Dictionary of Welsh Biography

BURTON, PHILIP HENRY (1904 - 1995), athro, awdur, cynhyrchydd radio a chyfarwyddwr theatr Ganwyd P. H. Burton yn Aberpennar, Morgannwg ar 30 Tachwedd 1904, yn fab i Emma Matilda Burton (ganwyd Mears, bu farw 1934) a'i hail wr, Henry Burton (marw 1919), glöwr, yn wreiddiol o deulu dosbarth canol o Swydd Stafford. Nyrs oedd ei fam, a symudodd o Wlad yr Haf i Aberpennar yn blentyn. Roedd ganddi fab, William Wilson, o'i phriodas gyntaf (â glöwr o'r Alban a weithiai yn Aberpennar) a oedd
CADWALADR (d. 664), tywysog oesoedd diweddarach. Er enghraifft, ym ' Mhroffwydoliaeth Myrddin,' fel y'i ceir gan Sieffre o Fynwy, rhagfynegir y bydd i Gadwaladr alw ar Gynan i ddyfod yn ôl a gwneud cyfamod ag Alban (Ysgotland). Y mae'r gred neu'r broffwydoliaeth y dychwelai Cadwaladr i arwain cenedl y Cymry i fuddugoliaeth ar y Saeson yn beth cyffredin iawn yn y 'cywyddau brud,' y llu caniadau hynny mewn iaith aneglur braidd lle y
CALLAGHAN, LEONARD JAMES (1912 - 2005), gwleidydd Ysgrifennydd Gwladol i Gymru, ond fel Aneurin Bevan, newidiodd ei feddwl a hynny oherwydd ei fod yn credu bod blaenoriaeth wedi cael ei rhoi i adeiladu Pont Forth yn yr Alban yn lle Pont Hafren am fod Ysgrifennydd Gwladol dros yr Alban yn y Cabinet. Yn 1947 penodwyd Callaghan yn Ysgrifennydd Seneddol ar Drafnidiaeth ac anfonwyd ef fel cynrychiolydd i Gyngor Ewrop yn Strasbourg o 1948 i 1950. Yn ail
CARTER, ISAAC (d. 1741), argraffydd a gaiff y clod o sefydlu'r wasg argraffu barhaol gyntaf yng Nghymru Sefydlodd Carter ei wasg yn Atpar (a elwid hefyd yn ' Trefhedyn') ym mhlwyf Llandyfriog, Sir Aberteifi, sef yn y rhan honno o dref Castellnewydd Emlyn sydd ar ochr Sir Aberteifi i afon Teifi. Yn 1718 y daeth y pethau cyntaf allan o'r wasg, sef dwy faled - Cân o Senn i'w hen Feistr Tobacco, gan Alban Thomas, a Cân ar Fesur Triban ynghylch Cydwybod a'i Chynheddfau, y ddau gyhoeddiad yn nodedig o
DAVIES, ALUN TALFAN (1913 - 2000), bargyfreithiwr, barnwr, gwleidydd, cyhoeddwr a dyn busnes 1969 i 1973 bu'n aelod o'r Comisiwn Brenhinol ar y Cyfansoddiad a gynigiodd ddatganoli i Gymru a'r Alban a llywodraeth ranbarthol yn Lloegr. Bu ar Fwrdd Canolfan Materion Rhyngwladol Cymru 1985-1992. Roedd yr iaith Gymraeg a'i diwylliant yn bwysig dros ben iddo. Bu'n is-gadeirydd Pwyllgor Gwaith yr Eisteddfod Genedlaethol yn 1944, ac o 1977 i 1980 ef oedd llywydd Llys yr Eisteddfod. Yn 1940 sefydlodd
DAVIES, ANEIRIN TALFAN (1909 - 1980), bardd, beirniad llenyddol, darlledwr a chyhoeddwr . Cerddi personol eu naws, yn hytrach na cherddi gwleidyddol-gymdeithasol, a geir yn y gyfrol, ynghyd â nifer o gerddi crefyddol eu cywair. Dwys a myfyrgar yw'r cywair y tro hwn. Cyfieithodd hefyd gerdd hir Christina Rossetti, Goblin Market, i'r Gymraeg, dan y teitl Marchnad y Corachod (1947). Lladdwyd Owen Talfan Davies mewn damwain car yn yr Alban ar Hydref 24, 1963, a lluniodd T. Glynne Davies (1926
DAVIES, CATHERINE GLYN (1926 - 2007), hanesydd athroniaeth ac ieithyddiaeth, a chyfieithydd Lloegr a Ffrainc yn rhan olaf yr ail ganrif ar bymtheg. Yna astudiodd yng Ngholeg Somerville, Rhydychen, ac ysgrifennodd 'The influence of John Locke on literature and thought in eighteenth century France: a study of Locke's influence on the development of the theory of knowledge in France between 1734 and 1748' (1954), cam ar y ffordd i'w doethuriaeth. Yno y cyfarfu â Gareth Alban Davies (1926-2009
DAVIES, DAVID ALBAN - see ALBAN DAVIES, DAVID
DAVIES, EDWARD (Iolo Trefaldwyn; 1819 - 1887), eisteddfodwr a bardd , eithr nid oedd dim llwyddiant ar ei fasnach. Wedi hyn ymsefydlodd yn Wrecsam, gan deithio'r wlad i gasglu archebau dros gyhoeddwyr llyfrau o'r Alban. Dilynai'r eisteddfod yn ffyddlon. Cystadlai'n barhaus, yn rhy aml i gynhyrchu dim o wir werth. Enillodd gadair eisteddfod y Gordofigion, Lerpwl, yn 1870, am ei bryddest, ' Goleuni.' Gelwid arno'n aml i feirniadu llên ac adrodd a chanu penillion mewn
DAVIES, EVAN (Myfyr Morganwg; 1801 - 1888), bardd ac archdderwydd archdderwydd wedi marw Taliesin Williams, mab Iolo Morganwg, yn 1847, dechreuodd tua 1853 gynnal gwasanaethau crefyddol, derwyddol, wrth y ' Maen Chwyf ' ym Mhontypridd. Cyfarfyddid ar y pedwar 'alban', a pharhaodd hyn fel un o brif hynodion Morgannwg (er mawr ofid i weinidogion parchus y cylch) am tua chwarter canrif. Cyhoeddodd amryw lyfrau yn ymdrin â Derwyddiaeth. Eto ystyrid ef gan lawer o'i gyfoeswyr
DAVIES, JENKIN ALBAN - see ALBAN DAVIES, JENKIN
DAVIES, WALTER (Gwallter Mechain; 1761 - 1849), offeiriad, bardd, hynafiaethydd, a beirniad . Daeth ei lwyddiant eisteddfodol ag ef i sylw gwyr pwysig fel 'Owain Myfyr' a William Owen Pughe, a thrwy eu hanogaeth hwy yr ymaelododd yn Neuadd S. Alban, Rhydychen, yn 1791; yng Ngholeg y Drindod, Caergrawnt, y cymerodd ei radd. Bu gan yr eisteddfod afael anghyffredin arno ar hyd ei oes, a phraw pendant o hynny oedd iddo anfon o fewn chwe mis i'w farw - yn hen wr 88 oed - awdl ar 'Y Greadigaeth' i

Search results

13 - 24 of 118 for "Alban"