Dictionary of Welsh Biography

JENKINS, EVAN (1895 - 1959), bardd meddygol i fynd i'r fyddin yng nghyfnod Rhyfel Byd I ac ymddengys iddo fod yn gweithio mewn ffatri cad-ddarpar. Aeth i Goleg y Brifysgol yn Aberystwyth yn 1919 a graddiodd yn B.A. yn 1921. Cofnodir yn Cofiant Idwal Jones gan D. Gwenallt Jones iddo, gyda Philip Beddoe Jones, gyfansoddi cywyddau ymryson pan oeddynt yn aelodau o ddosbarth T. Gwynn Jones. Bu'n dysgu am gyfnod yn ysgolion Taliesin a
JENKINS, JOHN DAVID (1828 - 1876), clerigwr, ieithydd, dyngarwr, ac 'Apostol gwŷr y rheilffyrdd' Ganwyd ym Merthyr Tydfil, 30 Ionawr 1828, mab William David Jenkins (bu farw 1834), Castellau Fach, Llantrisant, Sir Forgannwg, a Maria, gweddw Thomas Dyke, fferyllydd, Merthyr Tydfil. Cafodd ei addysg yn ysgol Taliesin Williams ('Ab Iolo') ym Merthyr Tydfil, yn ysgol ramadeg y Bont-faen, ac yng Ngholeg Iesu, Rhydychen (B.A. 1850, M.A. 1852, B.D. 1859, D.D. 1871). Daeth yn Hebreydd da yn
JOHN, MARY HANNAH (1874 - 1962), cantores a diwygwraig . Dechreuodd May John ganu'n gystadleuol yn ddeuddeg oed, a gwnaeth ei marc yn syth mewn eisteddfodau lleol yng Nghwm Rhondda. Cafodd wersi i gychwyn gan yr arweinydd côr Taliesin Hopkins (1859-1906) o'r Cymer, ac wedyn gan Clara Novello Davies yng Nghaerdydd. Yn Eisteddfod Genedlaethol Pontypridd yn 1893, enillodd gystadleuaeth y deuawd soprano gan ganu 'Quis est homo?' o 'Stabat Mater' Rossini gydag Elsie
JONES, DAVID JAMES (Gwenallt; 1899 - 1968), bardd, beirniad ac ysgolhaig Islwyn (1954). Fel bardd a llenor, er hynny, y gwnaeth ei gyfraniad mwyaf. Yr oedd yn un o aelodau cyntaf Yr Academi Gymraeg ac ef oedd golygydd cyntaf ei chylchgrawn Taliesin hyd 1964 (cyfrol 9). Ei dad oedd ei athro cyntaf a bwriodd ei brentisiaeth mewn eisteddfodau lleol ac yn y coleg. Enillodd ei awdl ' Y Mynach ' gadair Eisteddfod Genedlaethol Abertawe (1926), ac er cydnabod ei awdl ' Y Sant ' yn
JONES, GWILYM EIRWYN (EIRWYN PONTSHÂN; 1922 - 1994), saer coed, diddanwr, cenedlaetholwr , sef y ddameg fodern ar Senedd Jôns y Ffish (Twyll Dyn 8) am fethiant refferendwm 1979. Bu'r teulu'n byw mewn nifer o lefydd yng ngogledd y sir yn cynnwys Glyn Helyg ym Mro Gynin, yn Y Bwthyn ym Mhen-y-garn ac yn Nhroedrhiwfelen ger Tre Taliesin. Symudasant wedyn yn ôl i dde'r sir i Bengelli, Pontshân, a thra bu yno y daeth i gael ei adnabod fel Eirwyn Pontshân. Fel digrifwr gwelwyd ef yn aml ar
JONES, JOHN ROBERT (1911 - 1970), athronydd a chenedlgarwr , 1933, 1943, 1949; Credaf, 1944; Taliesin, 1967; Efrydiau Athronyddol, 1938, 1939, 1947, 1950, 1951, 1957, 1961, 1969; Diwinyddiaeth, 1969; Y Drysorfa, 1956; yn Saith ysgrif ar grefydd (1967); a Saesneg : Religion as true myth (darlith agoriadol yng ngholeg Abertawe), 1953; erthyglau mewn cylchgronau: Mind, 1948, 1950, 1954; Philosophical Review, 1949, 1951; Philosophy, 1950; Philosophical Studies
