Dictionary of Welsh Biography

PARRY, BLANCHE (1507/8 - 1590), Prif Foneddiges Siambr Gyfrin y Frenhines Elisabeth a Cheidwad Tlysau'r Frenhines Blanche yn ddall tua diwedd ei hoes (Llundain, Palas Lambeth, Papurau Talbot. MS 3198, ff. 552), nid oedd hyn yn gwarafun iddi ymdrin â busnes (fel y dengys ei llythyr ar ran James Parry) ac nid oedd pall ar ei chyneddfau hyd y diwedd. Bu farw Blanche yn ddibriod ddydd Iau, 12 Chwefror 1589/90, yn 82 mlwydd oed, yn fawr ei pharch gan bawb, cryn orchest yn y Llys elisabethaidd. Cyn mis Tachwedd 1578 yr
PARRY, JOSEPH (1744 - 1826), peintiwr ac ysgythrwr priododd Elizabeth Smallwood o Macclesfield, ac ym mis Mai 1826 symudodd i Lundain, lle y bu farw ar 15 Medi yr un flwyddyn. Claddwyd ef ym mynwent S. Martin-in-the-Fields. Mab iau Joseph Parry oedd JAMES PARRY (bu farw 1871?), arlunydd. Dangoswyd llawer o'i waith, yn cynnwys golygfeydd o Fanceinion, yn y ddinas honno. Rhagorai fel ysgythrwr a chynhyrchodd lawer o ysgythriadau o'i waith ei hun ac o eiddo
PARRY, Syr THOMAS (1904 - 1985), ysgolhaig, Llyfrgellydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Prifathro Prifysgol, bardd Ganed ef, yr hynaf o dri brawd, ar 4 Awst 1904 i Richard Edwin Parry, chwarelwr a thyddynnwr, a'i wraig Jane (née Williams) ym Mrynawel, Carmel, Sir Gaernarfon. Priodasai tad Richard Parry deirgwaith: mab iddo o'i briodas gyntaf oedd tad Robert Williams Parry; mab arall iddo, o'i ail briodas, oedd tad T. H. Parry-Williams. Yr oedd gwrthrych yr erthygl hon, ynteu, yn gefnder iau i Williams Parry
PAYNE, ELVIRA GWENLLIAN ('Gwen'; g. Hinds) (1917 - 2007), gwleidydd ac actifydd cymunedol Ganwyd Elvira Gwenllian Payne ar 28 Mawrth 1917 yn Stryd Morgan, y Barri, yr hynaf o ddau o blant Leonard Hinds (1887-1942), morwr o Farbados, a'i wraig Gwenllian (g. Lloyd) o'r Barri. Ei brawd iau oedd John Darwin Hinds (1922-1981). Gwasanaethodd ei thad fel taniwr ar longau masnachol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, ac yn nes ymlaen daeth yn löwr. Bu Gwen yn gweithio fel gofalwr yn Llundain, mewn
PEARSON, ARTHUR (1897 - 1980), gwleidydd Llafur Trysorydd yr Osgordd ym 1945-51. Dyfarnwyd CBE iddo ym 1949. Ar ôl iddo ddal y swydd o chwip y Blaid Lafur yn ddi-dor am gyfnod o ugain mlynedd, mewn llywodraeth ac yn yr wrthblaid, penderfynodd sefyll i lawr ym mis Hydref 1959, er mwyn rhoi cyfle i wleidydd iau ym mherson Arthur Probert, yr AS ar gyfer Aberdâr, etholaeth lofaol gyfagos. Ar ôl iddo ddychwelyd i'r meinciau cefn, ar 4 Tachwedd 1959 etholwyd
