Dictionary of Welsh Biography

BAILEY family cydweithio i ddatblygu gwaith Nantyglo, ac, yn ddiweddarach, waith Beaufort. Yr oedd traddodiad yn ardal Rhymni fod y gwaith haearn yno yn perthyn iddo beth amser cyn 1825. Y mae papurau Crawshay yn y Llyfrgell Genedlaethol yn tueddu i gadarnhau hyn; ymddengys oddi wrthynt mai ei gefnder, William Crawshay, Llundain, perchennog gwaith Cyfarthfa ar y pryd, a rwystrodd Crawshay Bailey rhag parhau yn Rhymni
BAILEY family Glanusk Park, 1823 yr oedd ganddynt bum ffwrnais ar waith, ac yn 1826-7 ychwanegwyd dwy arall. Llwyddasant hefyd i brynu gwaith haearn Beaufort, a oedd gerllaw, gan y Mri. Kendall and Co. (17 Ionawr 1833) am £45,000. Ar 27 Mai 1827 collodd Joseph ei wraig gyntaf, sef Maria, merch Joseph Latham, Llangattock, sir Frycheiniog. Ac yntau wedi gwneud arian mawr, rhoes Joseph ei fryd ar brynu ystadau yn siroedd
BAKER, WILLIAM STANLEY (1928 - 1976), actor a chynhyrchydd Zulu yn 1964. Fel actor, roedd Stanley Baker yn adnabyddus am ei berfformiadau caled, garw, gwrywaidd, pa un ai fel dihiryn neu fel gwrth-arwr a allai ennyn cydymdeimlad y gynulleidfa. Cafodd ei ystyried ar gyfer rhan James Bond hyd yn oed, er mai ei gyfaill Sean Connery a ddewiswyd yn y pen draw. Roedd apêl Baker i gynulleidfaoedd yn amlwg iawn yn Zulu, lle trawsnewidiodd gymeriad hanesyddol
BALLINGER, Syr JOHN (1860 - 1933), llyfrgellydd cyntaf Llyfrgell Genedlaethol Cymru Ganwyd ym Mhontnewynydd, sir Fynwy, 12 Mai 1860, yn fab i Henry Ballinger; bu farw ym Mhenarlâg, Sir y Fflint, 8 Ionawr 1933. Derbyniodd John Ballinger elfennau ei addysg mewn ysgol yn Canton, Caerdydd; yna, yn 15 oed, aeth yn gynorthwyydd yn Llyfrgell Rydd Caerdydd, lle y bu am bum mlynedd nes mynd ei hunan yn llyfrgellydd Doncaster; dychwelodd yn 1884 i fod yn brif lyfrgellydd Caerdydd ac i
BARKER, THOMAS WILLIAM (1861 - 1912), cofrestrydd esgobaeth Tyddewi Ganwyd 12 Mai 1861 yng Nghaerfyrddin, mab J. H. Barker, cyfreithiwr lleol a fu ei hun yn glerc bwrdeisdref Caerfyrddin a chofrestrydd esgobaeth Tyddewi. Addysgwyd ef yn Ysgol Ramadeg y Frenhines Elisabeth yng Nghaerfyrddin ac yn Harrow. Ymsefydlodd fel cyfreithiwr, a daeth yn aelod o gwmni Barker, Morris, a Barker gyda'i dad fel prif aelod. Apwyntiwyd ef yn ysgrifennydd i esgob Tyddewi ym Mehefin
BARLOW, WILLIAM (1499? - 1568), Esgob Tyddewi y brenin, neu y mae'n bosibl mai ef oedd y brawd Jerome Barlow, awdur The Burial of the Mass, A Dialogue between a Gentleman and a Husbandman, a phamffledi gwrthbabyddol eraill, er iddo ddatgyffesu, a chyhoeddi yn 1531 y Dialogue … of These Lutheran Factions (ailargraffwyd yn 1553) yn erbyn y Lutheriaid. Trwy ffafr Anne Boleyn, daeth yn brior Hwlffordd yn 1534, ac oddi yno cwynai'n arw wrth
