Dictionary of Welsh Biography

CLARE family - 'gloewlat Glar' yw Morgannwg i Hywel Ystorm. Ymweodd y tylwyth estronol hwn gymaint yn hanes Deheudir Cymru fel na ellir osgoi rhoi crynodeb yma o'i yrfa. Un o geraint Gwilym Goncwerwr oedd Richard (bu farw 1090?), y rhoddwyd iddo diroedd yng Nghaint (Tonbridge), ac arglwyddiaeth Clare yn Suffolk - yn ddigon od, tebyg mai gair Brythoneg yw'r enw hwn. O bum mab y Richard hwn, yr enwocaf oedd
CLARK, GEORGE THOMAS (1809 - 1898), peiriannydd a hynafiaethydd Ganwyd 26 Mai 1809, mab George Clark (1777 - 1848), caplan yn y Chelsea Hospital, a Clara Dicey. Fe'i haddysgwyd yn ysgol Charterhouse, a bu am gyfnod yn astudio meddyginiaeth, ond penderfynodd fynd yn beiriannydd. Bu'n gweithio o dan I. K. Brunel ar y Great Western Railway, gan arolygu'r gwaith ar stesion Paddington a'r pontydd yn Basildon a Moulsford; efe a ysgrifennodd y teithlyfr dienw i'r
CLAY, JOHN CHARLES (1898 - 1973), cricedwr Hampshire pan enillodd Morgannwg Bencampwriaeth y Siroedd am y tro cyntaf. Yr oedd yn addas iawn mai Clay, yn ŵr 50 oed, a gipiodd y wiced olaf i gwympo yn y gêm honno. Yn ystod ei yrfa cipiodd gyfanswm o 1,315 wiced ar gyfartaledd o 19.77 rhediad. Gwasanaethodd fel dewiswr i'r Gemau Prawf yn 1947 ac 1948, a pharhaodd i fod yn gysylltiedig â'r tîm sirol, gan weithredu fel ymddiriedolwr ac fel Llywydd y
CLIDRO, ROBIN (fl. 1580), clerwr gyhydedd hir, gyda chynghanedd ysgafn rhwng y trydydd cymal a'r pedwerydd. Canodd Siôn Tudur farwnad iddo ar gynghanedd anafus fel a ddefnyddiai Clidro 'i hun, ac yn ei theitl dywedir iddo gael ei ladd gan ladron yn y Deheudir. Ond dylid cadw mewn cof y geill mai marwnad gellweirus i ddyn byw ydyw.
CLIVE, HENRIETTA ANTONIA (1758 - 1830), teithwraig a chasglydd gwyddonol iarll Powys. Yn 1774 bu farw 'Clive o'r India' hefyd a daeth ei fab hynaf, Edward Clive (1754-1839), yn ail farwn Clive o Plassey. Cyn iddo farw roedd tad Henrietta wedi trafod gyda Robert Clive y posibilrwydd o briodas rhwng Henrietta ac Edward. Fe'u priodwyd yn y pen draw yn Llundain ar 7 Mai 1784 a daeth Henrietta yn farwnes Clive o Plassey, gan gryfhau ymhellach ei chyswllt teuluol â'r cyfoeth y
CLOUGH, Syr RICHARD (d. 1570), marsiandwr a chynrychiolydd Syr Thomas Gresham (am gyfnod) yn Ewrop Llanwern, sir Fynwy. Tuag adeg ei briodas dechreuodd Clough adeiladu dau dŷ - Bachygraig a Plas Clough, y ddau heb fod ymhell o dref Ddinbych; ymddengys fod ganddo dŷ yn y dref hefyd. Ym mis Mai yr oedd yn ôl yn Antwerp, a'i wraig gydag ef; ychydig yn ddiweddarach buont yn Sbaen ac yn Hamburg. Bu Clough farw yn Hamburg rywbryd rhwng 11 Mawrth a 19 Gorffennaf 1570; claddwyd ef yn y dref honno, eithr
