Dictionary of Welsh Biography

SALUSBURY family Llewenni, Bachygraig, , yn 1643, gan ei fab THOMAS SALUSBURY (1634 - 57/8), a fu farw'n ddibriod 23 Mawrth 1657/8. Etifeddwyd y stad gan ei frawd, JOHN SALUSBURY (bu farw 1684), y 4ydd barwnig a'r olaf, a fu'n aelod seneddol tros Ddinbych, 1661-81. Ar ei farw ef yn ddiblant, 23 Mai 1684, daeth y stad i feddiant ei chwaer, Hester (bu farw 1710), a briododd Syr Robert Cotton o Combermere (gweler yr ysgrif ar Stapleton
SAMUEL, DAVID (Dewi o Geredigion; 1856 - 1921), ysgolfeistr a llenor erthyglau i newyddiaduron a chyfnodolion, yn arbennig Cymru (O.M.E.) a'r Geninen (am restr gweler NLW MS 2809B). Yr oedd ganddo ddiddordeb mewn diwinyddiaeth hefyd. Bu'n beirniadu droeon yn yr eisteddfod genedlaethol ac yn arholwr i Orsedd y Beirdd. Fe olygodd gasgliad o faledi Cymraeg, Cerddi Cymru, gyda rhagymadrodd ar ganwyr baledi ac ysgrifenwyr baledi. Bu farw 26 Mai 1921.
SAMUEL, EDWARD (1674 - 1748), clerigwr, bardd, ac awdur Ganwyd yn Cwt-y-defaid, plwyf Penmorfa, Sir Gaernarfon. Daeth i sylw Humphrey Humphreys, esgob Bangor (hyd 1689), a'i cynorthwyodd i gael addysg a'i gymell i baratoi ar gyfer urddau eglwysig. Ymaelododd yng Ngholeg Oriel, Rhydychen, 19 Mai 1693, fel 'pauper puer'; dywedir iddo raddio (Thomas, A History of the Diocese of St. Asaph). Cafodd reithoraeth Betws Gwerfil Goch, 4 Tachwedd 1702, eithr
SAMUEL, HOWEL WALTER (1881 - 1953), barnwr a gwleidydd gan drechu Syr Alfred Mond o 115 pleidlais yn Rhagfyr 1923, ond collodd y sedd i Walter Runciman yn Hydref 1924, ei chael eto ym mis Mai 1929, a'i cholli eto o fwy na chwe mil i Lewis Jones yn Hydref 1931. Tyfodd i fod yn un o fargyfreithwyr blaenaf ei gyfnod yng Nghymru. Bu'n amlwg gydag achosion iawndâl i weithwyr a bu'n gadeirydd tribiwnlys gwrthwynebwyr cydwybodol yn ne Cymru am rai blynyddoedd
SAMUEL, WYNNE ISLWYN (1912 - 1989), swyddog llywodraeth leol, gweithredwr a threfnydd Plaid Cymru swydd hon. Gwasanaethodd hefyd yn ymgynghorwr cyfreithiol i Gyngor Sir Dyfed o adeg ei sefydlu yn Ebrill 1974 tan ei ymddeoliad. Bu yn aelod o Gyngor Cymreig y BBC. Roedd hefyd yn un o sylfaenwyr Cymdeithas Bro a Thref Cymru, swydd lle bu'n rhyfeddol o lwyddiannus yn cydlynu gweithgareddau cannoedd o seneddau bychain ledled Cymru. Ystyriai rhai mai hyn ei gyfraniad pwysicaf oll. Saif yn gofgolofn
SANDBROOK, JOHN ARTHUR (1876 - 1942), newyddiadurwr Ganwyd yn Abertawe, 3 Mai 1876, yn ail fab i Thomas Sandbrook a'i wraig Harriet Sarah (ganwyd Lotherington). Addysgwyd ef yn ysgol ramadeg Abertawe a daeth yn un o newyddiadurwyr mwyaf nodedig Prydain. Cychwynnodd ar ei yrfa fel newyddiadurwr yn Abertawe yn 1892, gan ddod yn brif olygydd cynorthwyol y Western Mail wedi iddo fod yn rhyfel y Boeriaid (1899-1902) pryd y dyfarnwyd iddo fedal y
