Dictionary of Welsh Biography

JOAN (d. 1237), tywysoges a diplomydd William y Llew, brenin yr Alban, a'r llall oddi wrth Siwan. Canslodd John yr ymgyrch a dychwelodd i Lundain i ymrafael â'r cynllwynwyr tybiedig. Rhwng 1214 a 1215 cyflwynodd Siwan betisiwn llwyddiannus i ryddhau pump o ddynion Llywelyn a ddelid gan y Goron. Rhwng 1216 a 1220 mae'r ffynonellau'n dawel am ei gweithgareddau. Efallai nad yw'n gyd-ddigwyddiad mai hwn oedd y cyfnod wedi marwolaeth John a
JONES, JOHN EMRYS (1914 - 1991), ysgrifennydd a threfnydd y Blaid Lafur yng Nghymru noddedig. Gallai'r model hwn, ym marn Jones, fod yn gynsail gwerthfawr i'r Alban a thaleithiau hanesyddol Lloegr. Yn wir, ym 1974, anfonwyd Emrys Jones i'r Alban gan arweinwyr y Blaid Lafur i amlinellu sylfaen y polisïau ar ddatganoli a ddatblygwyd o fewn Cymru. Roedd Jones yn hynod o deg wrth ymdrin â'r frwydr o fewn y Blaid Lafur yng Nghymru rhwng cefnogwyr datganoli a'i wrthwynebwyr. Yn ei galon ei
JONES, PETER (KAHKEWAQUONABY, DESAGONDENSTA) (1802 - 1856), gweinidog Methodistaidd, arweinydd gwleidyddol ac awdur Francis Bond Head yn 1836. Yn ogystal â'r angen parhaus i godi arian ar gyfer cenhadaeth y Wesleaid, mae'r gwrthsafiad hwn yn esbonio dychweliad Jones i Brydain yn 1837-38. Ar ôl cwrdd ag Ysgrifennydd y Trefedigaethau Glenelg yn Llundain i brotestio am gynllun Bond Head, teithiodd Kahkewaquonaby trwy Loegr, Iwerddon, a'r Alban, a threuliodd wythnos yng Nghymru yn Awst 1838. Ble bynnag yr aeth, cododd
JONES, RICHARD LEWIS (1934 - 2009), bardd ac amaethwr Ganwyd Richard Jones, neu Dic fel y'i hadnabyddid drwy Gymru gyfan, ar ddydd Gwener y Groglith, 30 Mawrth 1934 ar fferm Pen-y-graig ger Tre'r-ddôl yng ngogledd Ceredigion. Un o ferched y teulu Isaac o Ben-y-graig oedd ei fam, Frances Louisa (1910-1986). Athrawes oedd wrth ei galwedigaeth ac ar ôl iddi symud i swydd yn Ysgol Blaen-porth priododd ag amaethwr lleol, Alban Lewis (Abba) Jones (1911
JONES, WALTER IDRIS (1900 - 1971), Prif Gyfarwyddwr Datblygu Ymchwil i'r Bwrdd Glo Cenedlaethol (NCB) Cymry Llundain a Llanelli, a'r Barbariaid. Bu'n aelod o XV Rygbi Cymru, gan chwarae yn erbyn Lloegr, Ffrainc, Iwerddon a'r Alban (1924-25); bu'n gapten ar un achlysur. Yr oedd yn aelod amlwg a gweithgar yng nghymdeithasau Cymraeg Llundain. Yr oedd yr Arglwydd Elwyn-Jones yn frawd iddo. Ni fu Idris Jones yn briod a bu farw 5 Gorffennaf 1971 yn 9b The Cathedral Green, Llandaf, Caerdydd.
KENRICK family Wynn Hall, Bron Clydwr, gynt, ond y pryd hwnnw nid oedd cwpan i'w gael gan y 'Football Association of Wales' ieuanc. Kenrick a drefnodd yr ornest ryng-genedlaethol gyntaf rhwng Cymru a'r Alban. Yn Glasgow, ar 25 Mawrth 1876, y bu'r chwarae, ac yr oedd Kenrick yn chwarae 'fullback' dros Gymru yn yr ornest honno; bu'n chwarae dros Gymru bedair gwaith wedi hynny. Yr oedd yn aelod o'r tîm cyntaf a orfu ar Loegr yn Blackburn
