Dictionary of Welsh Biography

DWNN, LEWYS (c. 1550 - c. 1616) O'r Betws yng Nghydewain, Sir Drefaldwyn. Dywed ef ei hun (Heraldic Visitations, i, 26) ei fod o linach David Dwnn o Gydweli (sef brawd Owain Dwnn) a 'aeth i Bowys gwedi lladd Maer Kydweli' a dyfod yn berchen Cefn y Gwestyd trwy ei wraig Angharad Lloyd. Un o deulu Cefn y Gwestyd oedd mam Lewys, sef Gwenllian, merch Rhys Goch Dwnn, a briododd Rhys ap Owain ap Morus. Ond cymerodd y mab gyfenw ei
EDNYFED FYCHAN . Caern., 210-1). Y mae'n debyg nad aelod o'r llinach hon oedd y Goronwy ap Heilyn a geir yn y cyfnod 1277-82 (Assize Roll, passim). Meibion eraill i Ednyfed yng ngwasanaeth tywysogion diweddarach Gwynedd oedd HYWEL (esgob Llanelwy, 1240-7), CYNWRIG, a RHYS (Thomas, A History of the Diocese of St. Asaph, i, 215; Litt. Wall., passim). Am Gruffydd ab Ednyfed a'i ddisgynyddion gweler Syr Gruffydd Llwyd. O
EDWARDS family Cilhendre, Plas Yolyn, Yr oedd y teulu goror hwn yn hawlio eu bod yn disgyn o Iddon ap Rhys Sais Cilhendre, a briododd ferch Sir John Done, yntau hefyd yn sylfaenydd teulu Myddelton a theulu John Jones 'y brenin-laddwr '. Mabwysiadwyd y cyfenw yn gynnar yn yr 16eg ganrif eithr ni ddaeth y teulu i amlygrwydd hyd yr 17eg ganrif - ym mherson THOMAS EDWARDS (1592 - 1667), Cilhendre a Plas Yolyn, cyfaill mynwesol yr ail Syr
EDWARDS, DAVID (c. 1660 - 1716), gweinidog Annibynnol Trigai yn Abermeurig, ym mlaen dyffryn Aeron, ac yr oedd yn berchen tai a thiroedd ym mhlwyfi Nantcwnlle a Llanddewibrefi. Yr oedd yn gymydog a chyfaill i'r amaethwr John Jones, Llwyn Rhys, arweinydd ymneilltuaeth yng nghanolbarth Ceredigion. Yr oedd Edwards yn ysgolhaig da, ac ordeiniwyd ef yn weinidog cynorthwyol i David Jones yng Nghaeronnen, Cellan, ac eglwysi eraill y gylchdaith, sef
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), arweinydd ym myd undebaeth a gwleidydd T.G.W.U. a'r Blaid Lafur. Fe'i etholwyd yn aelod o gyngor dinesig Penmaen-mawr a bu'n gadeirydd arno. Yn etholiad 1929 gwasanaethodd fel cynrychiolydd Thomas ap Rhys a safodd fel ymgeisydd Llafur yn erbyn David Lloyd George ym mwrdeistrefi Caernarfon. Tra oedd yn ddi-waith yn 1932 fe'i penodwyd yn swyddog undeb llawn amser pan olynodd Arthur Deakin fel ysgrifennydd Cylch Shotton o'r Transport and
EDWARDS, WILLIAM ROBERT (Glanllafar; 1858 - 1921), gweinidog gyda'r Annibynwyr, bardd, a llenor golygydd Cofiant Rhys Gwesyn Jones, D.D., LL.D. (Utica, T. J. Griffiths, 1902).
