Dictionary of Welsh Biography

MATTAN, MAHMOOD HUSSEIN (1923 - 1952), morwr a dioddefwr anghyfiawnder tyfiant cancr yn ei ben, ac yn 2003 cafwyd hyd i'w gorff wedi ei olchi i fyny ar draeth yn yr Alban a dyfarnodd y crwner reithfarn agored. Roedd Mervyn, y mab ieuengaf, wedi cael trafferthion gydag alcohol ers iddo orfod adnabod corff Omar, ac wyth mlynedd yn ddiweddarach cafwyd hyd iddo'n farw yn ei gartref. Bu farw'r trydydd mab David wedi salwch byr yn 2014. Bu farw Laura Mattan yn 2008. Nododd BBC
MEREDITH, WILLIAM (1874 - 1958), pêl-droediwr Iwerddon, a deuddeg yn erbyn yr Alban. Sgoriodd sawl gôl dyngedfennol dros Gymru ond bu raid iddo aros hyd ei gêm olaf dros Gymru cyn profi'r wefr o guro Lloegr (2-1 ar 15 Mawrth 1920) ar eu tomen eu hunain. Ar lawer ystyr, yr oedd Billy Meredith ymhell o flaen ei amser o ran dawn a deall. Corff esgyrnog, gwydn oedd ganddo, a gelwid ef yn ' Old Skin ' gan ei gyfeillion. Edrychai'n ddiniwed iawn yn
MORGAN, CLIFFORD (Cliff) ISAAC (1930 - 2013), chwaraewr rygbi, gohebydd a darlledwr chwaraeon, rheolwr cyfryngau . Ym Mhencampwriaeth y pum gwlad 1952 ysbrydolodd Morgan Gymru i fuddugoliaethau dros Loegr, yr Alban ac Iwerddon, ond cafodd anaf i'w goes yn ystod y gêm yn erbyn y Gwyddelod. Heb wybod ei fod wedi torri ei goes mewn gwirionedd, chwaraeodd ymlaen. Gan ei fod angen profi ei ffitrwydd i'r dewiswyr ar gyfer y gêm dyngedfennol yn erbyn Ffrainc, chwaraeodd Morgan dros Gaerdydd y Sadwrn canlynol, ond bu'n
MUTTON, Syr PETER (1565 - 1637), barnwr a gwleidyddwr bu farw yn Llannerch, 14 Tach 1637. Yr oedd ei dad yn dir feddiannwr gweddol gefnog yn nyffryn Clwyd y buasai ei deulu yn amlwg ym mwrdeisdref Rhuddlan am ddwy ganrif, a daeth Peter neu Piers Mutton ei hun yn un o gyfreithwyr Cymreig mwyaf amlwg y 17eg ganrif. Addysgwyd ef yn S. Alban Hall, Rhydychen, a Lincoln's Inn, a derbyniwyd ef yn fargyfreithiwr ym mis Mehefin 1594. Trwy gydol ei yrfa
OWEN, GEORGE (c. 1552 - 1613), hanesydd, hynafiaethydd, ac achydd ffurfiol yn Bernard's Inn, lle derbyniwyd ef yn 1573, ond yn fuan wedyn ymsefydlodd yn hen gartref ei deulu yn Henllys, a dyfod yn un o'r ysgwieriaid mwyaf dylanwadol yng ngogledd Sir Benfro. Priododd (1), Elisabeth, merch a chydaeres William Philipps, Pictwn, yn 1571, a bu iddynt 11 o blant. Eu mab hynaf oedd Alban Owen (bu farw 1658), olynydd ei dad fel arglwydd Cemais, a siryf Sir Benfro yn 1620 a
OWEN, ROBERT (1771 - 1858), Sosialydd Utopaidd Ganwyd yn y Drenewydd, Sir Drefaldwyn, 14 Mai 1771, mab Robert Owen, cyfrwywr ac 'ironmonger,' a'i wraig, merch amaethwr lleol o'r enw Williams. Ychydig o addysg ffurfiol a gafodd gan iddo adael cartref yn 10 oed i gael ei brentisio yn Stamford, sir Lincoln, gyda gwerthwr dillad, James McGuffog, gŵr o'r Alban. Ar ôl bod am gyfnod byr yn gynorthwywr i ddilledydd yn Llundain symudodd i Fanceinion
