Dictionary of Welsh Biography

GWRTHEYRN ynddo gan y brenin. Tua 796 lluniodd Nennius ei Historia Brittonum mewn rhan o groniclau estron, ac mewn rhan o draddodiad y Cymry. Geilw'r brenin yn ' Guorthigirnus,' arweinwyr y Saeson yn 'Hors' a 'Hengist,' a dywed mai wedi eu halltudio o'r Almaen yr oeddynt; iddo eu derbyn yn garedig a rhoi iddynt ynys a elwir yn eu hiaith hwy 'Tanet.' Amserir hyn ganddo yn y flwyddyn 347 ar ôl Dioddefaint Crist
GWYN, JOHN (d. 1574), gŵr o'r gyfraith a noddwr addysg ) mai efe, fel proctor, a fu'n gyfrifol am gymryd John Dudley, dug Northumberland, i'r ddalfa pan fethodd yn ei gais i wneuthur Lady Jane Grey yn frenhines - cymerodd hynny le ddwy flynedd yn gynt ac o dan broctoriaid eraill. Yn 1550, pan nad oedd eto ond B.A., cafodd sedd canon Llanfair Dyffryn Clwyd yn eglwys gadeiriol Bangor - trwy brydles ar law'r cabidwl, efallai; rhoes hi i fyny'r flwyddyn
GWYNFARDD BRYCHEINIOG, un o'r Gogynfeirdd Ni chadwyd dim o'i waith oddieithr dwy gerdd, sef ' Canu y Dewi ' ac ' Awdyl yr Arglwydd Rys ': gweler Hendregadredd MS., 197-207. Awgryma ei enw mai gwr o Frycheiniog ydoedd; yn ei ' Canu y Dewi,' cyfeiria at 'blwyf llann dewi lle a volwyf' ac fe all ei fod yn cyfeirio at un o lannau Dewi ym Mrycheiniog. Wrth ystyried ei gerdd i Ddewi Sant, dylid cofio fod Gerallt Gymro wedi ei ethol yn
GWYNN, EIRWEN MEIRIONA (1916 - 2007), gwyddonydd, addysgwr ac awdur â'r blaid newydd hon yn 1930. Yn 1934 enillodd Eirwen ysgoloriaeth i astudio ffiseg yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor. Honna yn ei hunangofiant mai rhagfarn yr arholwr allanol yn erbyn merched mewn ffiseg a pheirianneg oedd sail ei methiant i ennill gradd dosbarth cyntaf yn 1937. Dylanwadodd yr un rhagfarn ar ei gyrfa am flynyddoedd a bu'n sail ei hargyhoeddiad ffeministaidd digyfaddawd
GWYNN, HARRI (1913 - 1985), llenor a darlledwr fyth gan W. J. Gruffydd, a ddaliodd nad oedd 'meddyliau llofrudd sydd yn debycach o fynd i Broadmoor nag i'r crocbren' yn berthnasol i'r testun a osodwyd. Ataliwyd y Goron a chafwyd yn y man fod Gruffydd dan yr argraff mai Bobi Jones oedd yr awdur a bod animus personol wedi ei gymell. Bu'r bryddest, er hynny, yn succès de scandale. Gwerthwyd copïau o'r bryddest hyd y Maes, gwahoddwyd Harri a Gruffydd
GWYNNE family GARTH, Llanlleonfel, Faesllech , RODERICK GWYNNE (cambrintiwyd yr ach ar dop t. 270 o gyfrol iv, Theophilus Jones, op. cit., yn. y fath fodd ag i'w llwyr ddrysu) - yn nes ymlaen (1734) gadawyd tiroedd Glanbrân ei hunan i'r Roderick hwn. Ond etifedd y Garth a Llanelwedd, fel y dywedwyd, oedd ei frawd hŷn MARMADUKE GWYNNE (1694? - 1769). Aeth ef i Goleg Iesu yn Rhydychen, 5 Mai 1710, 'yn 16 oed,' ac i Lincoln's Inn yn 1711; bu'n siryf
