Dictionary of Welsh Biography

ROWLANDS, GRIFFITH (1761 - 1828), llawfeddyg fawd chwith Thomas Charles o'r Bala yn 1799. Yr oedd y bawd wedi rhewi wrth i Thomas Charles deithio ar noson rewllyd dros fynyddoedd y Migneint rhwng siroedd Arfon a Meirion. Gyda chymorth Rowlands hefyd y tynnwyd carreg yn pwyso dwy owns a chwarter o bledren Thomas Jones o Ddinbych yn 1802. Er mai yn Lloegr y treuliodd ran helaethaf ei oes, ni chollodd ymwybyddiaeth o'r Gymraeg a bu'n ŵr amlwg yng
ROWLANDS, HENRY (1655 - 1723), hynafiaethydd Ganwyd yn Plas Gwyn, Llanedwen, Môn, mab William Rowlands a Magdaline, merch Edward Wynne, Penhesgyn Isa, Llansadwrn. Nid oes gofnodiad iddo dderbyn addysg mewn unrhyw ysgol na choleg a'r dyb yw mai' gartref yr addysgwyd ef. Fe'i hordeiniwyd yn ddiacon 2 Gorffennaf 1682, ac yn offeiriad ymhen pythefnos. Cafodd fywoliaeth Llanfairpwll a Llantysilio yn 1682 a Llanidan ynghyd â Llanedwen
ROWLANDS, Syr HUGH (1828 - 1909), cadfridog, a'r Cymro cyntaf i ennill Croes Victoria Ganwyd 6 Mai 1828 yn ail fab John Rowlands, Plastirion, Llan-rug, uchel siryf sir Gaernarfon yn 1832, ac Elizabeth ei wraig (gweler J. E. Griffith, Pedigrees … 289 am achau'r teulu Rowlands). Cafodd Hugh ei addysg yn ysgol ramadeg Biwmares, a phan oedd yn 21 oed prynodd gomisiwn yn y 41st Foot, sef y Gatrawd Gymreig. Bu'n gwasanaethu yn Iwerddon, ynysoedd Ionia (Groeg) a Malta cyn mynd yn 1854 i
ROWLANDS, JANE HELEN (Helen o Fôn”; 1891 - 1955), ieithydd, athrawes a chenhades (gyda'r MC) , America ac India ond eu gwrthod a wnaeth a dychwelyd i Karimganj, Assam, i ddysgu, cyfarwyddo ac efengyleiddio. Derbyniodd swydd athro Saesneg a Bengaleg, er anrhydedd, yng ngholeg Llywodraeth India yn Karimganj. Gyda Dipti Nibash (Annedd Goleuni) y cysylltir ei henw, fodd bynnag, gan mai yno y sefydlodd gartref i ferched gweddwon ac amddifad diymgeledd. Yno y gwnaent jam, brethyn, hancesi, hosanau a
ROWLANDS, JOHN (Giraldus; 1824 - 1891), achyddwr a hynafiaethydd symudodd i Gaerfyrddin i roi ei holl amser i'r Wasg Eglwysig. Yng Nghaerdydd y cyhoeddodd ei Historical Notes on … Glamorgan, Carmarthen, and Cardigan, by John Rowlands, late librarian a gellir casglu mai yng nghyffiniau Caerdydd y preswyliai y pryd hwnnw. Ni wyddys pa bryd y gadawodd Caerfyrddin, ond dywed Edward Thomas ('Cochfarf'; Y Geninen, Mawrth 1908, 57) mai newydd ddyfod i 'Rhymni' fel
ROWLANDS, ROBERT JOHN (Meuryn'; 1880 - 1967), newyddiadurwr, llenor, bardd, darlithydd, pregethwr Ganwyd yn Ty'n Derw, tyddyn yn Aber ger Bangor, Sir Gaernarfon, 22 Mai 1880, yn fab i William a Mary Rowlands. Cyfarfu â damwain pan oedd yn blentyn tair oed; datgymalodd ei glun ac am na chafodd driniaeth lwyddiannus bu'n gloff dros weddill ei oes. Collodd ei dad pan oedd yn chwech oed. Fe'i haddysgwyd yn ysgol genedlaethol Aber ar gyfnod pan oedd y ' Welsh Not ' mewn grym. Wedi tro byr yn