PANTON, PAUL (1727 - 1797), bargyfreithiwr a hynafiaethydd ei frawd Lewis yn 1761, yr oedd yn ' mine mad.' Efe oedd arglwydd maenor Consyllt, a threuliodd ran helaeth o'i amser yn Sir y Fflint. Bu'n siryf Fflint yn 1770 a Môn yn 1771. Teithiodd lawer yng Nghymru, Lloegr, a'r Alban, ac fel ei gyfaill, Thomas Pennant, ymddiddorai mewn hynafiaethau. Cadwodd gysylltiad â'i gydefrydwyr ar hyd ei oes, gan ymweled â hwy a'u cyfarfod yn achlysurol yn Bath neu
PASK, ALUN EDWARD ISLWYN (1937 - 1995), chwaraewr rygbi ac athro a sicrhaodd fuddugoliaeth i Gymru dros Loegr (11-6). Disgwyliai llawer o bobl mai Pask a fyddai'n gapten ar Lewod Prydain 1966, ac roedd dicter mawr yng Nghymru pan gafodd blaenwr yr Alban Michael Campbell-Lamerton ei benodi'n gapten yn ei le. Er gwaetha'r helynt perfformiodd y tîm yn dda yn rhan Awstralia o'r daith gan guro'r tîm cenedlaethol yn y ddwy gêm brawf cyn i Seland Newydd yn rhoi yn eu
PENNANT, THOMAS (1726 - 1798), naturiaethwr, hynafiaethydd, teithiwr . Borlase, rheithor Ludgvan, yr hwn a enynnodd ynddo gryn hoffter at ddaeareg. Yn y blynyddoedd dilynol teithiodd yn helaeth, gan ymweled â'r Iwerddon, Ynys Manaw, cyfandir Ewrop, yr Alban, yr Hebrides, a gwahanol rannau o Loegr a Chymru. Y mae'r cyfrolau o hanes ei deithiau yn yr Alban, i Lundain, ac yn enwedig yng Ngogledd Cymru, gyda'i gynhyrchion llenyddol gorau. Ymddangosodd cyfrol gyntaf ei Tours in
PHILIPPS family Pictwn, . Records, vii, 161-4), a dilynwyd ef gan ei fab WILLIAM PHILIPPS, priod Janet Perrot, chwaer Syr John Perrot. Priododd ei ferched ag Alban Stepney a George Owen, Henllys. Cynrychiolodd sir Benfro yn y Senedd yn 1559 a 1572, ac ef oedd arweinydd yr wrthblaid wleidyddol i blaid Syr John Perrot yn Sir Benfro. Bu farw 14 Mawrth 1573, ac etifeddwyd ei stadau yn Sir Benfro a Sir Gaerfyrddin gan ei frawd MORGAN
PHILIPPS, JOHN WYNFORD (Is-Iarll 1af Tyddewi, 13eg Barwnig Castell Pictwn), (1860 - 1938) Mid Lanarkshire nododd y Pall Mall Gazette ar 3 Gorffennaf 1893 ei fod yn mynd i ymroi ei hun yn gyfangwbl i weleidyddiaeth a'i ddisgrifio fel un gyda digonedd annaturiol o hunan-hyder a thafod ffraeth. Ymddiswyddodd Philipps ei sedd ym Mid Lanarkshire, efallai oherwydd bod sedd yn yr Alban yn angyfleus wedi i gwmni llongau ei frawd symud i Lundain. Er yn aelod yn yr Alban, roedd Philipps yn
PHILIPPS, LEONORA (1862 - 1915), ymgyrchydd dros hawliau merched , Datgysylltiad yr Eglwys yng Nghymru a'r Alban, y mudiad Dirwest). Braenaru'r tir a wnâi'r Ffederasiwn drwy gefnogi'r achos dros y bleidlais i ferched, fel y gwnaethai hoelion wyth y Blaid Ryddfrydol dros achosion eraill yn y gorffennol, achosion a oedd bellach yn greiddiol i'r Blaid. Gan roi gogwydd penodol Gymreig i'w dadl, gosododd Philipps safbwynt y garfan flaengar yng nghyd-destun hanes y Cymry a dygnwch

Search results

73 - 84 of 118 for "Alban"