Dictionary of Welsh Biography

MORRICE, JAMES CORNELIUS (1874 - 1953), offeiriad ac ysgolhaig Cymraeg waith Gruffudd ab Ieuan ab Llewelyn Vychan (1910), y ddwy yn seiliedig ar lawysgrifau yn yr Amgueddfa Brydeinig. Yn 1908 cyhoeddwyd ei brif waith, Barddoniaeth William Llŷn, ac yna A manual of Welsh literature (o'r chweched hyd y ddeunawfed ganrif) yn 1909, yn seiliedig ar ddarlithiau a roesai yng Ngholeg Prifysgol De Cymru yn 1902-03. Yr oedd Morrice yn un o'r to cyntaf o olygyddion gwaith y
MORRIS, JOHN EDWARD (1859 - 1933), athro ysgol a hanesydd Ganwyd yn Rugby, graddiodd yn 1882 o Goleg Magdalen, Rhydychen (D.Litt. 1905), bu'n athro hyd 1923 yn y Bedford Grammar School, a bu farw 8 Tachwedd 1933. Nid oedd yn Gymro, ond rhoddir ei le iddo yma ar bwys ei brif waith, The Welsh Wars of Edward I, 1901, sy'n adrodd hanes rhyfeloedd Llywelyn ap Gruffudd â'r brenin, a'r brwydro pellach yng Nghymru hyd 1295, gyda rhagdraeth ar y rhyfeloedd rhwng
MORRIS, ROGER (fl. 1590) Coed-y-talwrn,, copïydd llawysgrifau Ni wyddys ddim o'i hanes personol. Yr oedd ganddo lawysgrifen arbennig ddestlus, a chafodd gyfle i gopïo rhai o hen lawysgrifau Cymru fel Llyfr Du Caerfyrddin a Llyfr Gwyn Rhydderch, drwy gyfeillgarwch â Siaspar Gruffudd efallai. Yr oedd ganddo ddiddordebau eang, ac erys o'i waith gasgliadau o fucheddau'r saint (Llanstephan MS 34), llysieulyfr (NLW MS 4581B), testunau herodrol, achyddol, a
MORTIMER family Wigmore, Richard's Castle gan Rhys ap Gruffudd ger Maesyfed. Yn hanner cyntaf y 13eg ganrif Llewelyn ap Iorwerth oedd y prif dywysog yng Nghymru, ac yn 1230 cysylltwyd y Mortimeriaid â Llewelyn pan briodwyd RALPH de MORTIMER â Gwladys Ddu, merch y tywysog. Bu iddynt fab, ROGER de MORTIMER, ac ychwanegodd ef yn fawr at diroedd y teulu pan briododd yn 1247 â Matilda, ferch William de Braose, cynarglwydd Brycheiniog
MORUS GETHIN (fl. c. 1525), bardd Cadwyd o leiaf ddwy enghraifft o'i waith, sef cywydd marwnad i Dudur Aled, ac awdl farwnad i Gruffudd Rhydderch o Dregayan. Cadwyd dau englyn marwnad Morus Dwyfech iddo.
NANNAU family canu marwnadau iddo pan fu farw yn 1623. Nid gŵr heb ei brofedigaethau: yr oedd ar delerau drwg iawn â theuluoedd y Llwyn a Llwydiaid Rhiwaedog, ac Oweniaid yr Hengwrt; ac nid oedd ei geraint yng Nghefndeuddwr yn ddieuog o swcro brad yn ei erbyn (dywedid mai ei bechod mawr oedd gwthio ei fab Gruffudd yn aelod seneddol dros Feirion yn 1593 yn erbyn John Lewis Owen o'r Llwyn). Canolbwyntiodd ei elynion