RUSBRIDGE, ROSALIND (1915 - 2004), athrawes ac ymgyrchydd heddwch Horfield, a dywedid mai hi oedd 'cydwybod yr eglwys', yn mynnu cefnogaeth i ryw achos o hyd er mwyn dangos bod rhaid byw'r ffydd Gristnogol y tu allan i furiau'r eglwys. Cynrychiolodd y de-orllewin ar gorff cenedlaethol yr Ymgyrch Gristnogol dros Ddiarfogi Niwclear (CCND), gan orymdeithio'n rheolaidd i brotestio yn erbyn y gwersylloedd Americanaidd yn Aldermaston a Chomin Greenham. Er nad oedd ond cyfnod
SALESBURY, HENRY (1561 - 1637?), gramadegydd ' Geirva Tavod Cymraec,' geiriadur Cymraeg - Lladin. Y mae llinellau Lladin a Chymraeg (cywydd) ganddo ar ddechrau llyfr Henry Perri, Egluryn Phraethineb, 1595; gweler argraffiad Gwasg Prifysgol Cymru o'r llyfr hwnnw, 1930. Bernir mai ef yw'r Henry Salesbury a fu farw yng Nghaer 6 Hydref 1637.
SALESBURY, WILLIAM (1520? - 1584?), ysgolhaig a phrif gyfieithydd y Testament Newydd Cymraeg cyntaf Uchelwr o waed ydoedd, yn ail fab i Ffwg ap Robert ap Tomas Salbri Hen, ac Annes, ferch Wiliam ap Gruffydd ap Robin o Gochwillan. Ganed ef yn Llansannan, ond treuliodd y rhan fwyaf o'i oes yn y Plas Isa, Llanrwst. Addysgwyd ef yn Rhydychen, a thebyg mai yno y cefnodd ar Eglwys Rufain a throi'n Brotestant. Priododd Catrin Llwyd, chwaer y Dr. Elis Prys, Plas Iolyn. Er i Syr John Wynn o Wedir ac
SALISBURY, THOMAS (1567? - 1620), cyhoeddwr llyfrau Pan rwymwyd ef i wasnaethu Oliver Wilkes, llyfrwerthwr, Llundain, ar 9 Hydref 1581, fe'i disgrifiwyd yn fab i Pierce Salberye o blwyf Clokanock (Clocaenog), sir Ddinbych. Fe'i gwnaethpwyd yn rhyddfreiniwr o'r Stationers' Company ar 16 Hydref 1588; efallai mai ef hefyd ydyw'r Salisbury a elwir yn 'a bookbinder dwelling in Powles churchyard ' yn Hist. MSS. Comm., Cecil MSS., vi, 288-9. Cyhoeddodd
SALMON, HARRY MORREY (1891 - 1985), naturiaethwr, cadwraethwr a milwr dyfarnwyd CBE iddo i gydnabod ei gyfraniad nodedig i'r ymgyrchoedd ym Môr y Canoldir hyd Mai 1945. Dychwelodd i'r busnes teuluol wedi'r rhyfel, ond bu mor brysur ag erioed gyda gwaith gwirfoddol, gan gynnwys creu capel y Catrawd Cymreig yn Eglwys Gadeiriol Llandaf ac Amgueddfa'r Catrawd yng Nghastell Caerdydd, lle y gosododd lawysgrif ei atgofion anghyhoeddedig am ei wasanaeth rhyfel, 'Blue Hats in the
SALUSBURY, JOHN (1575 - 1625), Jesiwit, ac ysgolhaig Ganwyd yn sir Feirionnydd, 1575, aelod, o bosibl, o deulu Rug. Aeth i goleg y Jesiwitiaid yn Valladolid, 22 Mehefin 1595; urddwyd ef yn offeiriad, 21 Tachwedd 1600, ac ym mis Mai 1603 anfonwyd ef i Loegr lle yr ymunodd yn 1605 â Chymdeithas yr Iesu. Wedi marw'r Tad Robert Jones yn 1615, dilynodd Salusbury ef fel ' Superior of the North and South Wales District,' ac aeth i fyw i gastell Raglan lle

Search results

1501 - 1512 of 1867 for "Mai"