Saint a'r Bedyddwyr, ac yn sesiwn haf 1851 o frawdlys Morgannwg dyfarnwyd o blaid y Bedyddwyr. Yn Nhachwedd 1851 trefnodd y Bedyddwyr orymdaith o 2,000 dan arweiniad Price er adfeddiannu Gwawr gan fod Dewi Elfed wedi gwrthod ildio'r adeilad iddynt er gwaethaf dedfryd y llys
JONES, DAVID HUGH (Dewi Arfon; 1833 - 1869), gweinidog (MC), ysgolfeistr a bardd Evans, Ceunant Coch. Ymadawodd â'r ysgol yn un ar ddeg oed ac aeth gyda'i dad i weithio yn y chwarel. Astudiodd yn ddyfal yn ystod ei oriau hamdden a meistroli rheolau barddoniaeth, cerddoriaeth, rhifyddeg a gramadeg Cymraeg a Saesneg. Yng ngwanwyn 1853 cafodd oerfel a bu'n wael iawn ddechrau'r haf hwnnw. Dychwelodd i ysgol Frytanaidd Dolbadarn, a gedwid gan David Evans (Parch. David Evans, Dolgellau
JONES, DAVID STANLEY (1860 - 1919), gweinidog gyda'r Annibynwyr rhoesai ei fryd. Aeth i goleg y Brifysgol Caerdydd a chafodd alwad i eglwys y Porth, Rhondda. Urddwyd ef yn weinidog yno yn Hydref 1887. Ymroes i'w waith gydag egni mawr a chyn hir daeth ei enw'n adnabyddus fel pregethwr a chafodd gynnig ar rai o eglwysi lluosocaf yr enwad, eithr galwad o'r wlad, o Fethesda a Llantysilio, Penfro, a dderbyniodd a dechreuodd ei weinidogaeth yno yn haf 1891. Ymbriodasai â
JONES, EDWARD (Bardd y Brenin; 1752 - 1824), telynor, trefnydd a chyhoeddwr cerddoriaeth i'r delyn, casglwr a chyhoeddwr hen benillion, alawon cenedlaethol, a chyfieithiadau i'r Saesneg, hanesydd llenyddiaeth Gymraeg ac offerynnau cerdd y Cymry, casglwr llawysgrifau a hynafiaethydd Office of Robes,' a daliai swydd o ryw fath yno. Ymwelai â thai gwŷr bonheddig yn Lloegr, a deuai i Gymru yn ystod yr haf. Rhoes fedal i'r canwr gorau gyda'r tannau yn eisteddfod Corwen, 1789, ac am y casgliad gorau o benillion yn y Bala yr un flwyddyn. Yr oedd yn y ddwy 'Orsedd' ar Fryn y Briallu, h.y. Primrose Hill, Llundain, yn 1792. Ef oedd y beirniad ar ganu'r delyn yn eisteddfod Caerfyrddin, 1819
JONES, ELIZABETH MAY WATKIN (1907 - 1965), athrawes ac ymgyrchydd 'Standard One' (plant saith i wyth mlwydd oed). Drwy gydol ei gyrfa fel athrawes, dangosodd ddiddordeb mewn datblygu ei chymwysterau a'i gwybodaeth broffesiynol. Mynychodd ysgolion haf yr Undeb Athrawon Cymreig, gan gynnwys un cwrs yn y Barri, Morgannwg, ac fe'i canmolwyd mewn llythyrau tysteb am ei diddordeb brwd mewn problemau addysgiadol; am '[roi] llawer o'i hamser i astudio Egwyddorion Pedagogi' yn
JONES, EVAN DAVID (1903 - 1987), llyfrgellydd ac archifydd bachwyd gan y Llyfrgell Genedlaethol (ac yntau, o gael rhybudd ymlaen llaw, wedi bargeinio'n llwyddiannus am ei gyflog). Daeth i'r Llyfrgell â sgiliau arbennig mewn paleograffeg a diplomateg oedd yn ddyledus i gyrsiau haf Hubert Hall yn CPC. 'Archifydd Cynorthwyol' oedd teitl y swydd a dderbyniodd 'E. D.' (dyna a fu i bawb). Daeth i ymfalchïo mai ef oedd y cyntaf i'w benodi gan y Llyfrgell i swydd oedd
JONES, GARETH RICHARD VAUGHAN (1905 - 1935), newyddiadurwr Sofietaidd, er i rai newyddiadurwyr a weithiai ym Mosgo fel Walter Duranty o'r New York Times geisio tanseilio ei adroddiad. O Ebrill 1933 i haf 1934 gweithiodd Jones fel newyddiadurwr ar y Western Mail yng Nghaerdydd. Yn Hydref 1934 cychwynnodd ar 'Daith o amgylch y Byd' a fyddai'n arwain at gyfres o erthyglau ar UDA o dan Roosevelt, Siapan, Ynysoedd y Philipinau, Singapôr, Cambodia a Tsieina. Tra'n

Search results

97 - 108 of 241 for "Haf"