Dictionary of Welsh Biography

JONES, JOHN WILLIAM (1883 - 1954), llenor, casglwr llythyrau ac amryfal bapurau, cyhoeddwr, hynafiaethydd a bardd gwlad chyflawnodd swyddogaeth y bardd gwlad yn gydwybodol. Yr oedd ganddo ddiddordeb ysol mewn barddoniaeth Gymraeg a Saesneg ac yn arbennig mewn casglu a chyhoeddi gwaith rhai o feirdd ei ardal a'r cymdogaethau agos. Golygodd beth o weithiau Ap Alun Mabon : Gwrid y Machlud (Blaenau Ffestiniog, 1941); Ioan Brothen : Llinell neu Ddwy (Blaenau Ffestiniog, 1942); Gwilym Deudraeth : Yr Awen Barod (Llandysul, 1943
JONES, OWEN (Owain Myfyr; 1741 - 1814), crwynwr yn Llundain, ac un o'r ffigurau amlycaf ym mywyd llenyddol Cymru yn niwedd y 18fed ganrif a dechrau'r 19fed ap Huw.' Fe'i cawn ef a'i gyfaill, ' Robin Ddu o Fôn,' yn 1768 yn codi gwaith Dafydd ap Gwilym o lyfrau'r Morrisiaid yn ogystal â phob math o ddefnyddiau eraill a welent yn yr hen lawysgrifau. Dyma un o'i brif ddiddordebau trwy gydol ei yrfa. Ni wyddom pa bryd yr ymunodd â Chymdeithas y Cymmrodorion, ond dengys yr argraffiad o'r Gosodedigaethau a gyhoeddwyd yn 1778 mai ef oedd yr ysgrifennydd
JONES, RHYS (1713 - 1801), hynafiaethydd a bardd Blaenau, yr oedd Rhys Jones yn byw pan gyhoeddodd ei Gorchestion. Detholiad o waith Aneirin, Taliesin, Llywarch Hen, Dafydd ap Gwilym, a chywyddwyr eraill, a geir yn y llyfr hwn; ar gynllun awdlau Gutun Owen a William Llŷn yn ei gasgliad yr ysgrifennodd Rhys Jones ei 'Awdl Foliant' i William Vaughan, Cors-y-gedol. Ceir barddoniaeth wreiddiol Rhys Jones yn NLW MS 3059D, sef 'Y Llyfr Gwyrdd gan Rhys Jones
JONES, RICHARD (1787 - 1856?), argraffydd a chyhoeddwr llyfrau esboniad Mathew Henry. Bu'r argraffydd mewn ychydig o helynt ynglŷn â'r dreth ar bapur yn 1824; gwerthodd ei argraffwasg i'r Wesleaid, eithr yr oedd ganddo wasg arall yn 1825. Yn 1827 sefydlodd wasg ym Mhontypŵl a chadw gwasg Dolgellau i fynd; yn 1828 dechreuodd argraffu ym Merthyr Tydfil gyda John Jenkins ('Shôn Shincyn') a Thomas Williams ('Gwilym Morgannwg') yn bartneriaid iddo am gyfnod, sef hyd 1828
JONES, RICHARD LEWIS (1934 - 2009), bardd ac amaethwr cyntaf a hynny wrth ganu awdl Gwilym Tilsley, 'Y Glöwr' fel aelod o gôr cerdd dant. Yn llawn cywreinrwydd aeth ati i ddysgu rhagor am y gyfundrefn soniarus honno, a chyn hir yr oedd yn cael gwersi cynghanedd gan Alun Cilie, un o benceirddiaid y fro. Meistrolodd y grefft ac enillodd Gadair Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd ar bum achlysur. Agorodd y llwyddiannau hyn ddrysau iddo ac fe'i mabwysiadwyd gan y
JONES, ROBERT TUDUR (1921 - 1998), diwinydd, hanesydd eglwysig, a ffigur cyhoeddus Pennar Davies. Ym Mangor y byddai'n aros am weddill ei yrfa gan ddilyn Gwilym Bowyer yn brifathro Bala-Bangor yn 1966 ac yn Athro er anrhydedd yn Adran Diwinyddiaeth y brifysgol yn 1989. Yn ogystal ag ymwneud â materion gwleidyddol, yn olygydd Y Ddraig Goch ac yn ymgeisydd seneddol ym Môn dros Blaid Cymru yn 1955 a 1959, roedd y 1950au a'r 1960au yn gyfnod o ddiwydrwydd academaidd mawr iddo. Llwyddodd
