Dictionary of Welsh Biography

GRUFFYDD, Syr SION (d. 1586?), bardd a chaplan i Wiliam ap Syr Rhys Tomas, cadlywydd a wasanaethodd dan iarll Leicester yn yr Iseldiroedd ac a laddwyd yn Zutphen yn 1586. Awgrymir i'r bardd farw yr un adeg. Cadwyd o leiaf ddwy o'i ganeuon, sef carol dduwiol yn gofyn am faddeuant, ac un arall fwy adnabyddus, carol o hiraeth am Gaernarfon, a gyfansoddwyd pan oedd y bardd yn Fflandrys.
GRUFFYDD, WILLIAM JOHN (1881 - 1954), ysgolhaig, bardd, beirniad a golygydd damcaniaeth John Rhys mai o'r cwpled elegeiog Lladin y tarddodd yr englyn unodl union (yn groes i farn J. Morris-Jones yn Cerdd Dafod). Yn 1931 ymddangosodd Y Flodeugerdd Gymraeg, sef detholiad o gerddi rhydd o'r cyfnod rhwng yr 17eg ganrif a'r 20fed ganrif. Y mae'r rhagymadrodd yn ddiddorol am ei fod yn egluro cryn lawer ar syniad y golygydd am hanfod barddoniaeth. Cyhoeddwyd dwy ddarlith ganddo ar ffurf
GWEIRYDD ap RHYS (fl. c. 1170) - see WYNN
GWEIRYDD ap RHYS - see PRYSE, ROBERT JOHN
GWENLLIAN (d. 1136) Merch Gruffydd ap Cynan ac Angharad, merch Owain ab Edwin. Daeth yn wraig Gruffydd ap Rhys yn fuan wedi 1116; ei mab enwocaf oedd yr Arglwydd Rhys. Pan gychwynnodd y gwrthryfel Cymreig mawr yn 1136 arweiniodd Gwenllian, yn absenoldeb ei gŵr, y cyrch ar amddiffynfa'r Normaniaid yng Nghydweli a chafodd ei lladd wrth ymladd y tu allan i'r dref mewn man a elwir yn Maes Gwenllian hyd heddiw.
GWILYM TEW (fl. c. 1470), un o feirdd Morgannwg Dywaid y llyfrau achau ei fod yn fab i Rys Brydydd, ond y mae gennym rai ffeithiau sy'n awgrymu mai brawd i'r pencerdd hwnnw ydoedd. Gwelir, felly, ei fod yn aelod o'r teulu enwocaf o benceirddiaid a fu ym Morgannwg erioed, disgynyddion Rhys Fychan o Dir Iarll, o hil Einion ap Collwyn. Er bod Rhys Brydydd yn byw yn Llanharan, gellir tybied mai yn Llangynwyd, hen ganolfan y llwyth, y trigai Gwilym
GWYNFARDD BRYCHEINIOG, un o'r Gogynfeirdd thebyg mai'r un symbyliad oedd i gân Gwynfardd Brycheiniog i Ddewi. Cyfeiria'r gerdd a'r fuchedd at rai digwyddiadau, ond ymddengys fod deunydd yn y gerdd nas ceir yn y fuchedd. Gallasai'r awdl i'r arglwydd Rhys fod wedi ei chanu unrhyw adeg ar ôl 1172, y flwyddyn y cyfarfu'r brenin Harri II â Rhys ap Gruffydd a'i wneud yn 'ustus' ('justiciar') y deau ac felly'n ' arglwydd.' Efallai mai yn y flwyddyn
HAM, PETER WILLIAM (1947 - 1975), cerddor a chyfansoddwr caneuon 1983. Am flynyddoedd lawer, golygai hunanladdiad dau awdur Without You fod camp gerddorol Pete wedi ei bwrw i'r cysgod gan hanes trasig y grŵp. Ond erbyn troad yr 21ain ganrif roedd ei waith yn cael cydnabyddiaeth gyhoeddus gan do newydd o gerddorion o Gymru, ac yn eu plith James Dean Bradfield (Manic Street Preachers), Cerys Matthews (Catatonia) a Gruff Rhys (Super Furry Animals). Ar 27 Ebrill 2013
HARRI MASTR (fl. 15fed ganrif), bardd o Gydweli, Sir Gaerfyrddin, a oedd, yn ôl ei deitl, yn ŵr mewn urddau eglwysig; dywedir mai offeiriad Llandyfaelog oedd ef, ond ni wyddys am ddim i ategu hyn. Enwir ef yn Harri (ap) Hywel mewn rhai llawysgrifau (e.e. Hafod MS. 3), a ' Syr ' Harri ap Rhys yn NLW MS 566B; gelwir ef yn Mastr Harri ap Hywel, a hefyd yn Harri Hir yn Cwrtmawr MS 200B. Cadwyd peth o'i farddoniaeth mewn llawysgrifau, ac
HERBERT family, ieirll Pembroke (o'r ail greadigaeth) fel rheol ni dderbyniai'r brenin mo'i gynghorion fel gwladweinydd ac nid oedd gan Herbert ddigon o nerth ewyllys i'w rhoddi mewn gweithrediad. Oblegid ei natur hynaws fe'i cyfrifid ' the most universally belov'd and esteem'd of any man of that age ' (Clarendon); geilw Rhys Prichard ef yn ' golofn y deyrnas.' Bu farw o ergyd y parlys ar 10 Ebrill 1630, ' after a full and chearful supper.' PHILIP
HERBERT family Trefaldwyn, Parke, Blackhall, Dolguog, Cherbury, Aston, yn Edgecote, 1469; yr oedd hefyd yn nai i Syr Rhys ap Thomas. Fe'i cysylltodd Richard ei hun â gyrfa esgynnol Syr Charles Worcester, arglwydd Herbert o Raglan a iarll 1af Worcester yn nes ymlaen, a etifeddodd stadau teulu Pembroke, a'r dylanwad a olygent, trwy ei briodas ag Elizabeth Herbert, ŵyres yr iarll Pembroke 1af a chyfyrderes Syr Richard. Ar ôl llenwi rhai swyddi bychain yn y llys brenhinol
HEYLIN, ROWLAND (1562? - 1631), cyhoeddwr llyfrau Gymraeg yr oedd yn disgyn o hen deulu Heylin o Bentreheylin ar afon Vyrnwy ym Mhowys, teulu a ddaliasai'r stad o'r Canol Oesoedd ac yn hawlio eu bod yn disgyn, trwy Rhys Sais (bu farw 1070), o Tudur Trefor, a'u bod, trwy etifeddiaeth, yn dal y swydd o ' heilyn ' neu ddygwr cwpan yfed tywysogion Powys. Bu un o'r hynafiaid, Grono ab Heilyn, yn gennad dros Llywelyn ap Gruffydd (1254 - 1282) at Edward I yn

Search results

145 - 156 of 486 for "Rhys"