Dictionary of Welsh Biography

DOLBEN family Segrwyd, George Abbot, esgob Llundain, 1607, bu'n ficer Hackney (1619), Llangernyw (1621), canon Llanelwy (1626); cafodd ei ethol yn un o brif fwrdeiswyr Dinbych yn 1627. Pan fu farw Lewes Bayly etholwyd ef yn esgob Bangor, fe'i cysegrwyd gan Abbot, erbyn hyn yn archesgob Caergaint (Mawrth 1632), ac ymddiswyddodd o ofalaeth Llangernyw. Yr oedd yn weinydd cryf, a gofalai na châi dylanwad teuluol sefyll yn ffordd
DONALDSON, JESSIE (1799 - 1889), athrawes ac ymgyrchydd yn erbyn caethwasiaeth Sgeti. Addolaiai Jessie mewn capel Undodaidd yn Abertawe. Bu Francis Donaldson farw ym Mawrth 1873, yn 78 oed, a bu Jessie Donaldson farw yn ei chartref yn Sgeti ym Medi 1889 yn 91. Yn 2021 gosodwyd plac glas ar Adeilad Dinefwr, Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, ger cartref cyntaf Jessie Donaldson yn Abertawe.
DONNELLY, DESMOND LOUIS (1920 - 1974), gwleidydd ac awdur bolisïau tramor ei blaid, ymddiswyddodd Donnelly o chwip y Blaid Lafur ar 18 Ionawr 1968 a diarddelwyd ef o'r blaid naw wythnos yn ddiweddarach ar 9 Mawrth 1968. Ym mis Mehefin 1969 sefydlodd Desmond Donnelly ei Blaid Ddemocrataidd Unedig (United Democratic Party) ei hun. Ei pholisïau oedd diddymu'r wladwriaeth les, ailgyflwyno gwasanaeth cenedlaethol, dienyddio a fflangelliad. Yn etholiad cyffredinol
EDMUND-DAVIES, HERBERT EDMUND (1906 - 1992), cyfreithiwr a barnwr addysg trwy ysgoloriaethau. Mewn ysgrif goffa iddo, ysgrifennodd yr Arglwydd Roskill: 'his advantages lay only in a strong Welsh Nonconformist family background coupled with remarkable intellectual ability, great industry and a wholly legitimate ambition.' Cofir ei gyfraniad i'w briod faes hyd heddiw. Ym Mawrth 2013, sefydlwyd Ymddiriedolaeth Addysg Gyfreithiol yr Arglwydd Edmund Davies gyda'r nod o
EDMUNDS, MARY ANNE (1813 - 1858) ffyddlon yng ngwaith cymdeithasau llên a dirwest. Yr oedd er yn ieuanc yn awyddus i fod yn athrawes, ac wedi blynyddoedd o ymbaratoi, a chan rym penderfyniad diysgog, llwyddodd i ennill, mis Mawrth 1847, le yng Ngholeg Hyfforddi Cymdeithas yr Ysgolion Brutanaidd a Thramor yn Llundain. Cafodd yrfa foddhaol iawn yno, ac ym mis Hydref 1847 penodwyd hi i wasnaethu yn ysgol y Gymdeithas yn Rhuthyn. Yn Ionawr
EDWARDS family Cilhendre, Plas Yolyn, Thomas Myddelton. Yr oedd ef yn un o'r cenhadon sifil y rhoddwyd awdurod iddynt gan Thomas Mytton i drefnu telerau darostwng sir Fôn (Mai - Mehefin 1646) a Harlech (16 Mawrth 1647); daeth yn rheolwr Wrecsam yn 1647. (Cyfyrder iddo, y mae'n fwy na thebyg, ydoedd y Thomas Edwards, Amwythig, a oedd yn siryf swydd Amwythig yn 1644 ac a wnaethpwyd yn farwnig yn 1645 - gweler J. R. Phillips, Civil War, ii