CLYNNOG, MORGAN (1558 - wedi 1619), offeiriad seminaraidd Ymaelododd yn y coleg Saesneg, Rhufain, oed 21. Wedi'r cynnwrf a fu'n achos symud ei ewythr, y Doctor Morys Clynnog, o swydd rheithor y coleg Saesneg, efe oedd yr efrydydd Cymraeg cyntaf i gymryd y llw cenhadol, 23 Ebrill 1579. Ordeiniwyd ef yn offeiriad, a dychwelodd i'w wlad enedigol yn 1582. Cyfeiria llythyr a ysgrifennwyd ym Mai neu Fehefin 1587, ato mewn cysylltiad ag offeiriaid seminaraidd
CNEPPYN GWERTHRYNION (fl. 13eg ganrif), pencerdd a gramadegydd fel y mae debycaf, er na cheir, hyd y gwyddom, ddim o'i waith yn aros. Gwelir y cyfeiriad cynharaf ato gan Wilym Ddu o Arfon (bardd a ganai yn 1322) yn ei awdl farwnad i Drahaearn Brydydd (M.A. 277b 12/13), lle'r enwir y Cneppyn ymhlith nifer o brifeirdd y 13eg ganrif, gan honni mai i olyniaeth y 'blaid penceirddiaid' hyn yr oedd Trahaearn yn perthyn. Gellir casglu o hyn ei hanfod (sef Cneppyn) o
COKE, THOMAS (1747 - 1814), gweinidog Wesleaidd Methodistiaid Wesleaidd a daeth yn brif gynorthwywr John Wesley, yn arolygwr Eglwys Fethodistaidd Esgobol America, a sylfaenydd y cenadaethau Methodistaidd. Bu farw ar y môr 12 Mai 1814, yn cyrchu'r India i sefydlu cenhadaeth yno. Ef yn bennaf oedd yn gyfrifol am sefydlu Wesleaeth Gymreig yn 1800 fel rhan o waith cenhadol y cyfundeb, yn union fel yr anfonwyd cenhadon i Iwerddon yn 1799 ar ei awgrym ef i
COLEMAN, DONALD RICHARD (1925 - 1991), gwleidydd Llafur gwladol dros Gymru, a bu hefyd yn gweithio i Eirene White a Cledwyn Hughes), yn chwip cynorthwyol yr wrthblaid, Gorffennaf 1970-Mawrth 1974, aelod blaenllaw a chynrychiolydd i Gyngor Ewrop, 1968-73, Arglwydd Gomisiynydd y Trysorlys, Mawrth 1974-Gorffennaf 1978, ac Is-siambrlen y Llys Brenhinol, Gorffennaf 1978-Mai 1979. Roedd y swydd olaf hon yn golygu llunio adroddiad manwl dyddiol ar weithgareddau'r
COLLEN (fl. 600?), sant Y mae'r hanes a geir yn ' Buchedd Collen ' yn ddiweddar ac yn un na ellir dibynnu arno. Eithr haedda Collen sylw gan mai ef, yn ôl traddodiad, yw sylfaenydd hen eglwys Llangollen, mam-eglwys holl gwmwd Nanheudwy. Ni choffeir mohono y tu allan i'r cylch hwn oddieithr ym mhlwyf cyfagos Rhiwabon, lle yr oedd ar un adeg gapel Collen. Nid ydyw'n debyg mai'r sant o lannau'r Ddyfrdwy a goffeir yn
COLLINS, WILLIAM LUCAS (1815 - 1887), clerigwr ac awdur , 394-5). Yn Oxwich ym Mrowyr y ganwyd Collins, mab y Parch. John ac Elizabeth Collins ', ac fe'i bedyddiwyd ar 23 Mai 1815). Bu yng Ngholeg Iesu, Rhydychen; bu ei dad a'i daid yn offeiriaid amryw blwyfi ym Mrowyr (Foster, Alumni Oxonienses), a gall mai hendaid iddo oedd y 'John Collins, of Swansea, gent.' a enwir gan Foster. Bu ef ei hunan yn rheithor Cheriton ym Mrowyr, 1840-67. Bu farw 24 Mawrth

Search results

133 - 144 of 1867 for "Mai"