Dictionary of Welsh Biography

RHYS AP TEWDWR (d. 1093), brenin Deheubarth (1078-1093) ystadau yn Swydd Henffordd) mewn brwydr yn Llandudoch. Daeth diwedd ei fywyd yntau yn ystod wythnos y Pasg 1093 pan gafodd ei ladd gan wladychwyr Normanaidd ym Mrycheiniog dan arweiniad Bernard de Neufmarché, gwr Nest, wyres Gruffudd ap Llywelyn. Honna croniclau Cymreig a Seisnig fod marwolaeth Rhys wedi agor Cymru i oresgyniad y Normaniaid. Cofir Rhys hefyd oherwydd ei gysylltiadau teuluol. Yn ôl Achau
RHYS GOCH ERYRI (fl. dechrau'r 15fed ganrif), bardd O Feddgelert. Efallai mai ef oedd 'un o'r rhai gorau ieuainc' a enwir yng nghywydd y cwest (gan Gruffudd Llwyd, 1385?). Nid yw'r testun yn hollol sicr, ond gellir pwyso ar farwnad Rhys ei hun i Ruffudd, lle geilw ef 'f'athro,' a dweud ei fod agos yn ogyfoed iddo. Tybiodd Llywelyn ap Moel y Pantri fod sen i Bowys yn y farwnad honno, ac ymosododd yn huawdl ar Rys. Etyb yntau 'Rhy hen wyf, a rhy fab
RHYS GOCH GLYNDYFRDWY (fl. c. 1460), bardd yr uchelwyr Fel Guto'r Glyn, canodd yntau gywydd mawl i bum mab Llywelyn ap Hwlcyn o Fôn. Yr oedd cysylltiadau rhwng disgynyddion Llywelyn a theulu Pilstwn, a cheir cywydd marwnad gan Rys Goch i Siôn Pilstwn, aer Emrall. Y mae ei gywydd hiraeth am Rosier ap Siôn o Forgannwg yn ddiddorol am ei fod yn cynnwys cyfeiriad at gywydd Gruffydd Llwyd i yrru'r haul annerch y dalaith. Adlewyrchir anhrefn ei gyfnod mewn
RHYS GRYG (d. 1234) - gweler y ddau enw arno ym molawd 'Prydydd y Moch' (Llywarch ap Llywelyn) iddo, The Myvyrian Archaiology of Wales, i, 292-4; pedwerydd mab yr Arglwydd Rhys o Wenllian ferch Madog ap Maredudd o Bowys. Dyn anystywallt oedd Rhys, a wrthryfelodd yn erbyn ei dad ac a chwaraeodd y ffon ddwybig rhwng ei frodyr a rhwng Llywelyn Fawr a'r brenin John. Nid nad oedd yn rhyfelwr dewr ddigon, ond ni ellir
RHYS PENNARDD (fl. c. 1480), bardd Llywelyn ap Gutun ddychan i Rys ac i ddau fardd arall, Hywel ap Rheinallt a Lewys Môn.
ROBERTS, GLYN (1904 - 1962), hanesydd a gweinyddwr dyfarnwyd iddo radd M.A. a gwobr y Tywysog Llywelyn ap Gruffydd am ei draethawd sy'n arddangos dylanwad Lewis Namier. Yn 1929 penodwyd ef yn ddarlithydd cynorthwyol yng Ngholeg y Brifysgol, Abertawe lle'r arhosodd hyd 1939 pan ymunodd â'r Gwasanaeth Sifil. Erbyn 1942 yr oedd yn ysgrifennydd cynorthwyol yn y Weinyddiaeth Gyflenwi ac yn 1944 dyrchafwyd ef yn ddirprwy bennaeth y genhadaeth a anfonwyd i T.U.A
