Dictionary of Welsh Biography

DAVIES, LEWIS (1863 - 1951), nofelydd, hanesydd lleol . Perthynai i genhedlaeth enwog o ysgolfeistri Cymraeg llengar a cherddgar. Enillodd tua 30 o wobrau yn yr Eisteddfod Genedlaethol am storïau, nofelau i blant, traethodau hanesyddol a daearyddol, nofelau hanes &c. Ei wobr fawr olaf oedd am nofel yn Eisteddfod Genedlaethol Dolgellau yn 1949, ac yntau yn 86 oed, yn fusgrell ac yn ddall mewn un llygad. Yr oedd yn ail i D. Rhys Phillips yn Eisteddfod
DAVIES, RHISIART MORGAN (1903 - 1958), gwyddonydd ac athro ffiseg Ganwyd yn Nghorris, Meirionnydd, ar 4 Chwefror 1903 yn fab i Rhys Davies gweinidog (A) a hanai o Wynfe. Addysgwyd ef yn ysgolion gramadeg Machynlleth a Dolgellau, a llwyddodd i ennill ysgoloriaeth i Goleg y Brifysgol, Aberystwyth, yn 1921. Graddiodd mewn ffiseg gyda gradd anrhydedd dosbarth I yn 1924, ac fe'i hapwyntiwyd yn yr un flwyddyn ar staff ymchwil ysgol H.M. Signals yn Portsmouth, ond y
DAVIES, RHYS (1795 - 1838), peiriannydd a diwydiannwr Ganwyd Rhys Davies yn Llangynidr, Sir Frycheiniog, yn Ionawr 1795. Gweithiwr haearn oedd ei dad, ac efallai mai ef oedd y Rees Davies o Langynidr a adeiladodd dair ffwrnais ar gyfer Cwmni Tredegar yn Sir Fynwy o 1800 ymlaen. Dechreuodd Rhys Davies weithio yng ngweithfeydd haearn Tredegar yn 11 oed. Rywbryd yn y 1820au, ymunodd â Chorfflu'r Peirianwyr Brenhinol. Cynorthwyodd i adeiladu melinau
DAVIES, RHYS (Y Glun Bren; 1772 - 1847), pregethwr hynod
DAVIES, RHYS JOHN (1877 - 1954), gwleidydd a swyddog undeb llafur Ganwyd 16 Ebrill 1877 yn Llangennech, Sir Gaerfyrddin, mab Rhys Davies, gweithiwr yn y diwydiant alcam, a brodor o Abergorlech, ac Ann (ganwyd Griffiths), ei wraig, a hanai o Brechfa, ac a fu farw yn 34 blwydd oed wedi geni 11 o blant. Addysgwyd Rhys John yn ysgolion elfennol cenedlaethol a Phrydeinig Llangennech, cyn mynd am dair blynedd yn was ffarm ger ei gartref. Yna symudodd i Gwm Rhondda at
DAVIES, THOMAS RHYS (1790 - 1859), gweinidog y Bedyddwyr
DEE, JOHN (1527 - 1608), mesuronydd a seryddwr Ganwyd 13 Gorffennaf 1527, yn Llundain, mab Rowland Dee, boneddwr yng ngwasanaeth Harri VIII. Yr oedd yn ŵyr i Bedo Ddu o Nant-y-groes, Pyllalai (Pilleth), Maesyfed a chadwodd ei gysylltiad â'r ardal. Hanoedd y teulu o sir Faesyfed (gweler J. D. Rhys, Cambrobrytannicae Cymraecaeve Linguae Institutiones, 60); lluniodd Dee ei hun ach a amcanai ddangos ei fod o hil Rhodri Mawr. Er nad oes
DEIO ab IEUAN DU (fl. 1460-80), bardd '; y mae'n digwydd mewn cywydd i ofyn am darw yn rhodd gan Siôn ap Rhys o Lyn Nedd. Cân Deio yn null celfydd a glanwaith beirdd canol y 15fed ganrif.
DEVEREUX family Lamphey, Ystrad Ffin, Vaynor, Nantariba, Pencoyd, ; gwnaethpwyd ef yn stiward y tŷ i Mary, tywysoges Cymru, yn 1525, ac yn brif farnwr yn Ne Cymru; yn 1526 daeth yn siambrlen De Cymru a siroedd Ceredigion a Chaerfyrddin. Yr oedd hefyd yn uchel stiward Builth ac yn stiward Hen Gaerfyrddin. Daeth i'w feddiant yn 1531 ran helaeth o ystadau Syr Rhys ap Gruffydd, sef yr ystadau a atafaelwyd gan y Goron; trwy hyn daeth Devereux i gael ei gyfrif yn arweinydd yng
DEWI SANT, sefydlydd ac abad-esgob cyntaf Tyddewi a nawddsant Cymru Llwyd, Dafydd Llwyd ap Llywelyn, Rhisiart ap Rhys, a Lewys Glyn Cothi. Yn 1398 cyhoeddwyd gorchymyn gan yr archesgob Arundel i ddathlu ei ŵyl drwy'r holl archesgobaeth, ac yn 1415 gan yr archesgob Chicheley i'w dathlu 'gydag arweiniad y côr a naw llith.' Rhoes Calixtus II fraint bendith gyfartal ag un daith i Rufain i ddwy i Dyddewi. Ar hyd yr oesoedd bu Tyddewi'n gyrchfan pererinion, ond ar ôl y
DWN, HENRY (cyn c. 1354 - Tachwedd 1416), uchelwr a gwrthryfelwr pwysig yn ymgyrch Glyndŵr yn y De. Ym Mehefin 1403, roedd Dwn gyda Glyndŵr, Rhys Ddu (siryf Ceredigion gynt) ac eraill pan gipiasant Gaerfyrddin, ac ym mis Medi daliodd Dwn long yn perthyn i John Sely, masnachwr o Lansteffan, ym mhorthladd Caerfyrddin. Trosglwyddwyd stiwardiaeth Cydweli yn 1401 i John Skydmore (Scudamore), cwnstabl castell Carreg Cennen, ac yn 1403 ymosododd Dwn, ei fab Maredudd, a'i
DWNN, GRUFFYDD (c. 1500 - c. 1570), gŵr bonheddig Yr enwocaf o Ddwniaid Sir Gaerfyrddin a'r cyntaf i fyw yn Ystrad Merthyr, ger Cydweli, plasty a godwyd yn 1518. Priododd ddwywaith, a bu iddo wyth o blant, yr hynaf ohonynt yn 11 oed yn 1533. Ond gwelodd ddryllio ei deulu gan heintiau mynych y cyfnod. Canodd beirdd fel Syr Owain ap Gwilym, Harri ap Rhys ap Gwilym, Tomas Fychan, William Llŷn, Gruffudd Hiraethog, Owain Gwynedd, etc., iddo ef, a'i

Search results

61 - 72 of 486 for "Rhys"