Dictionary of Welsh Biography

VARRIER-JONES, PENDRILL CHARLES (1883 - 1941), meddyg Woodhead a Syr Clifford Allbutt. Gan nad oedd yn ddigon iach ar gyfer gwasanaeth milwrol yn y Rhyfel Byd Cyntaf, cymerodd swydd dros dro fel swyddog twbercwlosis i Gyngor Sir Caer-grawnt yn 1914. Sylweddolodd yn fuan fod triniaeth twbercwlosis yr adeg honno yn aneffeithiol iawn. Byddai tua dau o bob tri chlaf a gâi'r salwch y tu hwnt i'w gyfnod cyntaf yn marw o fewn pum mlynedd er gwaetha'r driniaeth
VAUGHAN family Brodorddyn, Bredwardine, oedd Syr THOMAS VAUGHAN a briododd Elinor ferch Robert Whitney. Canodd Lewis Glyn Cothi ei foliant ef cyn ei urddo'n farchog ('Be delai bob rhai'). Ei etifedd oedd Syr RICHARD VAUGHAN a urddwyd yn farchog yn Tournai 13 neu 14 Hydref, 1513, ac a fu'n siryf sir Henffordd, 1530-1, a 1541-2. Ei wraig ef oedd Ann, ferch John Butler, etifeddes Dwnrhefn ('Dunraven') a Phembre. Symudodd y brif gainc yn awr o
VAUGHAN, BENJAMIN NOEL YOUNG (1917 - 2003), offeiriad Anglicanaidd ddeugain milltir i ffwrdd o'r brif ganolfan boblogaeth yn Abertawe. Creodd Vaughan ganolbwynt undod yn ne'r esgobaeth trwy wneud Eglwys y Santes Fair Abertawe yn eglwys golegol, gyda choleg o gaplaniaid. Roedd gan bob un o'r caplaniaid hyn gyfrifoldeb dros ardal benodol o fewn yr esgobaeth. Vaughan hefyd a sefydlodd ganolfan deuluol yn Abertawe i wasanaethu aelodau difreintiedig y gymuned. Gweithiodd yn
VAUGHAN, HENRY (1621 - 1695), bardd O deulu Vaughan, Tre'r Tŵr (gweler yr ysgrif arnynt); ganwyd yn Trenewydd (Newton), sir Frycheiniog, ar ddyddiad na ellir bod yn sicr ohono, yn 1621 i bob golwg. Cafodd ei addysgu gan Matthew Herbert, rheithor Llangattock. Ymddengys iddo fynd i Goleg Iesu, Rhydychen, yn 1638, eithr ni chymerodd radd yno. Tua dwy flynedd wedi hynny anfonwyd ef gan ei dad i Lundain i astudio'r gyfraith. Oherwydd
VAUGHAN, Syr JOHN (1603 - 1674), barnwr Hobbes, a ymwelai ag ef deirgwaith yr wythnos ar un pryd; Syr Matthew Hale, ei gymydog yn Acton; ac Edward Stillingfleet, a draddododd ei bregeth angladd. Bu farw 10 Rhagfyr 1674, a chladdwyd ef, yn ôl pob tebyg, yn y Temple Church, Llundain. Rhoes beth cynhorthwy i luoedd y brenin yn ystod y Rhyfel Cartrefol (gweler J. R. Phillips, Civil War, ii, 154-7), ond i bob pwrpas ymddeolodd o fywyd cyhoeddus
VAUGHAN-THOMAS, LEWIS JOHN WYNFORD (1908 - 1987), darlledwr, awdur a gwr cyhoeddus o lenyddiaeth hanesyddol, boblogaidd. Ef hefyd oedd awdur Madly in all Directions (1967) a Dalgety (1984). Daliodd i ddarlledu ar y radio a theithio bob cyfle a gâi i Lundain i gyfarfod â'i ffrindiau o gyfnod y BBC a'u diddanu â'i stôr o limrigau 'amheus', storïau a digonedd o hiwmor. Yng Nghymru bu'n barod iawn i dderbyn cyfrifoldebau yn y mudiadau a oedd wrth fodd ei galon. Bu'n Gyfarwyddwr