SAUNDERS, DAVID (1831 - 1892), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, pregethwr huawdl Ganwyd 20 Mai 1831 yng Nghastellnewydd Emlyn. Aeth i Goleg Trefeca yn 1851, ac oddi yno i Brifysgol Glasgow. Dychwelodd adref yn fuan oblegid ei oddiweddyd gan haint. Ymsefydlodd fel gweinidog ym Mhenclawdd, ond ni bu yno'n hir cyn symud i Fethania, Aberdâr, yn 1857. Tra yno bu'n olygydd Y Gwladgarwr am gyfnod. Yn 1862 symudodd i Lerpwl, a than ei arweiniad ef y codwyd adeiladau yr eglwys yn
SAUNDERS, THOMAS (1732 - 1790), gweinidog gyda'r Annibynwyr Ganwyd yn 1732; ni wyddys ddim am ei ddechreuadau, ond gellid meddwl mai gŵr o Bontypŵl ydoedd - hyd yn oed pan oedd yn weinidog urddedig, daliodd i fyw ym Mhont-y-moel ac i weithredu fel goruchwyliwr yng ngwaith haearn Hanbury. I bob golwg, un o ddychweledigion y diwygiad Methodistaidd oedd Saunders; ' Methodistaidd ' oedd ei ddull o bregethu; a chyhudda Philip David ef o ' preaching like the
SAUNDERS, WILLIAM (1871 - 1950), gweinidog (B) ac addysgwr Ganwyd 24 Mai 1871 yn fab i Thomas Saunders ac Ann (ganwyd Thomas), 5 John St., Aberdâr, Morgannwg, ond symudodd y teulu'n fuan wedi hynny i bentref cyfagos Abercwmboi lle'r oedd ei dad-cu o du ei fam yn aelod blaenllaw gyda'r Bedyddwyr, ac yno y bedyddiwd ef yn 1883. Symudodd y teulu eilwaith yn 1887 i Ynys-y-bŵl ac yno y dechreuodd William Saunders bregethu yn 1890. Addysgwyd ef yn Academi
SCARROTT, JOHN (1870 - 1947), hyrwyddwr paffio Cylch Sglefrio ym Margoed, lle ceid ceffylau bach, bythau saethu a difyrion ffair eraill, yn ogystal â phaffio ac arddangosfeydd cleddyfa. Cynhaliwyd digwyddiad budd bob wythnos, a rhoddai Scarrott yr arian a gasglwyd i ysbytai milwrol i gynorthwyo milwyr clwyfedig. Rhoddodd Scarrott y gorau i hyrwyddo yng Nghylch Sglefrio Bargoed ar ôl Mai 1918, gan ddychwelyd at ei fwth paffio teithiol. Cymerodd les
SCOTT-ELLIS, THOMAS EVELYN (8fed BARWN HOWARD DE WALDEN, 4ydd BARWN SEAFORD), (1880 - 1946), tir-feddiannwr, awdur, a noddwr y ddrama a cherddoriaeth, &c. Ganwyd 9 Mai 1880, unig fab Frederick George, 7fed barwn Howard de Walden, a Blanche, merch hynaf a chyd-aeres William Holden, Palace House, swydd Lancaster. Derbyniodd ei addysg yn ysgol Eton a'r Royal Military College, Sandhurst. Bu'n gwasanaethu yn rhyfel y Boeriaid yn Ne Affrica ac yn y Rhyfel Mawr, 1914-18. Dilynodd ei dad yn y bendefigaeth yn 1899. Rhoddir âch y teulu ac eglurir y modd yr
SCOURFIELD, Syr JOHN HENRY (1808 - 1876), awdur Lyrics and Philippics, 1859 (arg. arall yn 1864 ac un wedi hynny), The Grand Serio-Comic Opera of Lord Bateman and his Sophia, 1863 (arg. arall yn 1865), a The Mayor's Tale: A Tragic and a Diabolic Opera. By J.H.S., late J.H.P. (heb ddyddiad, eithr ni all fod cyn 1862). Er mai yn Saesneg yr ysgrifennai Scourfield, y mae i lawer o'i ganeuon ddiddordeb Cymreig.

Search results

1513 - 1524 of 1867 for "Mai"