Dictionary of Welsh Biography

PHILLIPS, JOHN ROLAND (1844 - 1887), hanesydd oedd hwn yn waith nodedig gan ŵr mor ieuanc. Ysgrifennodd hefyd Historical Notes on Newcastle Emlyn, 1867; A List of the Sheriffs of Cardiganshire, 1868; An Attempt at a Concise History of Glamorgan, 1879 ac 1888; a Memoirs of the Ancient Family of Owen of Orielton, 1886. Adeg ei farw cynnar yr oedd yn paratoi hanes Cymru yng nghyfnod y Tuduriaid a hanes cestyll a mynachdai Cymru. Dywedid ei fod ar
PROBERT, ARTHUR REGINALD (1909 - 1975), gwleidydd Llafur dros Aberdâr D. Emlyn Thomas, etholwyd Arthur Probert yn AS Llafur dros yr etholaeth mewn is-etholiad ym mis Hydref 1954 a daliodd ei afael yn y sedd nes iddo ymddeol o'r senedd yn Chwefror 1974. Yn is-etholiad 1954 ei wrthwynebwyr oedd Michael Roberts ar ran y Ceidwadwyr a Gwynfor Evans, llywydd Plaid Cymru ers 1945. Roedd Probert yn ysgrifennydd i'r Blaid Lafur Seneddol Gymreig, 1955-59, yn chwip
PUDDICOMBE, ANNE ADALISA (Allen Raine; 1836 - 1908), nofelydd Ganwyd 6 Hydref 1836 yn Bridge Street, Castellnewydd Emlyn, Sir Gaerfyrddin, yn blentyn hynaf Benjamin a Letitia Grace Evans. Cyfreithiwr oedd ei thad, ac yn ŵyr i David Davis, Castell Hywel, ac yr oedd ei mam yn ferch i Thomas Morgan, meddyg o Gastellnewydd, ac yn ŵyres i Daniel Rowland, Llangeitho. Yn ei mebyd aeth i ysgol i Gaerfyrddin, ac o 1849 hyd 1851 addysgwyd hi gyda theulu Henry Solly
REES, Dr. DAVID (1818 - 1904) Bronnant, pregethwr 'hynod' gyda'r Methodistiaid Ganwyd 4 Mehefin 1818 yn Blaentrosol, Capel Drindod, plwyf Llandyfriog, Sir Aberteifi, mab Daniel Rees, crydd, a Mary (neu Malen) ei wraig. Dygwyd y mab i fyny'n grydd. Dechreuodd bregethu ar 21 Ebrill 1846 ac yna aeth i ysgol yng Nghastellnewydd Emlyn am dair blynedd. Yn 1857 symudodd i Lanilar i fyw, ac wedi iddo briodi Anne Rees, Pentredu, 6 Ionawr 1860, aeth i fyw i Bronnant, lle y treuliodd
RHYS ap GRUFFYDD (Yr Arglwydd Rhys), (1132 - 1197), arglwydd Deheubarth , oblegid o hyn ymlaen fe'i disgrifir yn y croniclau bod amser fel ' Yr Arglwydd Rhys ' - gweler Owain Gwynedd a Madog ap Maredudd. Am y saith mlynedd nesaf y mae gwrthryfeloedd a chytundebau ysbeidiol y cyfnod yma yn dyst i'w anesmwythyd a'i uchelgais ofer, ond cafodd ei gyfle yng ngwrthryfel mawr 1164-5. Yr oedd Harri ar y pryd yn brysur yn ei wlad ei hun, a chymerth Rhys Geredigion ac Emlyn i'w
RHYS ap MAREDUDD (d. 1292) Ystrad Tywi, arglwydd Dryslwyn ymosodiad ar Lanbadarn, a chadwodd lygad ar ardal Ceredigion ar ran y brenin yn absenoldeb arweinydd ei luoedd. Ar ôl 1283 cydnabyddid ef fel 'dominus de Estretewy', a gorfu i'r penaethiaid Cymreig yng ngogledd Sir Gaerfyrddin dalu gwrogaeth iddo. Yn 1285 priododd Ada de Hastings, a daeth castell Castell Newydd Emlyn i'w ran gyda hi. Ond aflonyddid arno gan weithrediadau swyddogion y brenin yn y sir, ac