GWYNNE, NADOLIG XIMENES (1832 - 1920), milwr ac awdur George William Collins Jackson a Catherine Price Lewis. Ni fu plant o'r briodas. Bu Nadolig Ximenes Gwynne farw yn Bournemouth ar 9 Mai 1920, yn 87 oed.
GWYNNE, ROBERT (JOHNS) (fl. 1578), cenhadwr ac awdur Pabyddol . Yn gynnar iawn daeth newyddion i Douay am lwyddiant eithriadol ei genhadaeth, yn enwedig ymysg gwragedd yr ardal, ac am ddiflastod yr esgob, Nicholas Robinson, pan geisiodd hwnnw ddyfod â chyngaws yn erbyn y dychweledigion. Ysgrifennodd lawer yn Gymraeg er mwyn lledaenu ei ffydd, gan gyfieithu Christian Directory Robert Parsons (Llyfr y Resolusion); awgrymwyd mai efe ydoedd awdur y farwnad ffyrnig
GWYNNE-VAUGHAN, DAVID THOMAS (1871 - 1915), llysieuydd Ganwyd 12 Mawrth 1871 ym Mhlas Errwd, Brycheiniog, yn fab hynaf i H. T. Gwynne-Vaughan o Errwd (gynt o'r Cynghordy gerllaw Llanymddyfri; aelod o wehelyth mawr Gwynniaid Glanbrân); dywedir gan rai mai yn Llanymddyfri, ac ar 3 Mawrth, y ganwyd y llysieuydd. O ysgol Trefynwy aeth yn 1890 i Goleg Crist yng Nghaergrawnt, a graddiodd yn y dosbarth blaenaf mewn gwyddoniaeth yn (1893). Ar ôl dechrau
HAINES, WILLIAM (1853 - 1922), hanesydd lleol a llyfryddwr Ganwyd 24 Mai 1853, yn Bryn, Penpergwm, sir Fynwy, mab Thomas ac Elizabeth Haines. Cafodd ei addysg yn ysgol ramadeg y Fenni, a daeth yn glerc twrnai. Priododd (1) 1876, Clara Ann Rutherford (bu farw 1880), a (2) Mary Nicholas (bu farw 1944), o Langibby, sir Fynwy. Casglodd lawer o lyfrau, llawysgrifau, dogfennau, a darluniau yn ymwneuthur â sir Fynwy, ac ar ôl ei farwolaeth ef, prynwyd rhan
HALL, BENJAMIN (1778 - 1817), diwydiannwr ewyllys ei dad-yng-nghyfraith, a'r un a oedd i gael gweddill ei stad wedi rhannu'r cymynroddion eraill. Hall oedd perchen castell Hensol, Sir Forgannwg. Bu'n aelod seneddol dros Totnes, 1806-12, Westbury 1812-4; fe'i dewiswyd dros sir Forgannwg ar 28 Tachwedd 1814 a bu'n aelod hyd ei farw cynnar ar 31 Gorffennaf 1817. Y mae'n bwysig yn hanes Cymru am mai efe ydoedd y diwydiannwr mawr cyntaf i fynd i'r
HALL, BENJAMIN (1802 - 1867) ('Carnhuanawc') daeth yn aelod cynnar o Gymreigyddion y Fenni. Er mai ychydig o Gymraeg a siaradai hi fe drefnodd ei chartre ar linellau Cymreig a rhoes deitlau Cymraeg i'w gwasanaethyddion. Yr oedd yn noddwr i'r 'Welsh Manuscripts Society' ac i'r 'Welsh Collegiate Institution,' Llanymddyfri. Prynodd lawysgrifau Edward Williams ('Iolo Morganwg') gan ei fab Taliesin Williams ('ab Iolo') - y maent bellach yn

Search results

565 - 576 of 1867 for "Mai"