JONES, OWEN WYNNE (Glasynys; 1828 - 1870), clerigwr, hynafiaethydd, storïwr, a bardd gwaith barddonawl a rhyddieithol Glasynys. Dan Olygiad H. O(wen) Glaslyn. Rhifyn I … (1877?); Dafydd Llwyd: Neu Ddyddiau Cromwell (ail arg. 1857); Dafydd Gruffydd, pa beth wyt ti yn ei feddwl o'r Ddwy Fil a'r dydd hwnw? 3ydd arg. 1894). Ysgrifennodd erthyglau yn Y Brython, Baner y Groes, Taliesin, a llythyrau i'r Herald Cymraeg tan y ffugenw, 'Salmon Llwyd o ben Moel Tryfan'; cyhoeddwyd ei straeon yn
JONES, RHYS (1713 - 1801), hynafiaethydd a bardd Blaenau, yr oedd Rhys Jones yn byw pan gyhoeddodd ei Gorchestion. Detholiad o waith Aneirin, Taliesin, Llywarch Hen, Dafydd ap Gwilym, a chywyddwyr eraill, a geir yn y llyfr hwn; ar gynllun awdlau Gutun Owen a William Llŷn yn ei gasgliad yr ysgrifennodd Rhys Jones ei 'Awdl Foliant' i William Vaughan, Cors-y-gedol. Ceir barddoniaeth wreiddiol Rhys Jones yn NLW MS 3059D, sef 'Y Llyfr Gwyrdd gan Rhys Jones
JONES, THOMAS (Taliesin o Eifion; 1820 - 1876), bardd Ganwyd 13 Medi 1820 yn Llanystumdwy, Sir Gaernarfon, yn fab i ŵr a enillasai fedal Trafalgar pan oedd yn aelod o'r gerddorfa ar fwrdd y Victory. Yn 1826 symudodd ei rieni i Langollen, lle, ar ôl derbyn addysg dda, y dilynodd 'Taliesin' grefft ei dad, 'plumber and decorator' yr ardal, a gwelwyd ôl ei law ar arwydd llawer tŷ tafarn. Dysgodd y gynghanedd yn ifanc, a'i weithiau cynganeddol yw ei
LEWIS, Syr WILLIAM THOMAS (yr ARGLWYDD MERTHYR o SENGHENYDD 1af), (1837 - 1914), perchennog glofeydd Ganwyd 5 Awst 1837 yn fab i Thomas William Lewis, peiriannydd gwaith haearn Plymouth (Merthyr Tydfil). Bu yn ysgol Taliesin Williams ('ab Iolo'), ond yn 13 oed prentisiwyd ef gyda'i dad. Yn 1855 aeth i wasanaeth stad ardalydd Bute, yn beiriannydd cynorthwyol, ac yn 1864 penodwyd ef yn ofalwr ar holl fwyngloddiau'r stad. Yn yr un flwyddyn priododd Anne, ferch WILLIAM REES, perchennog glofa Llety
LLOYD, DAVID TECWYN (1914 - 1992), beirniad llenyddol, llenor, addysgydd fenter o gyhoeddi cylchgrawn, Taliesin, ac ymhen blwyddyn neu ddwy o'r sefydlu, penodwyd Tecwyn Lloyd yn Olygydd, swydd y bu ynddi am chwarter canrif. Hwn hefyd oedd y cyfnod pan ddechreuodd gyhoeddi ei gyfrolau o ysgrifau, beirniadaeth lenyddol, ysgrifennu creadigol, yn bortreadau a straeon byrion. Gweler y rhestr isod. Yr oedd Tecwyn Lloyd yn ysgrifwr ffraeth, llawn hiwmor ac yn gryn dynnwr coes
MORGAN, THOMAS REES (1834 - 1897), peiriannydd, gwneuthurwr peiriannau, a dyfeisydd Ganwyd 31 Mawrth 1834, ym Mhenydarren, Merthyr Tydfil. Bu'n gweithio mewn gweithydd haearn nes iddo, yn 10 oed, gael damwain a gollodd iddo ei goes chwith y tu isaf i'r pen-glin. Bu wedyn o dan addysg yn ysgolion John Thomas ('Ieuan Ddu'), Owen Evans, a Taliesin Williams ('Taliesin ab Iolo'); o dan yr olaf dysgodd fathemateg ac elfennau mecaneg. Bu wedyn yn gweithio yn y gweithydd haearn lleol

Search results

25 - 36 of 62 for "Taliesin"