RICHARDS, JOHN (d. 1808), gweinidog y Bedyddwyr
RICHARDS, WILLIAM (1749 - 1818), dadleuydd diwinyddol a gwleidyddol chafodd ond blwyddyn o ysgol yn blentyn, ond bu yn athrofa'r Bedyddwyr ym Mryste am flwyddyn ym 1775; urddwyd ef yn Pershore (1775), ond symudodd i King's Lynn yn 1776; yno y bwriodd weddill ei oes, ar wahân i ymweliadau gweddol fynych â'i henfro, yn enwedig o Fedi 1795 hyd Fawrth 1798, dan afiechyd; a thrachefn o ddiwedd 1799 hyd ddechrau 1802, pan breswyliai ym Mharc-Nest uwchben Castellnewydd Emlyn
ROBERTS, EDWARD (1886 - 1975), gweinidog (Bed.) a phrifathro coleg byw yng Nghaerdydd am gyfnod, gan deithio ar y Suliau i wasanaethu eglwysi cymoedd y De. Pan fu farw ei wraig yn 1968 symudodd i fyw at un o'i feibion, meddyg yng Nghaerwrangon ac yna ym Mhenbedw cyn treulio'i flynyddoedd olaf yng Nglyn Nest, cartref henoed y Bedyddwyr yng Nghastell Newydd Emlyn. Bu farw'n dawel yn Ysbyty Glangwili, Caerfyrddin, dydd Sul, 20 Gorffennaf, 1975. Carai'r encilion ac ni
ROBERTS, EVAN JOHN (Y Diwygiwr; 1878 - 1951) blynedd ar ddeg am ddeffroad crefyddol yng Nghymru. Dechreuodd bregethu ym Moriah, Casllwchwr, yn niwedd 1903, a derbyniwyd ef yn ymgeisydd am y weinidogaeth gan y Methodistiaid Calfinaidd. Yn niwedd Medi 1904 aeth i ysgol John Phillips, Castellnewydd Emlyn, i ddechrau'i gymhwyso'i hunan ar gyfer y weinidogaeth. Yr oedd cryn gyffro crefyddol yng ngodre Ceredigion y pryd hynny, yn sgil cyfres o
ROBERTS, JOHN HENRY (Pencerdd Gwynedd; 1848 - 1924), cerddor cynnwys 50 o anthemau. Golygodd gasgliad o donau, Llawlyfr Moliant, yn 1880, i gymanfa Bedyddwyr Arfon, ac argraffiad newydd yn 1890. Golygodd a detholodd, 1893, donau i Hymnau yr Eglwys (' Elis Wyn o Wyrfai '); Hymnau a Thonau y Methodistiaid Calfinaidd, 1897; Llawlyfr Moliant yr Ysgol Sul (gyda W. T. Samuel), 1897; a Llyfr Tonau ac Emynau y Wesleaid Cymraeg (gydag Emlyn Evans a Wilfred Jones), 1904
ROBERTS, WILLIAM MORGAN (1853 - 1923), cerddor ac Emlyn Evans, ac ef a ofalai am y darnau cerddorol a roddid gyda'r cylchgrawn. Bu'n ysgrifennydd eisteddfodau Lerpwl, 1884, a Wrecsam, 1888. Ysgrifennodd lawer o erthyglau i'r Cerddor a throsi yn Gymraeg ddarnau cerddorol y meistri. Efe a drefnodd ac a olygodd Ail Atodiod i Lyfr Tonau Cynulleidfaol ' Ieuan Gwyllt,' a cheir tonau o'i waith yn y gwahanol gasgliadau. Yn 1918 derbyniodd swydd o dan y

Search results

97 - 108 of 132 for "Emlyn"