Dictionary of Welsh Biography

GILLHAM, MARY ELEANOR (1921 - 2013), naturiaethwraig ac addysgydd hyn, a thrwy fod yn aelod brwd o fudiad y Geidiau, meithrinwyd hoffter Mary o fyd natur ac yn enwedig adar a blodau. Erbyn 1939 roedd y Gillhams wedi ymweld â bron bob rhan o Brydain, felly ymgymerasant â thaith mewn car i'r Swistir, gan ddychwelyd i Brydain gwta dair wythnos cyn i'r Almaen ymosod ar Wlad Pwyl a dechrau'r Ail Ryfel Byd. Ar ôl mynychu Ysgol Fabanod Little Ealing a'r Ysgol Iau, ac yna
GODWIN, FRANCIS (1562 - 1633), ysgolhaig, hanesydd, a hynafiaethydd yn Llandaf, cyhuddwyd ef o Simoniaeth. Ychydig sydd ar glawr am ei hanes pan yn esgob Llandaf oddieithr iddo dreulio'i amser yn diwygio ei Catalogue, gan anwybyddu bron yn gyfan gwbl y cynnydd ymysg y Pabyddion yn yr esgobaeth. Bu farw Ebrill 1633.
GODWIN, JUDITH (d. 1746), un o ohebwyr Howel Harris ei chyfnod, ac yn gyfaill i Vavasor Griffiths a Lewis Rees; yr oedd hefyd yn gyfaill agos, er yn fore, i Howel Harris a'i holl deulu. Gohebodd lawer â Harris - y mae gennym bron ddeugain o lythyrau a basiodd rhyngddynt. 'Pietistaidd' oedd naws Judith Godwin, a chanddi ragfarnau cryfion yn erbyn John a Charles Wesley. Bu farw yn Watford, Hertfordshire, 25 Ionawr 1746.
GOWER, HERBERT RAYMOND (1916 - 1989), gwleidydd Ceidwadol cyffredinol Hydref 1951. Rhwng adeg ei enwebiad hyd at ddiwrnod yr etholiad ym 1951 bu'n ymweld yn bersonol â mwy na 8,000 o dai ac anerchodd fwy na dau gant o gyfarfodydd gwleidyddol o fewn yr etholaeth. Hefyd lluniodd lythyrau di-rif i'r wasg leol. Ei wobr oedd cynnydd o bron i bum mil o bleidleisiau ym mhôl y Ceidwadwyr a mwyafrif o 1,649 o bleidleisiau. Ailetholwyd ef i'r senedd ym mhob etholiad
GREVILLE, CHARLES FRANCIS (1749 - 1809), sylfaenydd tref Milford, sir Benfro gwariwyd ei adnoddau bron yn gyfan gwbl. Yr oedd wedi benthyca mwy o arian ar y stad na'i gwerth, a daeth y stad i feddiant y gwystlwr pennaf, sef cwmni yswiriant y National Provident Institution. Bu Greville farw 12 Medi 1867 a chladdwyd ef yn eglwys S. Catherine, lle y dywed ei gofeb: 'He sacrificed his fortune in his endeavour to promote and develop the resources of this place.'
GRIFFITH family Penrhyn, dirfeddianwyr o beth pwys yn Nhegaingl ac mewn amryw o drefgorddau ym Môn (Twrgarw, Penwŷnllys) ac yn Sir Gaernarfon (Bodfeio), ac yr oedd hi ei hun, yn ôl pob tebyg, yn gyd aeres ei brawd yng Ngafael Iarddur ym Modfeio yn 1352. Y mae bron yn sicr mai'r briodas hon a ddug Gochwillan ynghyd â rhan o diroedd teulu Efa ym Môn i feddiant teulu ei gŵr. Yn unol ag ewyllys ei brawd (1375) etifeddodd ei mab, Griffith
