Dictionary of Welsh Biography

IEUAN ap IEUAN ap MADOG (fl. 1547-87), copïydd llawysgrifau fel ' Ystori Owain ab Urien,' ' Ystori y Llong Foel,' a ' Saith Doethion Rhufain.' Ef hefyd a ysgrifennodd y copi anghyflawn o'r ' Marchog Crwydrad ' yn llawysgrif Llanstephan 178. Dywedai Egerton Phillimore mai o gylch 1575 yr ysgrifennwyd hon, ond y mae'n rhaid ei gosod ryw 10 mlynedd yn ddiweddarach. Cyhoeddwyd Le Voyage du chevalier errant, gan Jehan de Cartheny, yn Antwerp yn 1557. Cyfieithwyd
IEUAN ap RHYDDERCH ap IEUAN LLWYD (fl. 1430-70), uchelwr a bardd mab Rhydderch ap Ieuan Llwyd o Barc Rhydderch ym mhlwyf Llanbadarn Odyn, gŵr cyfoethog a ddaliai swydd o dan y brenin yng Ngheredigion yn 1387. Dywedir yn Dwnn, i, 28, mai mam ' Ieuan ap Rhydderch ab Ieuan Llwyd y prydydd ' oedd Annes, ferch Gwilym ap Phylip ab Elidir. Eithr yn Dwnn, i, 45, 85 dywedir mai dwywaith y priododd Rhydderch ap Ieuan Llwyd, sef (1) â Marged ferch Gruffydd Gryg ab Ieuan
IEUAN DRWCH y DARAN (fl. c. 1370-1400?), bardd Cyhoeddwyd enghraifft o'i waith, sef proffwydoliaeth, yn The Myvyrian Archaiology of Wales, i, 554. Priodolwyd proffwydoliaeth arall yn Peniarth MS 58 i'r 'brawd Ieuan,' ac awgrymwyd mewn man arall (Early Vaticinatory Material …) mai Ieuan Drwch y Daran oedd hwnnw.
IEUAN GETHIN ap IEUAN ap LLEISION (fl. c. 1450), bardd ac uchelwr . Cadwyd llawer o'i farddoniaeth, ac yn ei phlith gywydd i Owain Tudur o Benmynydd, a gyfansoddwyd pan garcharwyd ef yn Newgate, cywydd marwnad i blant y bardd sydd hefyd yn ddychan i'r nodau a'u lladdodd, cywydd i'w fab, ac awdl farwnad i un o'i ferched. Ymddengys mai ffug yw hanes 'Iolo Morganwg' am Ieuan, sef amdano'n ymladd o blaid Owain Glyndwr ym Morgannwg, yn gorfod ffoi i Fôn, a chael dychwelyd
IFOR HAEL Dyma'r enw a roes Dafydd ap Gwilym i'w brif noddwr Ifor ap Llywelyn o Fasaleg, sir Fynwy. Er ein bod wedi cynefino â galw'r lle yn 'Maesaleg' mae profion pendant mai 'Bassalec,' 'Basselec,' oedd yn y 12fed ganrif (gweler 'Llyfr Llandaf,' 273, 319, 329, 333) a chyn hynny. Ceir ach Ifor yn Peniarth MS 133 (R. i, 833) (180), 'tredegyr ymassalec,' 181, 'Gwern y klepa ymassalec,' sef 'ym Masaleg,' ac
ILLINGWORTH, LESLIE GILBERT (1902 - 1979), cartwnydd gwleidyddol Americanaidd Draper Hill ddathlu gyrfa Illingworth yn Illingworth on Target (1970). Mae casgliad mawr o waith Illingworth ar gael ar-lein gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru. Gyda'i acen Morgannwg gref, roedd yn amlwg i bawb mai Cymro oedd Illingworth, ac ef oedd yr ysbrydoliaeth ar gyfer y ffermwr o Gymro 'Organ Morgan' yn strip comig 'Flook' Wally Fawkes. Serch hynny, ychydig iawn o elfen Gymreig oedd i waith
ILLTUD (c. 475 - c. 525), sant Celtig ac un o sefydlwyr mynachaeth ym Mhrydain Newydd, ac ymhob cangen o athroniaeth (gwybodaeth) - barddoniaeth a rheitheg, gramadeg a rhifyddeg; yr oedd yn hynod am ei ddoethineb a chanddo allu i ragfynegi digwyddiadau i ddyfod.' Oddi wrth gyfeiriadau ym mucheddau saint eraill a ysgrifennwyd gryn lawer yn ddiweddarach ac o astudio'r 'Vita Iltuti' ei hunan gellir casglu mai yn Llanilltud Fawr ym Mro Morgannwg yr oedd yr ysgol enwog hon ac y bu
INGRAM, JAMES (d. 1788), cynghorwr gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a gweinidog gyda'r Annibynwyr wedyn sôn amdano ef. Tebyg mai aelod o'r eglwys (led-Fethodistaidd) honno oedd Ingram, ac y byddai'n pregethu'n gynorthwyol ynddi ac yn yr ardaloedd cyfagos.
INNES, JOHN (Ynys Hir; 1853? - 1923), cyfrifydd a hynafiaethydd diweddar Alfred C. G. Rees o Ystumllwynarth, a ganwyd tri mab iddynt rhwng 1884 a 1887, - Alfred George (gweler Who's Who in Wales, arg. 1920, t. 203), John (bedyddiwyd 24 Tachwedd 1885), a James Dickson yr arlunydd (gweler yr erthygl flaenorol). Ym mis Gorffennaf 1913 oherwydd ei iechyd symudodd Innes i Whitchurch ger Tavistock yn swydd Dyfnaint, lle hefyd y bu farw 7 Mai 1923 yn 70 mlwydd oed. Ef oedd
INSOLE, GEORGE (1790 - 1851), perchennog glofeydd mai ef oedd y cyntaf i lwytho glo o dde Cymru ar long ager y Llynges Frenhinol. Er mwyn sicrhau cyflenwad cyson cymerodd les yn 1832 ar bwll Maesmawr (yn Llanilltud Faerdref, Morgannwg), gan ddod yn gynhyrchwr glo yn ei hawl ei hun. Yn 1844, er mwyn caffael glo a allai gystadlu ym marchnad glo tai Iwerddon â glo Walter Coffin o Dinas, Morgannwg, aeth ef a'i fab James Harvey Insole ati i lesio ac
IOAN MAI - see WILLIAMS, JOHN
IOLO GOCH (c. 1325 - c. 1400), bardd Bardd o Ddyffryn Clwyd oedd Iolo Goch, mab Ithel Goch ap Cynwrig ab Iorwerth ap Cynwrig Ddewis Herod o linach Hedd ab Alunog o Uwch Aled, un o Bymtheg Llwyth Gwynedd. Ail wraig Ithel Goch oedd ei fam, nas enwir yn yr ach [?]. Cofnodir enwau dau frawd iddo, sef Gruffudd a Thudur Goch. Ffurf anwes ar Iorwerth (enw ei hen-daid) oedd Iolo'n wreiddiol, ond nid oes tystiolaeth mai Iorwerth oedd enw

Search results

685 - 696 of 1867 for "Mai"