EDWARDS, ALFRED GEORGE (1848 - 1937), archesgob cyntaf Cymru ac yn 1875 penodwyd ef yn warden yno; urddwyd ef yn ddiacon yn 1874 ac yn offeiriad yn 1875. Yn 1885 daeth yn ficer Eglwys Bedr, Caerfyrddin, ac yn ysgrifennydd i William Basil Jones, esgob Tyddewi. Yn Chwefror 1889 enwyd ef yn esgob Llanelwy, a'i gysegru yn Abaty Westminster, 25 Mawrth. Ar 1 Mehefin 1920 gorseddwyd ef yn eglwys gadeiriol Llanelwy yn archesgob cyntaf Cymru; ymddeolodd Mehefin 1934
EDWARDS, ARTHUR TUDOR (1890 - 1946), llawfeddyg Ganwyd Abertawe, 7 Mawrth 1890, mab hynaf William Edwards, Y.H. Derbyniodd ei addysg yn ysgol Mill Hill, Coleg S. Ioan, Caergrawnt, ac ysbyty Middlesex, Llundain, lle y cyflwynwyd iddo ysgoloriaeth hynaf Broderip ac ysgoloriaeth y Brifysgol. Graddiodd yn feddyg 1913; graddau uwch, M.Ch. a F.R.C.S. 1915. Gwasanaethodd yn y R.A.M.C. yn y Rhyfel Byd Cyntaf, a chodi'n uch-gapten. Penodwyd ef yn
EDWARDS, CHARLES ALFRED (1882 - 1960), metelegydd a phrifathro Coleg y Brifysgol, Abertawe Ganwyd 23 Mawrth 1882, mab Samuel ac Elizabeth Edwards, Kitchener, Ontario, Canada. Symudodd y teulu i sir Gaerhirfryn yn 1884. Prentisiwyd ef yn 1898 yn ffowndri gweithiau rheilffyrdd siroedd Caerhirfryn ac Efrog. Cymaint oedd ei ddiddordeb ym mhriodoleddau metelau ac aloion fel y penodwyd ef yn gynorthwywr yn adran feteleg y Labordy Ffisegol Cenedlaethol yn 1905, lle y bu'n cydweithio â'r Dr
EDWARDS, GEORGE ROWLAND (1810 - 1894), milwr a meistr tir goleuedig un o'i weithwyr gael cyfran o dir i'w drin. Yr oedd yn gefnogwr cryf i gynllun Jesse Collings - 'tair erw a buwch' - ac ysgrifennodd lawer ar y pwnc arbennig hwn. Bu farw 3 Mawrth 1894, a chladdwyd ef ym mynwent eglwys Great Ness.
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), undebwr llafur a gwleidydd cyntaf y Rhyfel Byd Cyntaf, gan wasanaethu fel gyrrwr gyda'r Magnelwyr (Royal Field Artillery). Bu ym merw'r brwydro yn Ffrainc hyd fis Mawrth 1918 pan anafwyd ef yn ddifrifol a'i gludo adref. Heb os, fe wnaeth ei brofiadau yn y rhyfel ac fel glöwr ei galedu i ofynion bywyd cyhoeddus yn y dyfodol. Ar ôl y rhyfel, dychwelodd i ogledd Cymru a phriodi Margaret Owen o Rachub, Bethesda, ar 9 Mawrth 1920
EDWARDS, JOHN KELT (1875 - 1934), arlunydd Ganwyd 4 Mawrth 1875 yn Berlin House, Blaenau Ffestiniog, mab Jonathan Edwards, siopwr. Ar ôl cael addysg yn ysgol Llanymddyfri ac yn Beaumont, Jersey, aeth i Rufain a Paris. Dangosodd rai o'i ddarluniau yn y Paris Salon, yn Llundain, a rhai trefi eraill. Gwnaeth luniau o'r iarll Lloyd George o Ddwyfor a'i ferch Megan, Syr Owen M. Edwards, Mr. a Mrs. John Hinds, R. O. Hughes ('Elfyn'), Ellis H

Search results

133 - 144 of 984 for "Mawrth"