Dictionary of Welsh Biography

LEWIS, DAVID JOHN (Lewis Tymbl; 1879 - 1947), gweinidog (A), pregethwr a darlithiwr poblogaidd cyrsiau B.D. yn y Coleg Coffa. Cafodd farciau llawn yn arholiad Groeg y T.N. yn 1906 a chlod arbennig gan yr arholwr ar athroniaeth crefydd. Cwplaodd ail flwyddyn y B.D. yn haf 1907, ond erbyn hynny yr oedd eglwys ieuanc frwdfrydig Bethesda, Y Tymbl, wedi rhoi galwad iddo ers mis Chwefror. Ordeiniwyd ef yn weinidog arni 3 Gorffennaf 1907, ac yno yr arhosodd i gario'r enw 'Lewis Tymbl' dros weddill ei
LEWIS, DAVID VIVIAN PENROSE (Barwn Cyntaf Brecon), (1905 - 1976), gwleidydd Cyfansoddiad wrth archwilio problemau rhanbarthol. O fis Rhagfyr 1972 hyd haf 1973 enwebwyd ef yn aelod o'r ddirprwyaeth Geidwadol i Senedd Ewrop lle y gwasanaethodd ar y pwyllgorau economaidd a thrafnidiaeth. Yn y Senedd codai gwestiynau ar faterion Cymreig. Yr oedd yn Gadeirydd Awdurdod Cenedlaethol Datblygu Dwr Cymru o 1973 hyd ei farw, cyfnod a gynhwysai haf eithriadol sych 1976. Yn ei swydd dibynnai'n
LEWIS, JOHN SAUNDERS (1893 - 1985), gwleidydd, beirniad a dramodydd ar ei yrfa academaidd gan y Rhyfel Mawr. Ymrestrodd Lewis yn wirfoddol yng Nghatrawd y Brenin Lerpwl ym Medi 1914. Yn Ebrill 1915 cynigiodd am gomisiwn gyda 12fed Bataliwn Cyffinwyr De Cymru, a daeth yn lifftenant llawn ym mis Chwefror y flwyddyn ganlynol. Anfonwyd ef i Ffrainc yr haf hwnnw. Yn sgil ei glwyfo wrth amddiffyn llain o dir yn ymyl Gonnelieu yn Ebrill 1917, fe'i cludwyd yn ôl i Brydain
LEWIS, TIMOTHY (1877 - 1958), ysgolhaig Cymraeg a Chelteg nghyffiniau'r ganolfan dysg enwog gynt yn Peronne; cafodd ei ben yn rhydd yn gynnar yn 1919. Bu'r flwyddyn nesaf yn flwyddyn anodd iddo. Gobeithiai gael ei ddewis i'r Gadair Gymraeg yng ngholeg Aberstwyth, ond yn haf 1920 T. H. Parry-Williams a ddewiswyd, a bu hyn yn gryn siom i'r gŵr a oedd newydd ddychwelyd o'r drin. Eithr dyrchafwyd yntau yn ei dro i swydd newydd sbon sef darllenydd mewn Palaeograffeg
LHUYD, EDWARD (1660 - 1709), botanegwr, daearegwr, hynafiaethydd, ac ieithegwr , yr athro botaneg. Yn ystod haf 1688 bu'n casglu planhigion o gwmpas Eryri, a thrwy'r Dr. Plot ac eraill daeth i gysylltiad â John Ray o Gaergrawnt. Cynhwysodd Ray yn ei lyfr, Synopsis Methodica Stirpium Britannicorum, 1689-90, restr o blanhigion o Eryri a baratoisid gan Lhuyd, a bu hyn yn ddechrau cyfeillgarwch hir rhwng y ddau. Pan ymddangosodd ail argraffiad o lyfr Ray, Collection of English
LLOYD, DAVID TECWYN (1914 - 1992), beirniad llenyddol, llenor, addysgydd llenyddiaeth o bob math, a materion eraill, denai Tecwyn Lloyd ei fyfyrwyr i geisio cyfansoddi rhywbeth eu hunain, ac yn ystod y blynyddoedd hyn, cyhoeddwyd cylchgrawn, Llafar Gwlad, o waith y myfyrwyr. Cyd-diwtor iddo yn Uwchaled yn y cyfnod dan sylw oedd Islwyn Pritchard, a threfnodd y ddau nifer o deithiau i gerdded mynyddoedd yr Alban yn ystod misoedd yr haf, i aelodau'r dosbarthiadau ac eraill o'r ardal
