Dictionary of Welsh Biography

EVANS, WILLIAM MEIRION (1826 - 1883), mwynwr, pregethwr, a golygydd cyfnodolion bu am flwyddyn a hanner. Yn haf 1852 ymadawodd o Dde Awstralia i weithfeydd aur Bendigo, a bu'n cloddio am aur ymysg rhai o'r cymeriadau mwyaf anhydrin. Casglodd yno tua £1,000. Dychwelodd i Gymru fis Mawrth 1853, i fyned â'i rieni a'r plant i America. Ymsefydlodd yn Apple River Elizabeth, Joe Davies Co., Illinois, yn haf 1853. Yno codwyd ef i'r weinidogaeth ymysg y Methodistiaid Calfinaidd, a
FIELD, THEOPHILUS (1574 - 1636), esgob ddwylo ei ysgutor John Vaughan o'r Trawsgoed, oddi yno (trwy briodas) i ddwylo teulu Robert Davies o'r Llannerch a Gwysaneu, ac felly yn y diwedd i'r Llyfrgell Genedlaethol (Cylchgrawn Lyfrgell Genedlaethol Cymru, haf 1946, 123-4).
GEORGE, THOMAS NEVILLE (1904 - 1980), Athro Daeareg maes llafur a chynnwys y darlithiau ganddo ef. Yr oedd yn ddarlithydd ardderchog. Cymerodd ran fel tiwtor yn Ysgol Haf Coleg Harlech yn Abertawe yn 1926; traddododd ddarlith gerbron Cymdeithas Bryste ar 'Hyfforddiant Prifysgol i Ddaearegwyr' (1948); bu'n Ddarlithydd Woodward ym Mhrifysgol Yâl (1956). Treuliodd flwyddyn sabothol (1964-65) yn Gymrawd Tramor Hyn ym Mhrifysgol Northwestern, Illinois. Yr
GIBSON-WATT, JAMES DAVID (Barwn Gibson-Watt), (1918 - 2002), Aelod Seneddol a gŵr cyhoeddus Chwefror 2002; yr oedd ei angladd yn hollol breifat i'r teulu ond cynhaliwyd cyfarfod coffa iddo yn Eglwys y Drindod Sanctaidd, Llandrindod ar 27 Ebrill. Gadawodd stad o £4,104,505. Ymfalchïai David Gibson-Watt yn y ffaith ei fod yn un o ddisgynyddion y peiriannydd enwog, James Watt a oedd wedi prynu Doldowlod yn gartref haf ym 1798. Rhoddodd Gibson-Watt gynhorthwy i'r ymchwilwyr a ddymunai archwilio'r
GIFFORD, ISABELLA (c. 1825 - 1891), botanegydd ac algolegydd (1789-1851); a thrwy briodas Mary Christie, chwaer arall i fam Isabella, a'r Undodwr a'r meddyg Thomas Southwood Smith (1788-1861), daeth gwyddonydd amlwg yn rhan o'r teulu. Mae'n debyg mai yn 1848 yr ymfudodd Isabella a'i rhieni am y tro olaf ac ymgartrefu'n barhaol yn The Parks, Minehead, Gwlad yr Haf (soniodd am ei hymweliad cyntaf â thraeth Minehead yn y flwyddyn honno). Dyma hefyd flwyddyn
GIVVONS, ALEXANDER (1913 - 2002), chwaraewr rygbi , ysgol a oedd ag enw mawr yn lleol am gampau chwaraeon. Ymunodd â thîm Rygbi'r Undeb yr ysgol yn naw oed, a daeth yn gapten arno'n fuan iawn. Chwaraeodd hefyd dros ysgolion Sir Fynwy. Mwynhaodd chwarae rygbi ar gae Rodney Parade yng Nghasnewydd, ond soniai'n aml am fethu fforddio cymdeithasu gyda bechgyn y colegau pan fyddent gartref dros fisoedd yr haf. Roedd yn well ganddo felly chwarae dros ei glwb