WALTERS, JOHN (1721 - 1797), clerigwr a geiriadurwr ym Morgannwg. Cyhoeddodd A Dissertation on the Welsh Language, 1771, a Dwy Bregeth, 1772, ond ei brif waith ydoedd y geiriadur mawr Saesneg-Cymraeg. Fe'i seiliwyd ar eiriadur anghyhoeddedig William Gambold, ond bu Walters wrthi'n ddyfal yn casglu defnyddiau o bob math. Fe'i hargraffwyd yng ngwasg y Bont-faen, a daeth y rhan gyntaf allan ar 5 Ebrill 1770. Cyhoeddwyd 14 rhan rhwng 1770 a 1783, ond ni
WATKIN, MORGAN (1878 - 1970), ysgolhaig ac Athro Ffrengig - Normanaidd yn yr Oesoedd Canol wedi hudo Morgan Watkin weithiau i fynd i eithafion braidd, ac i or-brisio'r dylanwadau Ffrengig, yn enwedig yn yr hen ruddin o lenyddiaeth Gymraeg frodorol gysefin (e.e. Culhwch ac Olwen). Rhaid hefyd wrthod tarddiad Ffrangeg i air Cymraeg (pa mor ddifai bynnag y bo yn ôl rheolau ffoneteg) bob tro y bydd cymhariaeth â'r ieithoedd Celtaidd eraill yn profi ei fod
WATKINS, Syr PERCY EMERSON (1871 - 1946), gwas sifil enillodd ddealltwriaeth hapusach rhwng yr adran Gymreig yn Llundain â'r Bwrdd Canol yng Nghymru. Yn ystod ei wasanaeth yn y Bwrdd Addysg cyhoeddwyd (1931) adroddiad pwysig ar ' Broblemau Addysg yn ardaloedd Gweithfaol Deheudir Cymru ' a fu'n foddion i gynhyrchu datblygiadau newydd yn addysg y werin. Bu Watkins bob adeg yn gefn i addysg y werin, ac yr oedd ymysg y cwmni bychan i osod coleg Harlech ar ei
WATKINS, Syr TASKER (1918 - 2007), bargyfreithiwr a barnwr gyfreithyddol ragorol yn gaffaeliad mawr iddo fel bargyfreithiwr. Bu'n gadeirydd ar Dribiwnlys Apêl Iechyd Meddyliol Cymru (1960-71), yn Gofiadur Merthyr Tudful (1968-70) ac yn Gofiadur Abertawe (1970-1). Yn 1970, arweiniodd yr ymchwiliad cyhoeddus i gamdriniaeth cleifion yn Ysbyty'r Meddwl Farleigh yng Ngwlad yr Haf. Datgelodd ei adroddiad hunan-fodlonrwydd ac agweddau caeth y staff ar bob lefel, a
WATKINS, TUDOR ELWYN (Barwn Watkins o Lantawe), (1903 - 1983), gwleidydd Llafur Athletau Abercraf, y Clwb Criced, Cynghrair Pêl-droed Ystalyfera a'r Gymdeithas Arddwrol a'r Sioe. Dioddefai oddi wrth glefyd y siwgr ar hyd ei oes, ond ymdrechai bob amser i guddio'r anhwylder oddi wrth ei etholwyr. Priododd Watkins ar 13 Ebrill 1936 Bronwen R. Strather, trydedd ferch y diweddar T. Strather, Talgarth. Ni fu iddynt blant. Eu cartref oedd Bronafon, Ffordd Penyfan, Aberhonddu. Bu farw yn
WHITE, EIRENE LLOYD (Barwnes White), (1909 - 1999), gwleidydd hi'n dal ac yr oedd yn debyg iawn ei phryd a'i gwedd i'w thad. Nid oedd bob amser yn arddangos llawer o dact, ac ni feddai ryw lawer o hiwmor; gallai ar brydiau fod yn chwyrn, ond yr oedd ganddi alluoedd deallusol a gweinyddol yn ogystal â charedigrwydd arbennig at rai dethol. Fel menyw ym myd gwleidyddiaeth, gosododd fwy o bwys ar y frwydr dros sosialyddiaeth a diddymu anghyfartaledd dosbarth nag ar

Search results

529 - 540 of 579 for "Bob"