Dictionary of Welsh Biography

HOLBACHE, DAVID (fl. 1377-1423), cyfreithiwr, sefydlydd ysgol ramadeg Croesoswallt 'gwrthryfelgar,' ond hefyd estyn dinasyddiaeth a breiniau Sais iddo, er ei fod 'yn Gymro cyfan, o'i dad ac o'i fam' (entier Galois). A chofio'r holl hanes, anodd dros ben yw credu Stow (yn 1615) pan ddywed i Holbache wedyn ymbil â Harri i roi pardwn i Owain Glyndŵr. Eithr gwyddom i sicrwydd i Holbache wneud cyffelyb gymwynas â Chymro arall, sef Adam de Usk, oblegid dywed pardwn hwnnw (20 Mawrth 1411 - Cal. Pat
HOLLAND family BERW, 1470 a 1480. Dilynwyd hwy gan eu mab OWEN HOLLAND. Apwyntiwyd ef yn siryf sir Fôn, Mawrth 1504/5, i ddal y swydd dros oes. Priododd ef Ethelrede, merch Richard Hampdene o Kimble, Berkshire. Rhwng 1520 a 1522 llwyddodd Owen i berswadio Syr John Owen, ei gefnder, i drosglwyddo iddo y rhan fwyaf o'r stad a aethai i ran ei ewythr, sef Owen, brawd Elinor (N.L.W. Carreglwyd Deeds, i. 2041, 2160, 2338
HOOSON, HUGH EMLYN (1925 - 2012), gwleidydd Rhyddfrydol a ffigwr cyhoeddus Ganed ef ar 26 Mawrth 1925 yn fab i Hugh ac Elsie Hooson, Colomendy, sir Ddinbych, i deulu Cymreig nodedig. Addysgwyd ef yn Ysgol Ramadeg Dinbych a Choleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, lle graddiodd yn y Gyfraith ym 1949. (Penodwyd ef yn Gymrawd o Brifysgol Aberystwyth flynyddoedd yn ddiweddarach ym 1997.) Ym 1950 priododd Shirley Margaret Wynne Hamer, merch Syr George Hamer CBE, Llanidloes
HOOSON, TOM ELLIS (1933 - 1985), gwleidydd Ceidwadol Ganwyd ef ar 16 Mawrth 1933, yn fab i'r ffermwr David Maelor Hooson ac Ursula Ellis Hooson ei wraig. Roedd yn gefnder i Emlyn Hooson (ganwyd 1925), y cyn-Aelod Seneddol Rhyddfrydol dros sir Drefaldwyn, 1962-79, ac yn or-nai i Thomas Edward Ellis (1859-1899), yr AS Rhyddfrydol dros sir Feirionnydd, 1886-99, a'r bardd Cymraeg I. D. Hooson (1880-1948). Addysgwyd ef yn Ysgol Ramadeg y Rhyl a Choleg y
HOPKINS, BENJAMIN THOMAS (1897 - 1981), ffermwr a bardd Tregaron. Yn wleidyddol perthynai i Blaid Cymru ac ef oedd un o sylfaenwyr Pwyllgor Gwaith etholaeth sir Aberteifi yn 1932. Dewiswyd Prosser Rhys yn Llywydd, ef yn Is-Lywydd a J. M. Edwards yn Ysgrifennydd. Trefnodd gyfarfod i'r blaid genedlaethol ym Mlaenpennal mor gynnar â Mawrth 1933, a meddyliai'r byd o'i gyd-gefnogwyr yng Ngheredigion, fel Cassie Davies, Tregaron a Sali H. Davies, Llanbedr Pont
HOPKINS, GERARD MANLEY (1844 - 1889), bardd ac offeiriad ysbrydoli gan y Garreg Fawr ychydig i'r de o Goleg Beuno Sant - y dywedodd y bardd amdani yn ei ddyddiadur: 'The Rock is a great resort of hawks and owls' - i lunio'r gerdd a ystyriai yn 1879 fel y peth gorau a sgrifennodd erioed, 'The Windhover', cyflwynedig 'to Christ Our Lord'. Mewn Dominiciad, sef pregeth ymarfer ar gyfer Iesuwyr dan hyfforddiant, a draddodwyd ar 11 Mawrth 1877, aeth Hopkins ati i
