Dictionary of Welsh Biography

DAVIES, WILLIAM (Gwilym Teilo; 1831 - 1892), llenor, bardd a hanesydd Ganwyd ym Mhontbrenareth, Llandeilo Fawr, 1831. Yr oedd ei dad yn brydydd a adnabyddid wrth yr enw Dafydd Ddu o'r De. Prentisiwyd ef yn fferyllydd; treuliodd rai blynyddoedd ym Morgannwg wrth ei alwedigaeth ond dychwelodd i Landeilo ac yno y treuliodd weddill ei oes. Bu'n olygydd Yr Oes (1853), a bu iddo ran yng ngolygyddiaeth Y Cylchgrawn am ysbaid tua 1864. Bu'n eisteddfodwr brwd a mwynhaodd
DAVIES, WILLIAM (1874 - 1949), hanesydd lleol 19 Mehefin 1949. Ysgrifennodd lawer o ysgrifau i Cymru (O.M.E.), Yr Haul, Lleufer, Y Ford Gron, Heddiw, Y Dysgedydd, a Bathafarn. Rhoes help hefyd i Bodfan Anwyl gyda phumed argraffiad geiriadur Spurrell. Eithr ei waith pennaf oedd Hanes Plwyf Llanegryn, a gyhoeddwyd yn 1948. Priododd Mary Matilda Roberts (1888-1974), a chawsant un ferch, Mairwen (1922-2004), ac un mab, Gwilym Prys Davies (1923
DAVIES, WILLIAM (d. 1593), cenhadwr dros grefydd Eglwys Rufain a merthyr o dan nawdd Robert ap Hugh (neu Pugh), Penrhyn Creuddyn, ac yn cynnal eu cyrddau mewn ogof yng nghreigiau glan y môr Rhiwledin adeg yr erlid a gychwynnwyd yn 1586 gan ail iarll Penfro pan oedd yn llywydd Cyngor Goror Cymru. Dywedir i'r cenhadwr ddwyn gydag ef gopi o Drych Cristianogawl Gruffydd Robert a ailargraffwyd yn Rhiwledyn. Efe, y mae'n debyg, ydyw'r ' Syr William ' y dywed Gwilym Pue, wyr
DAVIES, WILLIAM (1729? - 1787), offeiriad Methodistaidd Benfro ar farwolaeth Howel Davies. Canodd emynau hefyd a chyhoeddwyd ' Rhai Hymnau o Fawl i'r Oen ' o'r eiddo yn llyfr Dafydd William, Myfyrdod Pererin, … (Caerfyrddin, I. Daniel, d.d.); ceir dau emyn o'r eiddo yn Nodau y gwir Gristion … (Caerfyrddin, I. Daniel, d.d.): Tybir mai ef a drosodd i'r Gymraeg lyfr John Newton, Chwech ar Hugain o Lythyrau ar Destynau Crefyddol, gan Omicron (Caerfyrddin, J
DAVIES, WILLIAM EDWARDS (1851 - 1927), Cymmrodor ac eisteddfodwr Ganwyd 8 Medi 1851 yn Nolgellau, ail fab (o'r briodas gyntaf) i'r Dr. William Davies, gweinidog Wesle ac awdur Y Geiriadur Ysgrythyrol. Carai ysgrifennu o dan yr enw ' Ap yr Hen Wyliedydd.' Yn Llundain y treuliodd y rhan helaethaf o'i oes, ac yno trwy ei gysylltiad amlwg â Chymdeithas y Cymmrodorion y deffrowyd ynddo ei gariad at Gymru. Bu'n aelod ohoni, yn swyddog (yn ei dro), a gwas ffyddlon
DAVIES-COOKE family Gwysaney, Llannerch, Gwysaney, Disgyn teulu Davies Gwysaney yn ddifwlch o Gynric Efell (fl. 1200), yr hynaf o efeilliaid Madoc ap Meredith, tywysog Powys, yr hwn, pan fu farw ei dad, a etifeddodd arglwyddiaeth Egle, rhan o arglwyddiaeth Brwmffild, rhan o Riwabon, ac o Ystrad Alun Uwch Gwysaney (a elwid wedi hynny yn Molesdale). Gwraig Cynric oedd Golle, merch ac etifeddes Griffith ap Howel, a oedd yn bumed disgynnydd o Elystan
DAVIS, ELIZABETH (1789 - 1860), nyrs a theithwraig Ganwyd Betsi Cadwaladr ar fferm ei thad, Penrhiw ger y Bala, Sir Feirionnydd, ar 24 Mai 1789, y trydydd plentyn ar ddeg o un ar bymtheg (fe ymddengys), i Dafydd Cadwaladr (1752-1834) a'i wraig Judith (née Humphreys neu 'Erasmus', bu farw 1800). Fe'i bedyddiwyd yn Llanycil ar 26 Mai 1789. Yn ôl ei Autobiography, newidiodd Betsi ei chyfenw o 'Cadwaladr' i 'Davis' pan oedd yn byw ymhlith y di
DEE, JOHN (1527 - 1608), mesuronydd a seryddwr tystiolaeth o blaid yr hyn a ddywedir yn Archæologia Cambrensis, 1858, 472, sef ei fod yn frodor o Fugeildy, ger Trefyclawdd, sir Faesyfed, dengys ei ysgrifau bywgraffyddol fod ganddo nifer o Gymry ymhlith ei gyfeillion neilltuol, megis rhai o'r Herbertiaid, John Dafydd Rhys, a Morris Kyffin. Ymhellach, y mae un llythyr o'i eiddo yn cysylltu ei deulu yn bendant â sir Faesyfed. Y mae y llythyr hwn yn awr yn
DEIO ab IEUAN BWL (fl. c. 1530), bardd Nid ymddengys gadw ond un cywydd o'i waith, sef 'Mawl Llywelyn ab Ieuan ap Howel o Foelyrch i ofyn dau gi i William ap Mathew ap Griffith.' Yn ôl Lewis Dwnn bu Llywelyn ab Ieuan ap Howel farw yn 1534.
DEIO ab IEUAN DU (fl. 1460-80), bardd '; y mae'n digwydd mewn cywydd i ofyn am darw yn rhodd gan Siôn ap Rhys o Lyn Nedd. Cân Deio yn null celfydd a glanwaith beirdd canol y 15fed ganrif.
DEIO LLIWIEL (LLYWEL?) (fl. dechrau'r 16eg ganrif?)), bardd Cedwir cywydd mawl o'i eiddo i Rys ap Morys yn Llanstephan MS 226, a chywydd i'r cybydd a'r ocrwr yn Llanstephan MS 133, Llanstephan MS 134, Llanstephan MS 135, Hafod MS. 20, B.M. Add. MS. 14886, a NLW MS 970E, NLW MS 6511B, NLW MSS 13064D, NLW MS 13079B.
DEVEREUX family Lamphey, Ystrad Ffin, Vaynor, Nantariba, Pencoyd, ; gwnaethpwyd ef yn stiward y tŷ i Mary, tywysoges Cymru, yn 1525, ac yn brif farnwr yn Ne Cymru; yn 1526 daeth yn siambrlen De Cymru a siroedd Ceredigion a Chaerfyrddin. Yr oedd hefyd yn uchel stiward Builth ac yn stiward Hen Gaerfyrddin. Daeth i'w feddiant yn 1531 ran helaeth o ystadau Syr Rhys ap Gruffydd, sef yr ystadau a atafaelwyd gan y Goron; trwy hyn daeth Devereux i gael ei gyfrif yn arweinydd yng

Search results

241 - 252 of 1353 for "dafydd ap gwilym"