Dictionary of Welsh Biography

BAXTER, WILLIAM (1650 - 1723), hynafiaethydd weithiau anghyhoeddedig y mae ei astudiaeth o Juvenal. Yr oedd mewn cysylltiad agos â hynafiaethwyr ac ieithegwyr ei gyfnod, a byddai'n gohebu ag Edward Lhuyd. Barn Lhuyd amdano ydoedd 'a person of learning and integrity, tho, I fear me, too apt to indulge fancy.' Bu farw 31 Mai 1723; yr oedd ganddo ddau fab a thair merch.
BAYLY, LEWIS (d. 1631), esgob ac awdur Pabydd. Yr oedd yn bleidiwr eiddgar i achos y brenin, a digwyddodd fod yn Raglan pan gyrhaeddodd Siarl yno ar ôl brwydr Naseby; a dywedir mai ef a gyfleodd amodau ymostwng y castell i Fairfax. Diangodd Bayly ei hun yn weddol groeniach, croesodd i'r Cyfandir, ond yr oedd yn ei ôl yn fuan wedi dienyddiad y brenin; cyn diwedd 1649 yr oedd wedi cyhoeddi The Royal Charter granted unto Kings, gwaith a'i dug
BEBB, WILLIAM AMBROSE (1894 - 1955), hanesydd, llenor a gwleidydd Bangor yn enw'r Blaid yn 1939. Anerchodd gyfarfodydd afrifed, ac ysgrifennodd i'r wasg yn gyson ar egwyddorion cenedlaetholdeb. Buan y daethpwyd i'w gydnabod fel un o brif arweinwyr y mudiad. Ond gyda chychwyn y rhyfel yn 1939 torrodd ef ei gyswllt â'r arweinwyr eraill. Yr oeddent hwy yn dadlau na chafodd Cymru, yn niffyg ymreolaeth, gyfle i benderfynu ei hagwedd at y rhyfel, ac mai niwtraliaeth oedd
BEC, THOMAS (d. 1293), esgob Dewi wardrob; gelwid ef weithiau yn drysorydd y brenin. Yn ôl yr arfer, ar draul yr Eglwys y derbyniai ei dâl; fe'i ceir yn archddiacon swydd Dorset yn 1275 a Berkshire yn ddiweddarach (tua 1280), ac yn Ionawr 1280 derbyniodd gan y brenin brebend Castor yn eglwys gadeiriol Lincoln. Argoel o newid gyrfa ydoedd cael prebend yn Nhyddewi ym Mai 1280; yr oedd yr esgobaeth yn wag drwy farwolaeth Rhisiart Caeryw
BEDO AEDDREN (fl. c. 1500), bardd Trigai yn Aeddren, ger Llangwm Dinmael, sir Ddinbych, a sonia ef ei hun am Langwm a Dinmael yn ei waith. Ceir amrywiaeth yn y llawysgrifau ynglŷn ag enw ei drigfan - Aerddrem, Aurdrem, Eurdrem, Oerddrym. Y mae'n debyg iddo hefyd ddal neu etifeddu ffarm Coed y Bedo, ger Aeddren. Dywaid rhai mai brodor o Lanfor, Meirionnydd, ydoedd. Yr oedd yntau, fel Bedo Brwynllys, yn ddilynydd i Dafydd ap Gwilym
BEDO PHYLIP BACH (fl. 1480), bardd o sir Frycheiniog Awdur 11 o gywyddau. Awgrymwyd mai yr un yw ef a Bedo Brwynllys am fod y ddau yn hanfod o agos yr un ardal, ond un llawysgrif yn unig sydd yn mynegi ansicrwydd.
BELL, Syr HAROLD IDRIS (1879 - 1967), ysgolhaig a chyfieithydd . Diau mai ymwybod â'i dras Cymreig, a hefyd diddordeb ei dad, a barodd i Bell ymddiddori yn yr iaith Gymraeg. Dechreuodd ei dysgu pan oedd yn chwech ar hugain oed. Ei gyfraniad cyntaf oedd gwaith ysgolheigaidd, Vita Sancti Tathei and Buched Seint y Katrin, sef testun Lladin Buchedd Tathan a chyfieithiad i'r Saesneg, a Buchedd Catrin yn Gymraeg, gyda rhagymadrodd. Cyhoeddwyd y gyfrol yn 1909 yn
BELL, RICHARD (1859 - 1930), aelod seneddol ac arweinydd undebau llafur dosbarth Southgate, a bu'n llywydd yn 1925-6. Yr oedd yn Gymro trwyadl ac yn medru Cymraeg yn rhugl. Bu'n briod dair gwaith ac yn dad i wyth o blant. Bu farw 1 Mai 1930.
BELL, RONALD MCMILLAN (1914 - 1982), gwleidydd Ceidwadol yn y Llynges Frenhinol Wirfoddol Wrth-gefn (Royal Navy Volunteer Reserve) yn ystod yr Ail Ryfel Byd lle daeth yn Is-Gomander. Safodd yn ymgeisydd Ceidwadol ar gyfer etholaeth Caerffili yn is-etholiad Gorffennaf 1939, pan orchfygwyd ef gan Ness Edwards (Llafur). Yna cipiodd Casnewydd mewn is-etholiad pellach ym mis Mai 1945, ond collodd y sedd i Peter Freeman (Llafur) yn yr etholiad cyffredinol ddau
BENNETT, NICHOLAS (1823 - 1899), cerddor a hanesydd Ganwyd 8 Mai 1823 yng Nglanrafon, Trefeglwys, Sir Drefaldwyn. Cofnodir iddo gael ei fedyddio yn Llanfihangel, 8 Mehefin 1823. Cymerai ddiddordeb mewn casglu ac efrydu gweithiau hanesyddol, cerddoriaeth, a barddoniaeth. Cyfansoddodd ddwy gân, un i'r Cerddor a'r llall i Songs of the Four Nations. Casglodd dros 700 o alawon Cymreig, a chyhoeddwyd 500 ohonynt mewn dwy gyfrol yn 1896, o dan yr enw
BERNARD (d. 1148), esgob Tyddewi ganrif yn ddiweddarach, y cawn ddisgrifiad o'r hyn a wnaeth Bernard i ddiwygio'r cabidwl - sef trwy ddewis cael canoniaid seciwlaraidd yn derbyn cyflogau penodedig, yn lle 'claswyr' y Cymry yn defnyddio cyllid yr Eglwys fel un corff. Gellir bod yn bur ddiogel wrth gasglu oddi wrth y ffeithiau gwybyddus mai efe a sefydlodd bedair archddiaconiaeth yr esgobaeth; nid yw mor sicr fod 'cyflwyniad' yr eglwys
BERRY family (Arglwyddi Buckland, Camrose a Kemsley),, diwydianwyr a pherchnogion papurau newyddion Dyrchafwyd yn arglwyddi bob un o dri mab JOHN MATHIAS BERRY (ganwyd 2 Mai 1847 yng Nghamros, Penfro; marw 9 Ionawr 1917) a'i briod Mary Ann (ganwyd Rowe, o Ddoc Penfro), a symudodd i Ferthyr Tudful yn 1874. Gweithiai J. M. Berry ar y rheilffordd ac fel cyfrifydd cyn cychwyn busnes yn 1894 fel arwerthwr a gwerthwr eiddo. Ef oedd y maer yn 1911-12 pan ymwelodd y Brenin Siôr V â'r dref. Gosodwyd

Search results

37 - 48 of 1867 for "Mai"