BARNES, WALLEY (1920 - 1975), pêl-droediwr 1924. Mynychodd y Walley Barnes ifanc a'i frodyr yr ysgol yn Lebogh, gwersyll milwrol mynyddig ger Darjeeling lle bu'r teulu fyw mewn barics i deuluoedd tan Mai 1928. Yr oedd Teddy Barnes yn hyfforddwr addysg gorfforol yn y fyddin, pêl-droediwr da, ac a fu yn ei ieuenctid yn ymladd mewn gornestau bocsio yn Lerpwl yn erbyn paffwyr Cymreig nodedig fel Johnny Basham (1880-1947), “Peerless Jim” Driscoll
BARRETT, RACHEL (1874 - 1953), swffragét Pankhurst mai dyletswydd foesol oedd bod yn filwriaethus mewn rhyw ffordd neu'i gilydd, dechreuodd aelodau'r WSPU ymosod ar eiddo mewn dull herwryfela, gan ddwysáu'r ymgyrch i gynnwys dinistrio blychau llythyrau, torri ffenestri siopau a llosgi i lawr ystafelloedd lluniaeth yn Regent's Park. Yn Ebrill yr un flwyddyn, pasiodd y Senedd y 'Cat and Mouse Act' drwg-enwog, neu 'The Prisoners' (Temporary
BARSTOW, Syr GEORGE LEWIS (1874 - 1966), gwas sifil, llywydd Coleg Prifysgol Abertawe Ganwyd 20 Mai 1874 yn fab i Henry Clements a Cecilia Clementina (ganwyd Baillie) Barstow yn yr India, y tad yn y gwasanaeth sifil yno. Bu teulu Barstow am ganrifoedd yn amlwg mewn masnach yng Nghaerefrog. Trwy ei briodas ag unig ferch Syr Alfred Tristram Lawrence, Barwn cyntaf Trevethin, ac ymgartrefu yn ymyl Llanfair-ym-Muallt y daeth George Barstow i gysylltiad â Chymru. Wedi graddio yn y
BARTRUM, PETER CLEMENT (1907 - 2008), ysgolhaig achau Cymru pwysig a wnaed gan hynafiaethwyr bonheddig yn yr ail ganrif ar bymtheg yn ogystal â gwaith y beirdd. Cyhoeddwyd ei ail gasgliad mawr, Welsh Genealogies AD 1400-1500, mewn deunaw cyfrol gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru yn 1983. Er mai dim ond can mlynedd yr estynnodd hwn yr achau, roedd bron ddwywaith maint y casgliad cyntaf. Yn ogystal â'r teuluoedd Cymreig nad oeddent wedi dod i'r amlwg yn y cyfnod
BATCHELOR, JOHN (1820 - 1883), dyn busnes a gwleidydd dyfu, ac a adawodd y Drindod, ar delerau cyfeillgar, i ffurfio chwaer eglwys a sefydlodd Eglwys Annibynnol Stryd Siarl ryw ddwy flynedd wedyn. Roedd Batchelor yn un o brif gychwynwyr y fenter a chyfrannodd arian sylweddol. Ceir cofnod yn Archifdy Morgannwg o les dyddiedig Mai 1855 ar gyfer capel i'w adeiladu ar y safle, a'r les i'w dal gan ddwy ferch ifanc Batchelor, Lydia Mary ac Annie Gertrude, a'i
BATTRICK, GERALD (1947 - 1998), chwaraewr tenis Ganwyd Gerald Battrick ym Mhen-y-bont ar Ogwr ar 27 Mai 1947 yn fab i Denzil John Battrick (1924-2016), Uwch-Swyddog Iechyd Cyhoeddus llywodraeth leol, a'i wraig Pearl Madeleine (ganwyd Egan, 1925-2011). Bu Pearl Battrick yn ffigwr dylanwadol ac yn aelod o bwyllgorau Cymdeithas Tenis Lawnt Cymru. Cartref y teulu oedd Cornerways, Island Farm Road, Pen-y-bont ar Ogwr. Addysgwyd Battrick yn Ysgol

Search results

25 - 36 of 1867 for "Mai"