ROBERTS, HUW (fl. c. 1555-1619), bardd, awdur, a chlerigwr , megis Bodorgan, Henblas, Mellteyrn, Mysoglen, Penhesgyn, Penrhyn, a Phlas Iolyn. Canodd gywydd i groesawu Henry Rowland, esgob Bangor, adref o Lundain yn 1610, cywydd ar Frad y Powdr Gwn, 1605, cywydd ymddiddan rhwng offeiriad a'i gariad, nifer o amrywiol englynion a gynnwys un i'r Forwyn Fair, a chywyddau ymryson i Gruffudd Llwyd, a hefyd i Llywelyn Siôn o Forgannwg. Cyhoeddwyd yn Llundain, 1600, ei
ROBERTS, THOMAS (1765/6 - 1841) Llwyn-'rhudol,, pamffledwr sicr a ddaeth Thomas Roberts yn Grynwr. Ganed merch iddynt ym mis Hydref 1791. Bu'r mab hynaf, MAURICE ROBERTS, a gyfieithasai awdl Dafydd Benfras i Llywelyn ab Iorwerth, farw ym mis Rhagfyr 1812 yn 20 oed. Bu pedwar plentyn farw cyn i'w mam farw ym mis Mawrth 1829 a chael ei chladdu, 5 Ebrill, yn Bunhill Fields, gan adael un ferch, Keturah, a oedd mewn busnes peraroglau yn 7 Bond Street, Llundain
ROBERTS, THOMAS (1884 - 1960), addysgwr ac ysgolhaig , Bangor, ac yn is-brifathro yn 1920, a daliodd y swydd nes ymddeol yn 1949. Dechreuodd Thomas Roberts ymddiddori'n gynnar yn hanes a gwaith Beirdd yr Uchelwyr, a pharhaodd ei ddiddordeb ar hyd ei oes. Testun ei draethawd M.A. yn 1910 oedd barddoniaeth Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan. Yn 1914 cyhoeddodd Gwaith Dafydd ab Edmwnd yng nghyfres The Bangor Welsh MSS Society. Casglwyd copïau o'r cerddi o
ROBIN DDU (fl. c. 1450), cywyddwr Gelwir ef yn Robin Ddu ap Siencyn Bledrydd o Fôn yn rhai o'r llawysgrifau. Priodolir tua 90 o gywyddau iddo, ac y mae llawer ohonynt yn rhai brud. Yn un o'r rhain y mae'r bardd yn ymddiddan â'i lyfr brud, math ar gywydd brud a ganwyd hefyd gan Faredudd ap Rhys a Llywelyn ap Cynfrig Ddu o Fôn. Pleidiwr y Tuduriaid ydoedd, a chanodd farwnad i Owain Tudur. Ymhlith ei gywyddau mwyaf adnabyddus y
ROWLANDS, EURYS IONOR (1926 - 2006), ysgolhaig Cymraeg Lewis Môn (Caerdydd, 1975) a Gwaith Owain ap Llywelyn ab y Moel (Caerdydd, 1984) a chwblhau golygiadau o Gwaith Iorwerth Fynglwyd (Caerdydd, 1975) ac o Gwaith Rhys Brydydd a Rhisiart ap Rhys (Caerdydd, 1976) yn ogystal â llunio detholiad defnyddiol o waith y cywyddwyr, Poems of the cywyddwyr, c 1375-1525 (Dulyn, 1976). Cyhoeddodd liaws o erthyglau a nodiadau arloesol a blaengar yn y maes yn ogystal â
SEISYLL BRYFFWRCH (fl. 1155-75), bardd Seisyll awdl-farwnad i Owain Gwynedd, ac un arall i Iorwerth Drwyndwn ei fab (sef tad Llywelyn Fawr). Yr ail farwnad hon yw un o ffynonellau pwysicaf ein gwybodaeth brin am Iorwerth (Lloyd, A History of Wales, 549-50). Ceir canu hefyd i'r arglwydd Rhys gan y bardd hwn lle y mae'n cyfeirio at yr ymladd yn 1159 yn erbyn y pum iarll Normanaidd, ac at ddigwyddiadau eraill yng ngyrfa Rhys mor ddiweddar â'r

Search results

217 - 228 of 247 for "Llywelyn"