LEWIS, DAVID VIVIAN PENROSE (Barwn Cyntaf Brecon), (1905 - 1976), gwleidydd tebyg i rai'r Ysgrifenydd Gwladol dros yr Alban. Cefnogwyd argymhelliad y Cyngor gan bleidau'r wrthblaid a nifer o Geidwadwyr Cymreig. Ar 3 Rhagfyr 1957 gwrthododd y Cabinet adroddiad y Cyngor ond cytunodd i benodi Gweinidog Gwladol dros Faterion Cymreig ac i ddatblygu mesurau pellach o ddatganoli gweinyddol. Apwyntiwyd Vivian Lewis yn Weinidog Gwladol dros Faterion Cymreig ar 1 Rhagfyr a'i greu'n
LHUYD, EDWARD (1660 - 1709), botanegwr, daearegwr, hynafiaethydd, ac ieithegwr , ymhen pum mis cyrhaeddodd y Bont-faen, lle yr arhosodd am ddau fis. Oddi yno aeth drwy'r deheudir hyd Aberteifi, ac yna'n ôl i Henffordd erbyn Awst 1698. Wedyn aeth drwy ganolbarth Cymru gan fwrw'r gaeaf yn Nolgellau a chyrraedd arfordir y gogledd yn haf 1699. Croesodd i ogledd Iwerddon ac oddi yno i'r Alban, lle y treuliodd y gaeaf. Aeth wedyn i ddeau Iwerddon, treuliodd bedwar mis arall yng Nghymru
LLOYD, DAVID MYRDDIN (1909 - 1981), llyfrgellydd ac ysgolhaig Cymraeg yr Alban yng Nghaeredin, lle y bu iddo ran bwysig yn natblygiad y Llyfrgell ganol yr 20fed ganrif. Achubodd ar y cyfle a roddodd agor adeilad newydd yn 1956 a'r cynnydd mewn adnoddau cyllidol i sefydlu adrannau newydd i fapiau a cherddoriaeth a datblygu'r casgliadau hanesyddol mewn modd arwyddocaol. Dan ei arweiniad ef closiodd y Llyfrgell Genedlaethol at lyfrgelloedd eraill yr Alban a
LLOYD, DAVID TECWYN (1914 - 1992), beirniad llenyddol, llenor, addysgydd llenyddiaeth o bob math, a materion eraill, denai Tecwyn Lloyd ei fyfyrwyr i geisio cyfansoddi rhywbeth eu hunain, ac yn ystod y blynyddoedd hyn, cyhoeddwyd cylchgrawn, Llafar Gwlad, o waith y myfyrwyr. Cyd-diwtor iddo yn Uwchaled yn y cyfnod dan sylw oedd Islwyn Pritchard, a threfnodd y ddau nifer o deithiau i gerdded mynyddoedd yr Alban yn ystod misoedd yr haf, i aelodau'r dosbarthiadau ac eraill o'r ardal
MACKWORTH, CECILY JOAN (1911 - 2006), awdur, bardd, newyddiadurwraig a theithwraig . Daeth yn awdur cyhoeddedig ac yn gyfrinydd. Yn drawswisgwr, bu'n byw fel nomad, a bu farw'n saith ar hugain oed drwy foddi mewn gorlif sydyn yn y Sahara. Rhoddodd Eberhardt esgus perffaith i Mackworth i deithio yn ôl ei thraed. Ar gyfer ei hastudiaeth o 'Lucy R' o waith Freud Five Studies in Hysteria, ymwelodd Mackworth â Vienna, ond cafodd nad oedd cofnodion yr athrawes hon o'r Alban yn bodoli
MACLEAN, Syr EWEN JOHN (1865 - 1953), Athro cyntaf obstetreg a gynecoleg yn Ysgol Feddygol Genedlaethol Cymru Ganwyd Ewen Maclean 15 Hydref 1865 yn Ucheldiroedd yr Alban, yn ail fab John Maclean, Tiree, meistr ar grefft crydd ac Agnes Macmillan, siaradwraig gyson Gaeleg yr Alban. Tra oedd y bechgyn eto yn ifanc, symudodd y teulu i dde Cymru, lle mynychodd Ewen a'i frawd hyn Donald (a ddaeth, yn y man, yn wleidydd Rhyddfrydol amlwg) ysgolion Gramadeg Hwlffordd a Chaerfyrddin. Aeth Ewen yn ei flaen i

Search results

61 - 72 of 118 for "Alban"