Dictionary of Welsh Biography

HOOSON, HUGH EMLYN (1925 - 2012), gwleidydd Rhyddfrydol a ffigwr cyhoeddus Sir Feirionydd, 1960-67, ac yna yn Gadeirydd arno, 1967-72. Penodwyd ef yn Gofiadur Merthyr Tudful yn gynnar ym 1971 ac yn Gofiadur Abertawe yng Ngorffennaf yr un flwyddyn. Etholwyd ef yn Arweinydd Cylchdaith Cymru a Chaer, 1971-74. Etholwyd Emlyn Hooson yn Aelod Seneddol dros Sir Drefaldwyn mewn isetholiad a ymladdwyd yn frwd ym mis Mai 1962, ac a achoswyd gan farwolaeth cyn-arweinydd y blaid
HOOSON, ISAAC DANIEL (1880 - 1948), cyfreithiwr a bardd Ganwyd 2 Mai 1880, yn Rhosllannerchrugog, mab i Edward a Harriet Hooson. Yr oedd teulu ei dad yn hanfod yn wreiddiol o Gernyw. Addysgwyd I. D. Hooson yn ysgol fwrdd y Rhos ac ysgol ramadeg Rhiwabon. Yn 1897 aeth i wasanaethu'r Mri Morris & Jones yn Lerpwl, ac yno y bu hyd 1904, pan fu farw ei dad. Yna rhwymwyd ef gyda chyfreithiwr yn Wrecsam, ac arhosodd yno hyd ddechrau'r Rhyfel Mawr cyntaf. Yn
HOOSON, TOM ELLIS (1933 - 1985), gwleidydd Ceidwadol daliodd ei afael ynddi hyd at ei farw ar 8 Mai 1985 yn ei gartref yn Chelsea, Llundain, ar ôl brwydro'n hir yn erbyn cancr. Roedd yn dal i weithio, yn llofnodi llythyrau i'w etholwyr, o fewn ychydig oriau i'w farwolaeth. Cynhaliwyd ei wasanaeth angladdol yn Eglwys Gadeiriol Aberhonddu. Roedd amryw yn ei ystyried yn un swil ac yn un a weithredai ar ei liwt ei hun yn San Steffan. Ond rhoddai sylw'n
HOPCYN ap TOMAS (c. 1330 - wedi 1403), uchelwr a drigai yn Ynysdawy ym mhlwyf Llangyfelach, mab Tomas ab Einion, sef yr Einion hwnnw y mynnai ' Iolo Morganwg ' mai Einion Offeiriad ydoedd. Lluniodd ' Iolo ' bob math o straeon am y teulu hwn, a throes Hopcyn yn fardd, yn awdur rhamantau a damhegion a gramadegau, etc. Ymgais a geir yma i egluro'r cyfeiriadau a geir ato yng nghanu beirdd y 14eg ganrif. Ceir yn ' Llyfr Coch Hergest ' bump o
HOPCYN, WILIAM (1700 - 1741), bardd O Langynwyd yn Nhir Iarll, na wyddom odid ddim amdano. Mynnai ' Iolo Morganwg ' yn ei hen ddyddiau mai ef oedd y gŵr o'r enw hwnnw a gladdwyd yno yn 1741, a derbyniwyd y farn hon gan wŷr y ganrif ddiwethaf. Dywedid hefyd ei fod yn dowr ac yn blastrwr. Er hynny, haerai ' Iolo ' yn ei ddyddiau bore eu bod ill dau yn gyd-ddisgyblion yng ' Nghadair Morgannwg ' yn 1760. Ni ellir bod yn sicr ond o un
HOPE, WILLIAM (fl. 1765) gyfrol ceir y geiriau 'Terfyn Gwaith William Hope neu r Bardd Byddar.' Y mae'n weddol sicr mai camgyflead o argraffiad 1765 yw rhif 4 o dan 1769 yn Llyfryddiaeth y Cymry, ac na fu ail argraffiad.