GRIFFITH, ROBERT DAVID (1877 - 1958), cerddor a hanesydd canu cynulleidfaol Cymru gychwyn gyda rhifyn Gorffennaf 1931. Ar apêl John Lloyd Williams aeth ymlaen a gorffen yr ymchwil, a ffrwyth y llafur hwnnw a geir yn y gyfrol Hanes canu cynulleidfaol Cymru (1948) Yn 1952 cyflwynodd Prifysgol Cymru radd M.A. er anrhydedd iddo. Bu farw yn ei gartref yn Hen Golwyn, 21 Hydref 1958, a'i gladdu ym mynwent Bron-y-nant, Bae Colwyn. Diogelwyd rhai o'i lawysgrifau yn llyfrgell Coleg y Gogledd
GRIFFITHS, JOHN POWELL (1875 - 1944), gweinidog (Bed.) ac athro ymlacio fyddai cymryd drosodd yr ystafell ganol, rhoi ei draed i fyny, llwytho'i bib, a darllen storïau detectif Ffrangeg. Oherwydd hyn, yr oedd amryw o rieni'r Rhos yn manteisio ar Powell Griffiths i roi gwersi preifat i'w plant mewn Ffrangeg, yn ogystal â Lladin. Yn wir, cyn yr Ail Ryfel Byd âi i Ffrainc yn gyson a phregethodd yno ar sawl achlysur. Llwyddai ei fyfyrwyr, bron yn ddi-eithriad, i gael
GROSSMAN, YEHUDIT ANASTASIA (1919 - 2011), gwladgarwraig Iddewig ac awdur a'i ail wraig, Kusha, yng Nghwm Pennant yn fuan wedi'u dychweliad i Brydain a chyfeiriodd Yehudit sawl gwaith mewn ysgrifau at y daith gofiadwy i Gymru; dengys ei hargraffiadau yn glir sut y cydiwyd ynddi gan y diriogaeth, 'gwlad gwbl newydd a chyffrous' a'i gadawai 'megis wedi f'adfywio drwy ddewiniaeth'. Bu'n rhaid aros cyn symud i'w cartref eu hunain, Bron-y-Foel, adfail o dŷ ar lethrau Moel-y
GRUFFUDD AP LLYWELYN (d. 1064), brenin Gwynedd 1039-1064 a phenarglwydd ar y Cymry oll Erch ac yn Nulyn. Ymosodwyd ar ryw ardal anhysbys o Loegr, ond ychydig a wyddys am yr ymosodiad heblaw, unwaith eto, adferiad Ælfgar. Cadarnhawyd y gynghrair rhwng Gruffudd ac Ælfgar yn y cyfnod hwn pan briododd merch Ælfgar, Ealdgytha 'Swan-neck', â Gruffudd. Yn sgil cyrchoedd 1055 a/neu 1058, mae bron yn sicr, cymododd y Brenin Edward â Gruffudd, cymod a gyflwynir gan Walter Map fel ymddarostyngiad
GRUFFYDD, ROBERT GERAINT (1928 - 2015), ysgolhaig Cymraeg a'r gramadegydd ansad hwnnw o'r ddeunawfed ganrif, William Owen Pughe, ond er mor sylfaenol y gwahaniaeth crebwyll ysgolheigaidd rhwng Geraint Gruffydd ac yntau, eto mewn rhyw ffordd ddirgel bron, ymglywai Geraint â galwad ymchwil ac ysgolheictod yn Egryn a mawrygai mai yno y bu dechrau'r daith. Ymhen ychydig flynyddoedd symudodd y teulu i fferm ymchwil arbrofol Pwllpeiran, Cwm Ystwyth, yng ngogledd
GWALCHMAI, HUMPHREY (1788 - 1847), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd ystyried hwn yn rhagflaenydd i'r Traethodydd - bron yn swyddogol felly, oblegid cytunwyd o bobtu i'r naill roi'r ffordd i'r llall. Yr oedd Humphrey Gwalchmai, o ran hynny, yn llawer pwysicach dyn yn ei ardal a'i gyfnod nag a ellir ei ddangos mewn crynodeb byr o'i yrfa.

Search results

85 - 96 of 303 for "Bron"