Dictionary of Welsh Biography

LESTRANGE family Great Ness, Cheswardine, Knockin, Bu JOHN LESTRANGE (a fu farw c. 1269) yn dyst i'r cytundeb rhwng Dafydd ap Gruffydd a'r brenin Harri III ym mis Mai 1240; yn Mawrth 1241 apwyntiwyd ef i farnu achos Dafydd, ac yn Ionawr 1245 yr oedd yn aelod o gomisiwn i wneud telerau â Dafydd. Priododd Hawise, merch John Lestrange, â Gruffydd ap Gwenwynwyn. Yn 1244-5 ysgrifennodd John Lestrange at Harri III i ddweud wrtho am gynhorthwy Gruffydd
LEWES, ERASMUS (1663? - 1745), clerigwr Lladin. Y mae ei dad, JOHN LEWES, yn haeddu ei goffâu am mai 'wrth Arch y Parchedig Capten Lewes o'r Gernos ' yr ymgymerth Moses Williams â'r gwaith o gyfieithu Companion to the Altar (Vickers) yn Gymraeg. Argraffwyd y gwaith yn Llundain yn 1715 o dan y teitl Cydymmaith i'r Allor, Yn dangos, Anian ac Angen-rhndrwydd Ymbaratoad Sacrafennaidd, Modd y derbynniom y Cymmun Bendigedig yn Deilwng.
LEWIS family Llwyndu, Llangelynnin a enwyd uchod - cawsant chwech o blant, ond bu Margaret farw tua 1663-4 yn 42 oed. Ailbriododd Owen Lewis II (tua 1675-6) â Chatrin Puw o'r Gyfannedd yn Llangelynnin - teulu arall o Grynwyr - a chael pump o blant yn rhagor. Symudodd y weddw a'i mab Ellis i Iwerddon, 1690, ac oddi yno i Bennsylfania, 1708.] Ei fab hynaf oedd Lewis Owen II (1647? - 1699 - tebyg mai ei fedydd ef a gofnodir yn
LEWIS family Van, - 1674) Y nesaf o'r teulu; ganwyd 30 Gorffennaf 1650. Gadawodd ef y stad yn Sir Forgannwg i'w ewythr RICHARD LEWIS (1623 - 1706) gyda threfniant ei bod i ddisgyn o wryw i wryw ('in tail male'). Prynodd Richard Lewis faenor Corsham ac yno y claddwyd ef. Bu farw 7 Hydref 1706. Gwyddys iddo ef esgeuluso Van; y mae'n bosibl mai efe a ddechreuodd adael iddo ymddadfeilio. THOMAS LEWIS (died 1736) Mab Richard
LEWIS DARON (fl. c. 1520), bardd Brodor o Aberdaron. Yr oedd teuluoedd Bodeon, Bodfel, Cochwillan, Glynllifon, a Gwydir ymhlith ei noddwyr. Canodd hefyd farwnad i Dudur Aled. Yn ôl Peniarth MS 122 (122) fe'i claddwyd yn Nefyn, serch bod ffynonellau eraill yn dweud mai yn Llanegwad yn Sir Gaerfyrddin y claddwyd ef. Argraffodd 'Myrddin Fardd' gyfran o'i waith yn Cynfeirdd Lleyn.
LEWIS GLYN COTHI (fl. 1447-86), un o feirdd pennaf y 15fed ganrif Cymerodd ei enw oddi wrth enw fforest Glyn Cothi, ac y mae'n weddol sicr mai o fewn cyffiniau honno y ganwyd ef, ym Mhwllcynbyd ym mhlwyf Llanybyddair, efallai. Yn gynnar yn ei fywyd bu ar herw yng Ngwynedd gydag Owain ap Gruffudd ap Nicolas. Gallai hynny fod mor gynnar â 1443. Y gerdd gynharaf o'i waith y gellir ei dyddio'n bendant yw ei farwnad i Syr Gruffudd Fychan, Cegidfa, yn 1447. Fel plant
