Dictionary of Welsh Biography

EVANS, LEWIS PUGH (1881 - 1962), milwr a ffigwr cyhoeddus, Brigadydd Gadfridog, VC, CB, CMG, DSO llinellau Almaenig. Dychwelodd yn ddiweddarach i'r Black Watch fel Cadlywydd. Enillodd Lewis Evans ei DSO cyntaf yn Hooge ar y 16eg o Fehefin 1915. 'Pan gymysgodd y fyddin symudodd i fyny ac i lawr y llinell o dan danio trwm a di-dor am 14eg awr yn ail-drefnu'r unedau ac yn dod ag adroddiadau'n ôl', London Gazette, 24 Mehefin 1915. Fe'i hapwyntiwyd yn uwchgapten ym Medi 1915, a GS02 HQ 6ed adran ym Mawrth
EVANS, MARY JANE (Llaethferch; 1888 - 1922), adroddwraig Gymru gyfan yn ormod o dreth ar gorff nad oedd o'r cryfaf. Bu farw 25 Chwefror 1922 yn ei chartref yn Stryd yr Ysgol yn y Maerdy, Cwm Rhondda. Cludwyd ei chorff i gartref ei rhieni yn y Wigfa ger Ynysmeudwy y dydd Iau canlynol a chladdwyd hi ar y dydd Sadwrn, Mawrth 4, ym mynwent Godre'r-graig. Ysgubodd fel seren wib drwy neuaddau a chapeli Cymru gan gyfareddu a swyno cynulleidfaoedd dros dymor o lai
EVANS, MAURICE (1765 - 1831), clerigwr efengylaidd , 30 Hydref 1820. Bu farw 24 Rhagfyr 1831. Mawrygid ei sêl efengylaidd gan brif arweinwyr y mudiad yn Lloegr yn nyddiau Henry Venn; meddai Thomas Jones, Creaton, amdano mewn llythyr at Thomas Charles, Mawrth 1794 : 'He is a charming soul, a bundle of sweet dispositions.' Bu ganddo ran helaeth yn hyrwyddo'r ffordd i gael Beiblau i Gymru, cyn sefydlu Cymdeithas y Beiblau.
EVANS, MEREDYDD (1919 - 2015), ymgyrchydd, cerddor, athronydd a chynhyrchydd teledu yng Nghymru benbaladr pan oedd yn ŵr cymharol ifanc. Yno, ym Mryn Meirion, Bangor, ym mis Mawrth 1947 y cyfarfu Merêd â Phyllis Kinney (g. 1922), cantores opera o Pontiac, Michigan. Fe'u priodwyd y gwanwyn canlynol ar 10 Ebrill 1948 a ganwyd un ferch iddynt, Eluned, yn 1949. Bu hon yn briodas hir a hapus ar y cyfan a bu Phyllis yn gefn cyson i'w gŵr prysur am yn agos i 67 mlynedd. Yn fuan ar ôl
EVANS, RICHARD THOMAS (1892 - 1962), gweinidog a gweinyddwr (B) ac ad-drefnu, a bernir mai ei brif orchest oedd canoli gweithgareddau'r enwad dan yr unto yn y swyddfa newydd yn Nhŷ Ilston a agorwyd yn Abertawe yn 1940. Priododd 28 Mawrth 1921 yn Seion, Glanconwy, Maria Myfanwy (ganwyd 27 Mehefin 1893), merch William Wallace Thomas (1832 - 1904), brodor o Bentrefoelas a gweinidog (A) ym Maes-glas, ger Holywell, o 1873 hyd ei ymddeol i Lanconwy yn 1885. Ei
EVANS, GERAINT LLEWELLYN (1922 - 1992), canwr opera ddiwedd ei yrfa, gan ddod yn gwbl gartrefol yn y gymuned ac yn gyfeillgar iawn â'r trefolion. Priododd â Brenda Evans Davies (1920-2010) o Gilfynydd ar 27 Mawrth 1948, a chawsant ddau fab, Alun a Huw; yn ei hunangofiant mae Geraint Evans yn canmol ei wraig am ei chefnogaeth a'i dawn i gynnig beirniadaeth adeiladol ar ei berfformiadau. Urddwyd ef â CBE yn 1959 a daeth yn farchog ddeng mlynedd yn