GRENFELL, DAVID RHYS (1881 - 1968), gwleidydd Llafur a atebai'r cwestiynau ychwanegol o fewn Ty'r Cyffredin gyda gofal a manylder eithriadol. Ond yr Uwch-gapten Gwilym Lloyd-George a ddewiswyd fel y gweinidog hyn i fod yn bennaeth ar Weinyddiaeth newydd Ynni a Phwer a ffurfiwyd adeg haf 1942. Mynegwyd cryn syndod pan na chafodd Grenfell unrhyw swydd o fewn llywodraeth Attlee ar ôl 1945, ond ar adegau roedd yn llawn abl i ddilyn trywydd annibynnol ar
GRIDLEY, JOHN CRANDON (1904 - 1968), diwydiannwr Ganwyd John Gridley ar 28 Mai 1904 yng Nghaerdydd, unig fab William Joseph Gridley a'i wraig Mary Ellen (ganwyd Michell). Cafodd ei addysg yng Nghaerdydd ac yn Queen's College Taunton, Gwlad yr Haf. Chwaraeodd rygbi dros glwb Crwydriaid Morgannwg. Derbyniodd ei hyfforddiant masnachol cynnar mewn swyddfa allforio glo yng Nghaerdydd a ddaeth yn is-gwmni i Powell Duffryn, cwmni cynhyrchu a dosbarthu
GRIFFITH, JAMES MILO (1843 - 1897), cerflunydd Ganwyd ar y 11 Mehefin 1843 ym Mhontseli, Penfro, a phrentisiwyd ef dan nawdd yr esgob pan oeddid yn ailadeiladu eglwys gadeiriol Llandaf. Yn 20 oed aeth i ysgol y Royal Academy, Trafalgar Square, Llundain. Ei brif weithiau, yn y tymor hwn, oedd ' Y Celfau Cain ' ar yr Holborn Viaduct, ' Y Pedwar Efengylydd ' yn eglwys gadeiriol Bryste, a'r ffynnon yn Bridgnorth. Yn 1875 gosodwyd ei ' Flodau Haf
GROSSMAN, YEHUDIT ANASTASIA (1919 - 2011), gwladgarwraig Iddewig ac awdur gartref mwy addas mewn tŷ cyngor ym Mhentrefelin, rhwng Cricieth a Phorthmadog (fe'i henwyd 'Carmel'); ymunodd Jones â hi ym Mawrth 1952, wedi gwella o'i salwch ac yn barod i ailafael yn ei yrfa fel cerflunydd. Arhosodd y teulu yno hyd haf 1955, pan symudwyd i Blas Afon, tŷ sylweddol yng nghanol Pentrefelin, y bu'n bosibl ei brynu diolch i fenthyciad hael gan Syr Bertram Clough Williams-Ellis (1883-1978
GRUFFUDD ap LLYWELYN (d. 1063), brenin Gwynedd a Phowys, ac ar ôl 1055 brenin Cymru oll awdurdod yn Neheubarth. Yn 1047 lladdwyd tua 140 o 'deulu' Gruffudd drwy dwyll uchelwyr Ystrad Tywi, ac i ddial hynny anrheithiodd Gruffudd Ddyfedac Ystrad Tywi; ond ni allodd wneud mwy na hynny ac am yr wyth mlynedd ar ôl hynny yr oedd gan Ruffudd ap Rhydderch afael sicr ar Ddeheubarth. Troes Gruffudd ap Llywelyn ei egnïon i gyfeiriad arall; yn gynnar yn haf 1052 cyrchodd i wlad Henffordd a gorchfygodd
GRUFFUDD, IFAN (c. 1655 - c. 1734), prydydd Grefydd (1717). Y mae'n awdur englynion a charol haf. Ceir hanes amdano yn ymweled ag eisteddfod Machynlleth 1702 ac yn cael ei ddychanu yno gan Siôn Rhydderch. Canwyd molawd iddo gan ' Iaco ab Dewi ' a marwnadau gan Siencyn Thomas, y Cwm Du, ac Alban Thomas, Blaen Porth.

Search results

61 - 72 of 241 for "Haf"