LEWIS o GAERLEON (fl. 1491), mathemategydd, diwinydd, meddyg, ac athro ddyrchafu'n un o farchogion elusen y brenin yng nghapel neu eglwys Mair Forwyn, S. Siôr y Merthyr, a S. Edwart y Cyffeswr yng nghastell Windsor; ailadroddir termau'r rhodd ar 14 Medi 1491. Nodir yn ' Llyfr Taliadau'r Brenin,' Mai 1510, wobr o £100 mewn aur a dalwyd i ryw ' Master Lewis,' meddyg tywysoges Castile, ond ni wyddys ai Lewis o Gaerleon yw'r person hwnnw.
LEWIS, ALUN (1915 - 1944), bardd am gyfnod yn ysgol Lewis, Pengam, eithr ymunodd â'r fyddin ym mis Mai 1940 heb aros am ei alw. Yr oedd wedi dechrau ysgrifennu i gyfnodolion llenyddol yn 1938; yn 1940-41 yr oedd yn un o gychwynwyr antur y 'Caseg Broadsheets'. Ar 5 Gorffennaf 1941 priododd Gweno Ellis, Aberystwyth. Y flwyddyn honno ymddangosodd ei gyfrol gyntaf o farddoniaeth, Raiders' Dawn; yn 1942 cafwyd cyfrol o ystorïau byrion
LEWIS, BENJAMIN (d. 1749), emynydd Sam. Farley, ac y mae iddo ddwy ran. Yn y rhan gyntaf ceir nifer o ddyfyniadau o'r Ysgrythur yn dangos 'tri Chyflwr' dyn: (1) 'Yn druenys wrth Natur'; (2) 'Yn gyssurys trwy râs'; (3) 'Yn orfoleddus mewn gogoniant.' Cynhwysa'r ail ddwy gyfres o emynau. Ar ddiwedd y gyfres gyntaf ceir enw yr awdur, Benjamin Lewis. Ni cheir yr un enw ar ddiwedd yr ail gyfres, ond gellir yn rhwydd dybio mai ef oedd ei
LEWIS, BENJAMIN WALDO (1877 - 1953), gweinidog (B) wedi cyrraedd, yn Danville, Pa., 27 Mai 1887. Bedyddiwyd y mab yn Salem, Moss, o fewn wythnos i'w 11 mlwydd oed, ac ymhen tair blynedd symudodd y teulu yn ôl yn nes at dylwyth yn y De, i Tylorstown, ac ymaelodi Gorffennaf 1891 yn Hermon, Pont-y-gwaith, lle y cymhellwyd y mab i ddechrau pregethu, yr un pryd â James Thomas Evans, prifathro Coleg y Bedyddwyr, Bangor. Dechreuodd ennill ei fywoliaeth mewn
LEWIS, CHARLES PRYTHERCH (1853 - 1923), mabolgampwr amryddawn maes criced. Cafodd gynnig unwaith i chwarae dros y M.C.C. yn Awstralia, ond ni allai fynd. Heblaw hyn oll, yr oedd yn gefnwr da ar y maes Rygbi, a bu'n cynrychioli Cymru bump o weithiau rhwng 1882 a 1884. Yn ddiweddarach, troes ei gefn ar waith ysgol a mynd yn gyfreithiwr, a daeth yn ŵr amlwg (yn faer ddwywaith, ac yn ustus) ym mywyd cyhoeddus Llanymddyfri. Bu farw 27 Mai 1923.
LEWIS, DAVID (Charles Baker; 1617 - 1679), Jesiwit a merthyr achos ym mrawdlys sir Fynwy yng Nghaerbuga (28 Mawrth 1679), ac fe'i cyhuddwyd o dan ddeddf a gawsai ei phasio yn 27 Elizabeth - yr unig achwyniad oedd ei fod yn offeiriad mewn urddau a roddasid arno mewn gwlad dramor. Cyhoeddir yn State Trials, vii, 250-9, adroddiad a gadwodd Lewis ei hunan o'r achos yn y llys. Fe'i cafwyd yn euog, ac fe'i hanfonwyd i Lundain a'i roddi yng ngharchar Newgate (23 Mai

Search results

937 - 948 of 1867 for "Mai"