EVANS, THOMAS HOPKIN (1879 - 1940), cerddor Ganwyd 6 Mawrth 1879, yn Resolfen, Sir Forgannwg, yn fab i David ac Ann Evans. Cafodd ei addysg gerddorol i gychwyn o dan yr athro David Evans (1874 - 1948), a dechreuodd ei yrfa fel organydd eglwys Bresbyteraidd London Road, Castellnedd, ac arweinydd y Neath Choral Society, côr a roes, dan ei arweiniad ef, lawer o gyngherddau a gynhwysai ganu neu berfformio llawer o weithiau corawl ac offerynnol
EVANS, THOMAS JOHN (1894 - 1965), swyddog mewn llywodraeth leol a gweinyddwr enwadol (B) Ganwyd 30 Mawrth 1894 yng Nghaerfyrddin yn fab efaill i David Evans (bu farw 16 Awst 1926 yn 55 mlwydd oed), swyddog carchar, a Mary Ann Evans (ganwyd Williams; bu farw 24 Rhagfyr 1895 yn 25 mlwydd oed). Tua thri mis wedi ei eni symudodd y teulu i Shepton Mallet, lle y derbyniasai ei dad swydd, ac wedi marw ei fam dychwelodd y mab i Gaerfyrddin i'w fagu gan ei fam-gu, Eliza Williams, ar yr un
EVANS, TIMOTHY EDGAR (1912 - 2007), canwr opera Metropolitan tan 1942; yna bu'n canu gyda chwmnïau CEMA ac ENSA, gan deithio i wahanol rannau o Brydain i berfformio, a chanu dros 500 o gyngherddau. Pan ffurfiwyd Cwmni Opera Covent Garden yn 1946 cafodd gytundeb fel un o dri phrif denor y cwmni, a daeth i amlygrwydd am y tro cyntaf ar 25 Mawrth 1947, pan gymerodd ran Des Grieux mewn perfformiad o'r opera Manon gan Massenet, yn dirprwyo i'r tenor Heddle
EVANS, WILLIAM GARETH (1941 - 2000), hanesydd a darlithydd prifysgol mewn Addysg wedi dyfarnu iddo gadair bersonol. Priododd ar 15 Hydref 1966 Kathleen Thomas, a bu iddynt ddau o feibion. Eu cartref yn Aberystwyth oedd 'Berwyn', 37 Cefn Esgair, Llanbadarn Fawr. Yr ail fab, Rhys Evans, yw awdur y gyfrol uchel ei bri Gwynfor: Rhag Pob Brad a gyhoeddwyd gan Wasg y Lolfa yn 2005. Bu farw Gareth Evans yn ei gartref ar 28 Mawrth 2000 ar ôl brwydro'n hir a dewr yn erbyn y cancr ac
EVANS, WILLIAM MEIRION (1826 - 1883), mwynwr, pregethwr, a golygydd cyfnodolion bu am flwyddyn a hanner. Yn haf 1852 ymadawodd o Dde Awstralia i weithfeydd aur Bendigo, a bu'n cloddio am aur ymysg rhai o'r cymeriadau mwyaf anhydrin. Casglodd yno tua £1,000. Dychwelodd i Gymru fis Mawrth 1853, i fyned â'i rieni a'r plant i America. Ymsefydlodd yn Apple River Elizabeth, Joe Davies Co., Illinois, yn haf 1853. Yno codwyd ef i'r weinidogaeth ymysg y Methodistiaid Calfinaidd, a
FERRAR, ROBERT (d. 1555), merthyr ac esgob Protestannaidd difrifol yn erbyn un o'i garedigion. Pan ddaeth Mari i'r orsedd, carcharwyd Ferrar yn Southwark. Ym mis Mawrth 1554, difuddiwyd ef o'i esgobaeth am ei heresi a'i briodas. Ar ôl bwhwman peth, gwrolwyd ef gan Bradford a charcharorion Protestannaidd eraill, a gwrthododd ddatgyffesu pan arholwyd ef gan yr esgob Gardiner a dirprwywyr eraill ym mis Chwefror 1555. Yna dygwyd ef o flaen ei olynydd, Henry Morgan

Search results

205 - 216 of 984 for "Mawrth"