LLOYD, Syr JOHN EDWARD (1861 - 1947), hanesydd, a golygydd cyntaf y Bywgraffiadur Cymreig hyd 1940. Bu'n amlwg hefyd yng ngwaith Cymdeithas Hynafiaethau Cymru, a bu ddwywaith yn Llywydd arni. Cyfeiriwyd eisoes at ei amlygrwydd yng nghynadleddau ei enwad. Ac ni ddylid er dim anghofio'i wasanaeth i Gymdeithas yr Iaith Gymraeg; darlithiai yn ei chyrsiau haf i athrawon, a sgrifennodd drosti lyfrau ysgol dwyieithog ar hanes Cymru. Bu hefyd yn gydweithiwr yng Nghymdeithas yr Eisteddfod
LLOYD-JONES, DAVID MARTYN (1899 - 1981), gweinidog a diwinydd ddinas barhaus' am weddill ei oes. Nodir 1913 yn flwyddyn o bwys ganddo, un a fu'n ddylanwadol iawn arno o safbwynt ei ddyfodol. Dyna'r flwyddyn y penderfynodd fod yn feddyg. Yr ail ddigwyddiad oedd dyfodiad Sasiwn Haf y Methodistiaid Calfinaidd i Langeitho i ddathlu daucanmlwyddiant geni Daniel Rowland. Cafodd y Sasiwn effaith ddofn arno a chafodd ei 'swyno' gan bregethu huawdl hoelion wyth y Cyfundeb
LLWYD, HUMPHREY (c. 1527 - 1568), hynafiaethydd a gwneuthurwr mapiau adnabyddus y tu hwnt i Gymru fel awdurdod ar hanes, iaith a thoponymeg ei wlad. Rywbryd ar ôl y daith hon i'r cyfandir, tra yn Llundain yn ystod haf 1568, trawyd Llwyd gan dwymyn arw a waethygodd wedi iddo ddychwelyd i Ddinbych, a bu farw yno ar 21 Awst (er bod Ortelius yn rhoi'r 31ain, dyddiad a dderbyniwyd gan rai awduron eraill). Claddwyd ef yn eglwys Llanfarchell yn Ninbych lle saif cofeb sy'n ei
MACKWORTH, CECILY JOAN (1911 - 2006), awdur, bardd, newyddiadurwraig a theithwraig , ddeuddydd ar ôl ei ddyrchafu'n uwchgapten a llai na blwyddyn ar ôl genedigaeth ei ail blentyn. Symudodd Cecily a'i chwaer fach gyda'u mam i Wlad yr Haf. Yn 1922 priododd Dorothy Mackworth yr artist ceffylau Charles Edward Gatehouse, ac ymgartrefodd y teulu yn Sidmouth, Dyfnaint. Wedi cyfres o athrawesau cartref, bu Cecily Mackworth yn preswylio am ddwy flynedd yn Ysgol Sherborne i Ferched. Ar ôl cyfnod
MASON, LILIAN JANE (1874 - 1953), actores a'i gyfarwyddo gan Lyn Harding (1867-1952), actor enwog o Gymru a chwaraeodd y brif ran hefyd. Yn ôl un adolygiad dangosodd Miss Mason 'quite an uncommon degree of artistic instinct and a capacity for much greater things'. Yn ystod y flwyddyn ganlynol ymddangosodd gyda'i gŵr yn The Gate of Dreams, Lucky Durham eto, a Right to Die. Yn haf 1912 ymunodd Lilian â chynhyrchiad Edmund Gwenn a Hilda
MATHIAS family Lwyngwaren, Llwyn Gwaring, Llangwaren, Lantyfai, Lamphey, Penfro siop yn Hwlffordd y rhoddwyd David. Yr oedd yn aelod o'r seiat Forafaidd yno yn 1759. Ddiwedd 1761 aeth i'r sefydliad Morafaidd yn Fulneck (gerllaw Leeds), i gadw siop y Brodyr yno, a bu yno hyd ddiwedd 1771 - yn y cyfamser (1768) yr oedd wedi ei dderbyn yn bregethwr Morafaidd. Erbyn haf 1772 yr oedd wedi cychwyn cenhadaeth Forafaidd yn nyffryn Nantlle (gweler dan William Griffith o Ddrws-y-coed

Search results

121 - 132 of 241 for "Haf"