EINION OFFEIRIAD (fl. c. 1320), y gwr y cysylltir ei enw â'r gramadeg neu'r 'llyfr cerddwriaeth' cynharaf sydd gennym hynny yw, llyfr yn trafod celfyddyd cerdd dafod, ac yn rhoddi talfyriad Cymraeg o'r gramadeg Lladin a ddefnyddid yn yr Oesoedd Canol. Canodd awdl i Rys ap Gruffudd ap Hywel ap Gruffudd ab Ednyfed Fychan, a pherthyn hon i'r cyfnod 1314-22. Myn Syr Thomas Williams yn NLW MS 3029B mai gwr 'o Wynedd ' ydoedd, ac iddo lunio'r gramadeg 'yr ynrrydedd a Moliant' i'r un Rhys ap Gruffudd. Ni chyfeirir ato
ELIDIR SAIS (fl. niwedd y 12fed ganrif a hanner cyntaf y 13eg.), bardd i Dduw hyd tra fwyf ddyn.' Sonia am lyfrau llên na ddylid eu hamau, ac y mae manylder rhai o'i syniadau yn awgrymu gwybodaeth o lenyddiaeth grefyddol ei oes. Yn ei farwnad i Ednyfed Fychan fe ategir y traddodiad y sonia Syr J. E. Lloyd amdano (gweler t.684 o'r A History of Wales) i'r gwleidydd hwnnw gael gyrfa filwrol. Gwyddom i un o feibion Rhys ap Gruffudd gael ei alw'n ' Sais ' am iddo orfod
ELLIS family Bron y Foel, Ystumllyn, Ynyscynhaearn , 1389, Ieuan gan HOWEL FYCHAN, Howel gan RHYS AB HOWEL, Rhys gan HOWEL AP RHYS. (Dyma'r gwr y mae Syr John Wynn yn rhoddi cymaint o le yn ei The history of the Gwydir family i adrodd hanes yr ymrafael ffyrnig rhyngddo a'i frawd-yng-nghyfraith, Ieuan ap Robert - aelod o deulu Cesailgyfarch, ac un o hynafiaid yr hanesydd.) Dilynwyd yr Howel ap Rhys hwn gan RHYS AP HOWEL, yntau gan THOMAS AP RHYS, a
ELLIS, REES (fl. 1714), bardd Ceir tri darn o'i eiddo yn y llawysgrifau, sef 'Cerdd yn crybwyll yn fyr am rinwedd cariad perffaith i'w chanu ar Heavy Heart neu Galon Drom' yn NLW MS 1710B: Poems (133), 'Ymddiddan rhwng dyn a'i gariad,' ac 'yn erbyn tyngu yn anudon ar Leave Land,' yn NLW MS 9B (3, 565). Mewn llawysgrif arall, NLW MS 3201A, ceir darn o eiddo Rhys Elis o'r Wayn sef 'Einioes dyn yn cael ei chyffelybu i ddeuddeg
ELLIS, ROBERT (Cynddelw; 1812 - 1875), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, pregethwr, bardd, hynafiaethydd, ac esboniwr y Berwyn,' efallai, yw ei waith barddonol mwyaf gorchestol, ac y mae swyn yn ei 'Awdl ar Ddistawrwydd.' Bu iddo fri cenedlaethol yn yr eisteddfod fel beirniad (barddoniaeth gan amlaf), arweinydd, ac areithydd. Yn Tafol y Beirdd, 1853, trinia'r pedwar-mesur-ar-hugain; golygodd ail argraffiad Gorchestion Beirdd Cymru o gasgliad Rhys Jones, ac argraffiad Isaac Foulkes o Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym
ELSTAN GLODRYDD, 'tad' y pumed o lwythau brenhinol Cymru 1163 safodd y ddau gyda'i gilydd dan faner Owain Gwynedd yng Nghorwen; yn ddiweddarach yr oeddynt ill dau yng ngosgordd yr Arglwydd Rhys, ac ill dau'n noddwyr i fynachlog Cwm Hir pan ailsefydlwyd honno yn 1176. O dri mab Cadwallon, cymerodd MAELGWN y groes yn 1188; bu farw yn 1197, a'i fab yntau, CADWALLON, yn 1234. Dau fab a fu i Einion; dywedir i'r hynaf, Einion (ab Einion Clud), a gyfenwid yn

Search results

73 - 84 of 486 for "Rhys"