Dictionary of Welsh Biography

HERBERT, EDWARD (1583 - 1648), barwn 1af Herbert (o) Cherbury Ganwyd 3 Mawrth 1583 yn Eyton-on-Severn, mab Richard a Magdalen Herbert, castell Trefaldwyn. Aeth i Goleg University, Rhydychen, ym mis Mai 1596. Priododd Mary Herbert yn 1599 a bu'n byw yn Llundain i gychwyn cyn dychwelyd i Drefaldwyn yn 1605; yno cafodd ei ddewis yn ustus heddwch ac yn siryf. Yn 1608 aeth ar daith i Ewrop - y gyntaf o'r teithiau a ddisgrifir mewn dull mor fywiog yn ei Life, un
HERBERT, GEORGE (1593 - 1633), bardd hyd ei farw; o'r flwyddyn 1626, pan wnaethpwyd ef yn brebend Leighton Ecclesia gan esgob Lincoln, yr oedd â'i fryd ar yr offeiriadaeth. Priododd Jane Danvers yn 1629, a'r flwyddyn ddilynol daeth yn rheithor Fuggleston-cum-Bemerton yn Wiltshire. Bu farw yn Bemerton yn 1633 (claddwyd 3 Mawrth). A Priest to the Temple (a gyhoeddwyd yn Herbert's Remains, 1652) a The Temple, 1633, ydyw ei brif weithiau
HERBERT, HENRY (1617 - 1656), milwr ym mhlaid y Senedd a gwleidydd Mab hynaf William Herbert, Coldbrook, sir Fynwy, a'r 6ed o ran disgyniad oddi wrth William Herbert (bu farw 1469), iarll 1af Pembroke. Buasai ei daid, ei hen-daid, a'i or-or-ewythr, Syr William Herbert (bu farw 1593), yn cynrychioli sir Fynwy yn y Senedd a chafodd yntau ei ethol (31 Mawrth 1642) yn aelod dros y sir i'r sedd yn y Senedd Hir a ddaeth yn wag pan fu Syr Charles Williams, Llangibby
HERBERT, Syr JOHN (1550 - 1617), gwr o'r gyfraith sifil, llysgennad, ac ysgrifennydd y wladwriaeth ), cafodd ei wneuthur yn farchog ac yn aelod o'r Cyngor yn Llwydlo (1602), ac yr oedd allan o'r wlad ar ei drydedd genhadaeth i Ddenmarc (Medi 1602-Mawrth 1603) pan fu Elisabeth farw. Cafodd gadw ei swyddi o dan Iago I; yr oedd yn gomisiynwr mater yr uno â'r Alban ac yn gomisiynwr materion eglwysig yn 1603 ac ar gomisiynau eraill yn 1608; eithr gwell oedd gan y brenin, pan oedd Cecil i ffwrdd, weithredu
HERBERT, WILLIAM (1460 - 1491) Jasper Tudor. Bu'n gwasanaethu gyda'r brenin yn Ffrainc, 1475, a rhoddwyd iddo awdurdod i gymryd Walter ap Gwilym ac eraill i'r ddalfa, Hydref 1477. Ar gais y brenin cymerodd iarllaeth Huntingdon yn lle un Pembroke (Gorffennaf 1479). Yn 1483 cafodd gomisiwn i godi milwyr yn Ne Cymru i ddifodi gwrthryfel Buckingham yn erbyn Richard III. Cafodd flwydd-dâl o 400 marc (Mawrth 1484). Mary, merch Richard
HERBERT, Syr WILLIAM (d. 1593), planiedydd yn Iwerddon ac arloeswr addysgol Cymreig am gychwyn yn 1593 ac agor yn 1600 goleg yn ei blasty yn Tintern i'w gynnal gan elw tiroedd ym Maesaleg, sir Fynwy, a Llanidan, sir Fôn - elw o c. £400 y flwyddyn yn ôl ei amcangyfrif ef. Gwelir manylion am y cynllun yn Cal. S.P. Ireland, 1586-8, 473; eithr bu'r cynlluniwr farw (4 Mawrth 1593) cyn y gellid cychwyn, a gadawyd i'r cynllun fynd i ebargofiant yn ystod y chwe blynedd a dreiglodd cyn i'r