HOWARD, JAMES HENRY (1876 - 1947), pregethwr, awdur a sosialydd ac ymweld â hwy mewn gwersylloedd milwrol, megis Cinmel. Yr oedd yn bregethwr poblogaidd yn enwedig ymhlith cynulleidfaoedd y De, ac er mai Saesneg oedd ei iaith gyntaf, daeth yn llefarwr ac ysgrifennwr llithrig yn y Gymraeg yn ogystal. Pwysleisiai'r agweddau cymdeithasol ar ddysgeidiaeth yr Efengyl, ac fe'i hystyrid ar un cyfnod yn ddiwygiwr cymdeithasol pur danbaid, ond erbyn iddo ddychwelyd i
HOWEL ap GRUFFYDD (fl. yn ddiweddar yn y 13eg ganrif) Mab Gruffydd ab Ednyfed Fychan. Mewn rhai achau disgrifir ei fam, Gwenllian, fel merch Rhiryd Flaidd; ar gyfrifon amseryddol, fodd bynnag, gellid yn rhwyddach gredu mai yr Howel ab Ifan ap Trahaearn ap Gwgan a enwir mewn achau eraill oedd ei thad. Ynghyd â'i frawd Rhys, tad Syr Gruffydd Llwyd, etifeddodd Howel stadau ei daid yn Deheubarth; yr oedd ei gyfran ef yn cynnwys Llansadwrn, lle yr oedd
HOWELL, JAMES (1594? - 1666), awdur 1643 i garchar y Fleet, lle y bu hyd 1651. Gwnaethpwyd ef yn hanesydd brenhinol ('historiographer royal') yn 1661 yn dâl am ei gymorth i Siarl I. Claddwyd ef yn y Temple Church, 3 Tachwedd 1666. Amharwyd y gofeb iddo yno gan gyrch bomio o'r awyr noson 10-11 Mai 1941, ond y mae rhan helaeth o'r arysgrif arni yn aros yn ddarllenadwy. Yr oedd Howell yn gyfarwydd ag awduron a meddylwyr enwog megis Lord
HOWELL, JOHN (Ioan ab Hywel, Ioan Glandyfroedd; 1774 - 1830), gwehydd, ysgolfeistr, bardd, golygydd, a cherddor Evans ('Daniel Ddu o Geredigion'), James Davies ('Iago ab Dewi'), D. Rowland, Caerfyrddin, Edward Richard, Ystradmeurig, D. Llwyd, Llwynrhydowen, D. Jones, Llanwrda, Evan Thomas, Llanarth, John Jenkins ('Ioan Siengcyn'), Aberteifi, Ffransis Thomas ('y Crythwr Dall o Geredigion'), Ifan Gruffydd, Twrgwyn, ac eraill. Cafodd rai o ddefnyddiau'r gwaith yn NLW MS 19B. Efallai mai ef ydyw'r 'Ioan ab Hywel' y
HOWELLS, GEORGE (1871 - 1955), prifathro coleg Serampore, India Ganwyd 11 Mai 1871 ar fferm Llandafal, Cwm, Mynwy, yn fab George William a Jane Howells. Aeth i ysgol fwrdd y Cwm ac i ysgol ramadeg Pengam. Enillodd ysgoloriaeth Ward i Goleg y Bedyddwyr, Regent's Park, Llundain. Graddiodd ym Mhrifysgol Llundain a pharhau ei astudiaethau yng Ngholeg Mansfield a Choleg Iesu, Rhydychen; Coleg Crist, Caergrawnt; ac ym Mhrifysgol Tübingen. Derbyniodd radd mewn
HOWELLS, GERAINT WYN (Barwn Geraint o Bonterwyd), (1925 - 2004), ffermwr a gwleidydd ddadl ar araith y Frenhines yn ymwneud ag amaethyddiaeth a phrisiau. Tynnodd Howells sylw'r Tŷ'r Cyffredin mai ef oedd yr aelod cyntaf o etholaeth Sir Aberteifi er dros hanner can mlynedd nad oedd yn un o wŷr y gyfraith a'i fod yn ymfalchïo ei fod yn ffermwr. Prif thema ei araith oedd ei gonsyrn am gyflwr amaethyddiaeth ond siaradodd hefyd ar ddatganoli grym o Lundain i Gymru; cadwodd at y ddwy thema

Search results

613 - 624 of 1867 for "Mai"