Dictionary of Welsh Biography

HUGHES, DEWI ARWEL (1947 - 2017), diwinydd ac arweinydd Cristnogol Ganwyd Dewi Arwel Hughes ar 1 Ionawr 1947 yn Bugeilfod, Llangwm, Sir Ddinbych, yr ieuengaf o bedwar o blant Gruffudd Evans Hughes (1912-1975), gwerthwr nwyddau amaethyddol, a'i wraig Annie (g. Edwards, 1908-1957), gwniadwraig. Roedd ganddo dair chwaer, Elen Haf, Lona Wyn a Gwenan Arwel. Flwyddyn wedi ei eni, symudodd y teulu i Garth Isa, Frongoch ger y Bala. Bu farw ei fam yn 1957, pan oedd Dewi
HUGHES, JOHN WILLIAM (Edeyrn ap Nudd, Edeyrn o Fôn; 1817 - 1849), llenor crwydrad , cyhoeddodd bamffled yn y Bala, 1844 (arg. Sanderson), ateb chwyrn i ymosodiad Bedyddiwr ar Eglwys Loegr, ac yn 1845 Gwinllan Galar (arg. Llanrwst), marwnadau am offeiriaid a fu'n noddwyr iddo. Ym misoedd olaf 1845 yr oedd yn Llanerfyl, ac erbyn haf 1847 yn Llundain, yn derbyn cardod gan ' Aled o Fôn,' chwarae englynion digrif gyda ' Sam o Fôn,' rhoddi gwersi mewn Cymraeg i ferch ' Gwrgant ', a derbyn
HUGHES, THOMAS ROWLAND (1903 - 1949), bardd a nofelydd flynedd. Graddiodd yn M.A. ac ar bwys cymrodoriaeth a gafodd gan ei hen goleg aeth i Rydychen lle yr enillodd radd B.Litt. am waith ymchwil ar lenyddiaeth gyfnodol Lloegr yn y 19eg ganrif. Bu'n ddarlithydd mewn Saesneg a Chymraeg yng ngholeg Harlech, 1930-33. Priododd, 26 Awst 1933, Eirene, merch Tom Williams, Cwm Ogwr, a'i wraig. Yn haf 1934 dewiswyd ef yn bennaeth y Mary Ward Settlement, Llundain, ac
HUGHES, WILLIAM JOHN (1891 - 1945), athro ysgol a choleg am dymor i Nuremberg i'r Le Cours de Langues Institute i ddilyn cwrs mewn Ffrangeg ac Almaeneg, ac yn y dulliau o'u dysgu, a dysgai Saesneg i Almaenwyr mewn ysgolion nos. Treuliodd chwe blynedd a hanner wedyn yn athro mewn ysgolion uwchradd. Yn gyntaf yn Lisburn, Belfast, o Ionawr 1913 hyd 1915; yna yn Ilminster, gwlad yr Haf, hyd 1916; ac yna yn Ysgol Friars, Bangor, hyd 1919. Enillodd radd M.A
HUWS, RHYS JONES (1862 - 1917), gweinidog gyda'r Annibynwyr orffen ei dymor fel disgybl-athro i Ysgol Frutanaidd Llanbrynmair a gynhelid bryd hynny yn ysgoldy'r 'Hen Gapel.' Bu yno hyd ganol haf 1880, pryd yr apwyntiwyd ef i ofalu am ysgol Aberhosan, ac ymhen dwy flynedd enillodd ei drwydded fel athro. Oherwydd marw'r gweinidog daeth galw arno i ymarfer ei ddoniau cyhoeddus, a dechreuodd bregethu yno. Aeth wedyn i Goleg y Brifysgol, Aberystwyth, gan feddwl
IEUAN ap HYWEL SWRDWAL (fl. 1430-80), bardd mab i'r bardd Hywel Swrdwal. Cysylltir y tad a'r mab â Chydewain ac â'r Drenewydd; dywedir iddynt fyw hefyd ym Machynlleth. Ymhlith y cerddi a briodolir i Ieuan ceir awdl i'r Forwyn Fair yn Saesneg ac mewn cynghanedd ac orgraff Cymraeg - sef ' Owdyl i Fair a wnaeth kymbro yn Rhudychen … ', yn dechrau ' O meichti ladi our leding tw haf.' Ceir marwnadau iddo gan Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys
INSOLE, JAMES HARVEY (1821 - 1901), perchennog glofeydd ennill gwobrau mewn sioeau garddwriaeth lleol). Daeth yn 'fonheddwr arfbeisiog' (dyfarnwyd ei arfbais yn 1872) a phrynodd blasty Chargot gyda'i ystâd faenorol yn Luxborough, Gwlad yr Haf, yn 1875. Datblygodd Ely Court yn blas gothig hefyd, gan ehangu'r gerddi trwy gynnwys tir amaethyddol o'i amgylch i greu parc addurnol mawr. Erbyn diwedd y degawd roedd ei ddau fab yn fonheddwyr priod ar ystadau i'r
JAMES, CARWYN REES (1929 - 1983), athro, chwaraewr a hyfforddwr rygbi rhyngddynt a'u chwiorydd, roedd ganddynt, i bob pwrpas, dair mam ac fe'u maldodwyd. Yn ail, nid plant glowyr ond meibion fferm, Ffynnon y Cawr, oedd eu ffrindiau gorau, ac yn drydydd, aethant i ffwrdd bob haf. Tra oedd pob bachgen arall yn y pentref yn treulio rhan o'i wyliau yn y pwll glo gyda'i dad, yn Rhydlewis yr oedd Carwyn a Dewi. Er ei hedmygedd o ddewrder y glowr, roedd eu mam yn ofni y byddai
JAMES, DAVID (Defynnog; 1865 - 1928), athro, addysgydd a threfnydd Ysgolion haf, ac awdur Leader. Yn fwy na dim ef a gychwynodd yr Ysgol Haf Gymraeg yn 1903. Yr oedd yn drefnydd penigamp a llwyddodd i wahodd rhai o ddysgedigion y genedl i annerch aelodau'r ysgolion haf ar ddysgu Cymraeg a hanes llên. Enillodd edmygedd a chefnogaeth gwyr fel Syr Isambard Owen, Syr O. M. Edwards a Syr J. E. Lloyd. Fe'i gwahoddwyd i ymuno â chomisiwn addysg Mosely yn 1903 a ymwelodd â Thaleithiau Unedig
JANNER, BARNETT (BARWN JANNER), (1892 - 1982), gwleidydd ddwyn holl swau Prydain dan oruchwyliaeth gyfreithiol. Derbyniodd y Llywodraeth ei ymgyrch o'r diwedd a chafwyd y Ddeddf Trwyddedu Swau yn 1981. Dyn mawr, trwm oedd Janner a wisgai bob amser yn daclus, ddi-fai, yn arbennig o drawiadol yn ei siwt haf ysgafn liw hufen gyda'i garnasiwn coch arferol. Pan gyfarfyddai â rhywun newydd o Gymru, siaradai yn deimladwy iawn am ei flynyddoedd cynnar yn y Barri a
JENKINS, DAVID (1912 - 2002), llyfrgellydd ac ysgolhaig glöwr. Derbyniodd David Jenkins ei addysg gynnar yng Nghwm Rhondda ond gan ei fod yn dioddef o anhwylderau ysgyfaint ymwelai'n gyson â'i fam-gu, Mary James, ei merch Elizabeth a'i mab iau Henry ym Mrogynin Fawr, Penrhyn-coch, Ceredigion, i warchod ei iechyd (dioddefodd bwl o niwmonia yn 1921). Yn gynnar yn haf 1924 daeth at ei deulu i ymgryfhau wedi salwch hir, ond bu farw ei ewythr Henry, 42 oed, yn
JENKINS, DAVID LLOYD (1896 - 1966), llenor, prifardd, ac ysgolfeistr yn brif bwnc atodol. Dyfarnwyd iddo ysgoloriaeth ymchwil a arweiniodd i radd M.A. ar ddatblygiad canu rhydd yr unfed a'r ail ganrif ar bymtheg, ac ysgoloriaeth Meyrick yng Ngholeg Iesu, Rhydychen, yn 1921, ond ni chymerodd radd yno. Yr oedd yn un o ddarlithwyr Ysgol Haf y Barri yn 1922. Bu'n athro yn ysgol elfennol Lledrod cyn cael ei benodi'n athro Saesneg yn ei hen ysgol yn Nhregaron yn 1924; yno

Search results

85 - 96 of 241 for "Haf"