HERBERT, WILLIAM (iarll Pembroke), (d. 1469), milwr a gwladweinydd bu iddynt gael y fuddugoliaeth yn Mortimer's Cross (2 Chwefror 1461). Yr oedd ei ddyrchafiad yn ffafr y brenin yn gyflym yn awr. Gwnaethpwyd ef yn aelod o'r Cyfrin Gyngor, ac yr oedd yn bresennol yn Baynards' Castle pan gyhoeddwyd iarll March yn frenin o dan yr enw Edward IV (Mawrth 1461). Adeg y coroni fe'i gwnaethpwyd yn Arglwydd Herbert (o Raglan) 4 Tachwedd. Am rai blynyddoedd o hyn ymlaen yr
HEYCOCK, LLEWELLYN (ARGLWYDD HEYCOCK O DAIBACH), (1905 - 1990), arweinydd adnabyddus mewn llywodraeth leol ym Morgannwg gweithiol. Mwynhaodd ei ymddeoliad o lywodraeth leol, gan fyw y drws nesaf i'w fab a'i deulu ac ymhlith pobl y bu ef yn eu gwasanaethu mor egnïol yn Nhaibach, gan ddal i gefnogi Clwb Ieuenctid Taibach a bod yn Ysgrifennydd Cangen Taibach o'r Blaid Lafur. Bu farw yn Ysbyty Cyffredinol Castell-nedd ddydd Mawrth, 13 Mawrth 1990 a bu'r arwyl ddydd Sadwrn, 17 Mawrth yn Eglwys Anglicanaidd St Theodores, Port
HILEY, FRANCIS (1781 - 1860), gweinidog y Bedyddwyr Ganwyd yn Cwm, Llanwenarth, ychydig cyn 16 Mawrth 1781. Yr oedd ei dad, gŵr o waed Ellmynig, yn Eglwyswr mewn enw, a'i fam yn Fedyddwraig. Aeth ryw Sul yn 1803 i gapel Llanwenarth a chafodd dröedigaeth; dechreuodd bregethu ymhen blwyddyn. Aeth i athrofa'r Fenni; ymsefydlodd yn Llanwenarth yn 1811, ac aros yno hyd y bu farw 14 Hydref 1860. Corfforodd wyth o eglwysi. Yr oedd yn gawr o bregethwr, a
HINDS, JOHN DARWIN VIVIAN (1922 - 1981), gwleidydd ac actifydd cymunedol Bro Morgannwg. Gwasanaethodd ei chwaer Elvira Gwenllian Payne yn Arglwydd Faeres iddo. Roedd ei ymroddiad i actifiaeth gymunedol yn amlwg yn ei ymdrechion i ddatrys amryw broblemau cymdeithasol, gan gynnwys anniogelwch tai. Pleidiodd achos cyfiawnder i'r anabl hefyd trwy ddadlau dros sefydlu cangen leol o'r Gymdeithas Cŵn Tywys i'r Deillion. Bu John Darwin Hinds farw ar 15 Mawrth 1981. Roedd yn
HODDINOTT, ALUN (1929 - 2008), cyfansoddwr ac athro celfyddydau yng Nghymru yn 1997. Priododd 2 Ebrill 1953 â Rhiannon Huws, merch y Parch. Llewellyn Caradog Huws, Gwauncaegurwen, a chawsant un mab, Ceri. Bu farw yn Abertawe, 11 Mawrth 2008. Cafodd neuadd newydd Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC yng Nghanolfan y Mileniwm ei henwi'n Neuadd Hoddinott i gydnabod ei gyfraniad i gerddoriaeth yng Nghymru.
HOGGAN, FRANCES ELIZABETH (1843 - 1927), meddyg a diwygwraig gymdeithasol staff a'i chyd-fyfyrwyr am ei chymeriad penderfynol a hunanfeddiannol. Pan gododd athro anatomeg wrthwynebiad i gynnwys merch yn ei ddosbarth, dywedir i Morgan ei ateb, 'Herr Professor, mae'n llawer mwy cywilyddus ac amhriodol gwneud eithriadau yma. Rydym yn dymuno astudio'r pwnc heb atalfa o unrhyw fath' (Forel, t. 56). Amddiffynnodd Frances Morgan ei thesis ar 14 Mawrth 1870 o flaen cynulleidfa o

Search results

289 - 300 of 984 for "Mawrth"