JONES, THOMAS (1756 - 1820), awdur a gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd . Yr oedd yn fardd da yn y mesurau caethion, gan ymhyfrydu yng ngwaith Dafydd ap Gwilym, fel y dengys ei 'Cywydd i'r Aderyn Bronfraith,' 1793; ac fe genir hyd heddiw nifer o'i emynau, megis ei gyffes ffydd, 'Mi wn fod fy Mhrynwr yn fyw.' Cymerodd ran amlwg yn nadleuon diwinyddol y cyfnod, gan geisio, trwy gynnig ac esbonio Calfiniaeth gymedrol mewn llyfrau a phamffledi, arbed ei enwad rhag eithafion
JONES, THOMAS GWYNN (1871 - 1949), bardd ac un o lenorion mwyaf amlochrog Cymru, newyddiadurwr, cofiannydd, darlithiwr, ysgolhaig, athro, cyfieithydd mesurau caeth yn bennaf, a chyhoeddwyd llawer o'i gynhyrchion cyntaf, yr enillai arnynt yng nghyfarfodydd cystadleuol yr ardal, yn Y Faner a'r Abergele Visitor. Yn Dyddiau'r Parch. Richard Owen, 1891, llyfryn â thua'i hanner yn waith 'Gwynvre ap Iwan' a'r gweddill yn waith 'Gwilym Meredydd' (y Parchedig W. M. Jones), y cyhoeddwyd ei waith ar wahân gyntaf. Ymddangosodd y ddychangerdd 'Gwlad y Gân' yn
JONES, WILLIAM (1726 - 1795), hynafiaethydd a bardd mynwent Llangadfan. Ŵyrion iddo ef oedd Evan Breeze ('Ieuan Cadfan'), ysgolfeistr a phregethwr cynorthwyol gyda'r Wesleaid, awdur dau lyfr o garolau plygain, ac Evan Jones ('Bardd y Nant'), enghraifft wych o ffraethineb bardd gwlad. Ffugenwau a arddelai (yn ôl llawysgrif Mysefin yn Ll.G.C.) oedd ' W. Cadvan', 'Cadvan', 'Gwilym Cadvan'.
JONES, WILLIAM (Gwrgant; 1803 - 1886), llenor ac eisteddfodwr Ganwyd yn Brwynog ym mhlwyf Llanfihangel, Sir Drefaldwyn, mab Robert Jones, saer maen, a Margaret ei wraig. Wedi cyfnod o addysg yn ysgol y pentref, Meifod, cafodd ei rwymo gyda chyfreithiwr yn Llanfyllin. Symudodd oddi yno i Lanelwy ac wedyn i Lundain, lle y bu mewn busnes ar raddfa helaeth. Ysgrifennai i gyfnodolion Cymreig o dan yr enw ' Gwilym Brwynog, a chyhoeddodd lyfr, Gwreiddiau yr Iaith
JONES, WILLIAM (Gwilym Myrddin; 1863 - 1946), bardd o'r Scer ' a ' Peniel ', yn cynnwys dwy gerdd a ddanfonwyd i gystadleuaeth y goron yn eisteddfod Genedlaethol Caerdydd, 1938. Casglwyd a chyhoeddwyd nifer o'i weithiau dan y teitl Cerddi Gwilym Myrddin yn 1948. Bu farw yn y Betws ger Rhydaman, 10 Ionawr 1946.
LAKE, MORGAN ISLWYN (1925 - 2018), gweinidog a heddychwr Uned Ambiwlans y Crynwyr yng Ngwlad Belg yn 1944-5 a chael ei garcharu am gyfnod gan yr Almaenwyr. Mae tystiolaeth am ei ddewrder ac am ei agwedd gymodlon ddi-drais yn ystod y cyfnod hwn, ond ni soniai Islwyn ei hun am hynny. Yn ystod ei flynyddoedd ym Mangor yn paratoi ar gyfer y weinidogaeth, dyfnhau wnaeth ei argyhoeddiad dan ddylanwad rhai fel yr Athro Gwilym Bowyer a'r genhedlaeth arbennig o

Search results

193 - 204 of 362 for "Gwilym"