OWAIN CYFEILIOG (c. 1130 - 1197), tywysog a bardd Mab Gruffudd frawd Madog ap Maredudd, tywysog Powys. Yn 1149 fe'i gosodwyd o dan Fadog yn arglwydd ar Gyfeiliog. Tua 1153 ymosodwyd ar Gyfeiliog gan Rys ap Gruffudd, ac er i Owain yn ddiweddarach briodi ei ferch, buont yn elynion am flynyddoedd. Wedi marw Madog yn 1160, Owain oedd ben ar Gyfeiliog, ac yn 1163 ymunodd ag Owain Fychan i gipio a chwalu castell brenhinol Carreg Hofa. Yn 1165 fe'i
PANTON, PAUL (1727 - 1797), bargyfreithiwr a hynafiaethydd Ganwyd 4 Mai 1727, yn fab hynaf Paul Patton (bu farw 1752), Bagillt, plwyf Treffynnon, o'i wraig Margaret, merch ac aeres Edward Gruffudd o'r lle hwnnw. Yng Nghonsyllt y preswyliai'r adran hon o deulu Patton, neu Panton, ond olrheinient eu hynafiaid trwy deulu Plas Pantwn (a brynwyd gan Paul Panton, ieu., yn 1811) i Farchweithian. Disgynnai teulu Gruffudd, Bagillt, o Ednywain Bendew, ac yr oedd y
PARRY, BLANCHE (1507/8 - 1590), Prif Foneddiges Siambr Gyfrin y Frenhines Elisabeth a Cheidwad Tlysau'r Frenhines Diweddar a'u trosi i'r Saesneg ar www.blancheparry.com. Y mae un o gerddi Guto'r Glyn, 'Harri Ddu o Euas', yn rhoi ach y teulu mawr a changhennog hwn (200-4 a 216-20 yn arg. Ifor Williams a J. Llywelyn Williams o waith Guto'r Glyn). Cyfeiria at Harri Ddu ap Gruffudd, hendaid Blanche, steward Brynbuga, Caerllion ac Ewyas Lacey dan Syr William Herbert, Iarll Penfro (y greadigaeth gyntaf) a chefnogydd Dug
PERROT family Haroldston, Cyngor eu bod yn ensyniadau enllibus a thaflwyd Wyrriott ei hun i garchar y Marshalsea. Gwnaeth Wyrriott yr un achwyniadau eto ar ôl hynny, a rhwng y cwbl costiodd ei gweryl â Perrot iddo o leiaf ddeng mlynedd o garchar a dirwy o 1,000 o farciau. Yn sgil cynnen ag uchelwyr eraill o Sir Benfro bu Perrot â rhan mewn nifer o achosion yn y Star Chamber, ond y cweryl chwerwaf oedd yr un yn 1581 â Gruffudd
PHILIPPS family Pictwn, Syr Wiliam Gruffudd o'r Penrhyn. Adeg ei apwyntio 10 Ebrill 1532 yn un o stiwardiaid a rhysyfwyr maenor Rhys ap Gruffudd ar ôl ei ddifreinio, yr oedd yn stiward o siambr y brenin. Yr oedd yn siryf Sir Benfro yn 1542. Ymddiddorai ei fab, Richard (ganwyd 1535), mewn llenyddiaeth Gymraeg (gweler Peniarth MS 155). Bu farw ddydd Iau ar ôl gŵyl Feugan, 1551 (gweler Peniarth MS 176 (397); W. Wales Hist
PHYLIP BRYDYDD (fl. 1222) O'i waith fe geir awdl ac englynion dadolwch i Rys Grug, cadwyn o englynion ac awdl-farwnad i Rhys Ieuanc fab Gruffudd ab yr arglwydd Rys (bu farw 1222), a dwy awdl ddiddorol lle y mae'n hawlio'r flaenoriaeth ar feirdd isradd. Yn llys Rhys Ieuanc yn Llanbadarn Fawr y canwyd y naill o'r ddwy olaf hyn. Y mae Gwilym Ddu yn cysylltu Phylip yn arbennig â Cheredigion, ac yn ei osod ymhlith cynheiliaid

Search results

133 - 144 of 182 for "Gruffudd"