Dictionary of Welsh Biography

ANARAWD ap GRUFFYDD (d. 1143), tywysog , gyda'i frawd Cadell, ymunodd Anarawd ag Owain a Chadwaladr, a oedd y pryd hwn ag awdurdod ganddynt ar Geredigion, i ymosod ar gastell Aberteifi, a ddelid o hyd gan y Normaniaid; daeth llu cryf o longau'r Vikingiaid i aber Teifi i gynorthwyo'r ymgyrch; eithr cytunwyd ar heddwch a pheidiwyd â rhyfela. Ceir Anarawd eto'n ochri gyda gwŷr y Gogledd yn 1140 pan apeliodd Owain a Chadwaladr at yr esgob Bernard
ANGHARAD (d. 1162) Gwraig Gruffydd ap Cynan, a merch Owain ab Edwin, un o benaethiaid dwyrain Gwynedd. Priododd Gruffydd tua'r flwyddyn 1095, yn gynnar yn ei ymdrech am allu; goroesodd Angharad ei gŵr flynyddoedd lawer, gan farw yn 1162. Dyma eu plant: Cadwallon (bu farw 1132), Owain (Gwynedd), Cadwaladr, a phum merch, sef Gwenllian, Marared, Rainillt, Susanna, ac Annest. Priododd Gwenllian Gruffydd ap Rhys a daeth
ANWYL family Parc, Llanfrothen yn gynnar wedi 1761. Gwisgai'r Anwyliaid arfbais Owain Gwynedd - 'Vent, three eagles displayed in fess Or.'
BEDO HAFESP (fl. 1568), bardd o sir Drefaldwyn Urddwyd ef yn ddisgybl pencerddaidd yn ail eisteddfod Caerwys, 1568. Ymddengys oddi wrth y cywyddau dychan rhyngddo ef ac Ifan Tew iddo fod un adeg yn sersiant yn y Dre Newydd yng Nghedewen (Cardiff MS. 65, f. 112). Mae 14 cywydd o'i waith ar gael mewn llawysgrifau. Canodd i wŷr ei sir, a barnai Edmwnd Prys ei fod gyfartal ei ddawn a beirdd megis Owain Gwynedd, Sion Tudur, Ifan Tew, Rhys Cain
BLEDDYN ap CYNFYN (d. 1075), tywysog bron a chael ei gymryd yn garcharor. Daeth pen ar ei yrfa yn 1075 pan drefnodd Rhys ab Owain a gwyr mawr Ystrad Tywi iddo farw. Cwynid yn fawr yng nghanolbarth Cymru o achos y trychineb, ac felly pan lwyddodd ei gefnder Trahaearn ap Caradog i drechu Rhys ym mrwydr Gwdig yn 1078 a'i anfon ar ffo yn ffrwst credid bod dial wedi cael ei wneuthur mewn modd arbennig. Rhoddir clod uchel i Fleddyn yn y
BONARJEE, DOROTHY NOEL (1894 - 1983), bardd a chyfreithiwr drysorydd y Gymdeithas Lenyddol a Dadlau, ac yn aelod o fwrdd golygyddol cylchgrawn y myfyrwyr, The Dragon, lle cyhoeddodd nifer o gerddi. Enillodd gryn fri ymhlith ei chyfoedion yn 1914 pan ddyfarnwyd cadair farddol eisteddfod y coleg iddi am ei cherdd am Owain Lawgoch. Roedd wedi cystadlu dan y ffugenw 'Shita', a chafodd 'gymeradwyaeth fyddarol' pan ddatgelodd mai hi oedd awdur y gerdd (The Cambrian
CADELL ap GRUFFYDD (d. 1175) Mab Gruffydd ap Rhys (bu farw 1137). Clywir sôn amdano gyntaf yn 1138; yn y flwyddyn honno dug ef a'i frawd Anarawd, ynghyd ag Owain a Chadwaladr o Wynedd, 15 o longau rhyfel Danaidd - o Ddulyn, y mae'n fwy na thebyg - hyd at aber afon Teifi, mewn ymgais i gymryd tref Aberteifi, y lle olaf a oedd o dan lywodraeth y Normaniaid yng Ngheredigion. Yn ystod y blynyddoedd nesaf yr oedd yn ddinod o'i
CADWALADR (d. 1172), tywysog Trydydd mab Gruffydd ap Cynan (bu farw 1137) a'i wraig Angharad. Clywir sôn amdano gyntaf yn 1136, pryd y bu i'w frawd Owain ac yntau, wedi marw Richard Fitz Gilbert, arglwydd Ceredigion, fynd ar gyrch i'r dalaith honno a chymryd y pum castell gogleddol, Aberystwyth yn eu plith. Ddiwedd y flwyddyn daethant eilwaith gyda llu mawr o farchogion wedi eu gwisgo mewn dur, a gwŷr traed, ac ysgubo trwy
CADWGAN (d. 1111), tywysog yng ngwrthryfel pobl Montgomery yn erbyn Harri I yn 1102, ond medrodd osgoi'r dinistr a oddiweddodd yr iarll yn 1103 a chadw ei diriogaeth. Amharwyd ar flynyddoedd olaf ei oes gan draha a chwerylon teuluol llinach Powys. Ei fab Owain oedd un o'r troseddwyr pennaf. Gwnaeth cymryd Nest Fitzgerald trwy drais waethygu cyflwr ei dad, a adawyd ar y cyntaf heb ddim ond y maesty a gawsai pan briododd ei
CARADOG ab IESTYN (fl. 1130), sylfaenydd teulu 'Avene' ym Morgannwg wraig, Gwladus, ferch Gruffydd ap Rhys, bu iddo bedwar mab - Morgan, Maredudd, Owain, a Cadwallon; dilynwyd ef yn Aberafan gan Morgan.
CARADOG ap GRUFFYDD ap RHYDDERCH (d. 1081) i neb ddial arno. Yr oedd o natur hyf ac anturiaethus; gan ddwyn i'w gof ei hun orchestion ei daid a'i dad, aeth rhagddo i geisio gorchfygu'r Deheubarth. Yn 1072 fe orchfygodd y tywysog a oedd yn teyrnasu, sef Maredudd ab Owain, gan ei ladd mewn brwydr ar lannau'r afon Rhymni; yn 1078 gorchfygwyd Rhys ab Owain hefyd, olynydd Maredudd ab Caint, ganddo. Eithr yn 1081 daeth trydydd gwrthwynebydd, ac
CHARLES, EDWARD ('Siamas Wynedd; 1757 - 1828), llenor Gwyneddigion - bu'n ysgrifennydd iddi yn 1796 ac yn 'fardd' y gymdeithas ddwywaith (1800, 1810). Fel prydydd, nid yw o fawr bwys; ond bu'n copïo llawysgrifau dros ' Owain Myfyr ' (Owen Jones) yn 1803-4, a chrynhodd gasgliad o lythyrau (y rhan fwyaf ohonynt erbyn hyn yn yr Amgueddfa Brydeinig neu yn Llyfrgell Rydd Caerdydd) sy'n ffynhonnell bwysig i chwilotwyr ar hanes Cymry Llundain a'u cymdeithasau. Mwy

Search results

1 - 12 of 269 for "Owain"