HORSFALL TURNER, ERNEST RICHMOND (1870 - 1936), ysgolfeistr a hanesydd lleol yn Sir Drefaldwyn, ac y mae ei lawysgrifau yn awr yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Etholwyd ef yn aelod o gyngor tref Llanidloes yn 1901, a bu'n faer y dref ddwywaith, 1908 a 1927-8. Yn 1897 priododd Annie, merch J. N. Crowther, a bu iddynt un mab, a fu'n glerc tref Aberystwyth. Bu ei wraig farw yn 1923. Bu ef ei hun farw yn Llanidloes 13 Mawrth 1936 a chladdwyd ef yno.
HOWE, ELIZABETH ANNE (1959 - 2019), ecolegydd ohono. Llwyddodd yn ogystal i feithrin cenhedlaeth o arbenigwyr cynefinoedd a rhywogaethau a oedd yn ymroddedig i ofalu amdano. Er lles yr amgylchedd, rhannodd ei gwybodaeth ddofn gydag argyhoeddiad, eglurder, diplomyddiaeth a hwyl, ac elwodd ei chymuned leol yn fawr o'i hymdrechion i wella mynediad i gerddoriaeth. Bu Liz Howe farw o gancr yn Ysbyty Gwynedd, Bangor ar 31 Mawrth 2019, yn 59 oed, a
HOWELL, DAVID (1797 - 1873), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd Ganwyd yn Waunbrics, Sain Clêr, Sir Gaerfyrddin, 31 Mawrth 1797, mab Dafydd Howell. Derbyniwyd ef yn ieuanc i gymundeb seiat Bancyfelin gan Thomas Charles o'r Bala. Aeth i Abertawe yn 1814 i ddysgu crefft teiliwr, ac ymaelododd yn eglwys y Crug-glas. Dechreuodd bregethu yno yn 1817; anfonwyd ef gan ei gyfundeb yn genhadwr i sir Faesyfed yn 1821, ac ymsefydlodd ym Mhen-y-bont. Ordeiniwyd ef yn
HOWELL, GWILYM (1705 - 1775), almanaciwr a bardd eisteddfodau blynyddol yn yr ardal. Cynhaliwyd y gyntaf yn y Red Lion, Llanidloes, 1772. Bu farw 4 Mawrth 1775 a chladdwyd ef ym mynwent Llanidloes.
HOWELLS, GERAINT WYN (Barwn Geraint o Bonterwyd), (1925 - 2004), ffermwr a gwleidydd Chwefror 1974 ac enillodd fuddugoliaeth annisgwyl dros yr ymgeisydd Llafur, Elystan Morgan. Wyth mis yn ddiweddarach cadwodd Howells y sedd yn erbyn sialens Morgan. Yn y ddau etholiad roedd ei fwyafrif o gwmpas 2500. Ym 1979, llwyddodd Howells i gadw'r sedd gydag ychydig dros 2000 o bleidleisiau dros yr ymgeisydd Torïaidd. Gwnaeth ei araith gyntaf yn y Tŷ Cyffredin ar 14eg Mawrth 1974 yn ystod y rhan o'r
HOWELLS, MORGAN (1794 - 1852), gweinidog gyda'r Methodistiaid dwys o dan weinidogaeth y Parch. John Rees, gweinidog capel Gobaith, ac ymunodd â'r eglwys yno. Dechreuodd bregethu yn 1815, ac ordeiniwyd ef yn sasiwn Llangeitho, 1824. Bu'n briod ddwywaith: (1) a Mary Lewis, chwaer Richard Lewis ('Dic Penderyn'), 1827, (2) ag Ann Morgan, Glyn Ebwy, 1843. Symudodd i Dredegar adeg ei ail briodas, ac yno y bu farw 21 Mawrth 1852. Ef oedd prif addurn Methodistiaeth

Search results

301 - 312 of 984 for "Mawrth"