PEATE, IORWERTH CYFEILIOG (1901 - 1982), Curadur Amgueddfa Werin Cymru, 1948-1971, ysgolhaig, llenor a bardd Ganwyd 27 Chwefror 1901 yng Nglan-llyn, Llanbryn-Mair yn fab i George Howard ac Elizabeth Peate (née Thomas). Daeth ei frawd hŷn Dafydd Morgan Peate (ganwyd 1898) yn rheolwr banc a phriododd ei chwaer iau Morfudd Ann Mary (ganed 1910) Llefelys Davies, cadeirydd y Bwrdd Marchnata Llaeth ddydd Calan 1942. Bu farw brawd arall, John Howard Peate, yn blentyn ifanc yn 1899. Addysgwyd Iorwerth Peate yn
PENNANT, THOMAS (1726 - 1798), naturiaethwr, hynafiaethydd, teithiwr Ganwyd 14 Mehefin 1726, yn y Downing, sir y Fflint, mab David Pennant ac Arabella (gynt Mytton). Daethai ei dad i feddiant o'r Downing yn 1724 ar farwolaeth Thomas Pennant (yr olaf i oroesi o gangen iau o'r teulu), yr hwn a'i cymynroddodd iddo. Cartref cyntefig y Pennantiaid oedd Bychton yn yr un plwyf (Whitford). Y cyntaf i ymsefydlu yn y Downing oedd John Pennant, gor-hendaid y Thomas uchod, a
PETTS, RONALD JOHN (1914 - 1991), artist Joy, ond cadwodd gysylltiad â'i frawd iau Peter. Yn ystod y cyfnod hwn cyfarfu â'r arlunydd a'r awdur Brenda Chamberlain (1912-1971) a oedd yn fyfyrwraig yn yr Academi. Fe wnaeth y ddau roi'r gorau i'w hastudiaethau, gan briodi ar 11 Mai 1935 yn Swyddfa Gofrestru Kensington a symud i fyw yn Nhŷ'r Mynydd ger Llanllechid, Gogledd Cymru. Roeddent yn anelu at fod yn hunangynhaliol ac i fyw fel
PHILIPPS family Pictwn, Syr Wiliam Gruffudd o'r Penrhyn. Adeg ei apwyntio 10 Ebrill 1532 yn un o stiwardiaid a rhysyfwyr maenor Rhys ap Gruffudd ar ôl ei ddifreinio, yr oedd yn stiward o siambr y brenin. Yr oedd yn siryf Sir Benfro yn 1542. Ymddiddorai ei fab, Richard (ganwyd 1535), mewn llenyddiaeth Gymraeg (gweler Peniarth MS 155). Bu farw ddydd Iau ar ôl gŵyl Feugan, 1551 (gweler Peniarth MS 176 (397); W. Wales Hist
PHILIPPS family Dre-gybi, Phorth-Einion, briordy Aberteifi, (Caerfyrddin) - gelwir hi'n ' Anne ' yn y llyfrau, ond prawf ei hewyllys (1674) mai Jane oedd ei henw. Brawd iau James Philipps oedd HECTOR PHILIPPS (bu farw 1693), a dderbyniwyd i'r Middle Temple yn 1654. Cyffyrddwyd uchod â'i ddaliadau politicaidd; bu'n siryf yn 1688, ac yn aelod seneddol dros fwrdeisdrefi Ceredigion yn 1679 (ddwywaith), 1681, 1685, 1689, a 1690 (Meyrick, op. cit., 348); bu farw fis Mawrth
PHILLIPS, PEREGRINE (1623 - 1691), pregethwr Piwritanaidd, Annibynnwr, 'apostol sir Benfro' Freystrop, dod o dan iau drom cyfreithiau Clarendon, er iddo (dywedir) gael llawer o gysgod a charedigrwydd gan deulu Owen o Orielton a Perrot o Haroldston. Adroddir am bwysi a roddwyd arno i gydymffurfio â threfn yr Eglwys, ac am ddadleuon cyhoeddus rhyngddo ac Eglwyswyr o nod; ei gyhuddo, serch hynny, a wnaeth yr esgob Lucy o briodi Anghydffurfwyr heb ofyn am wasanaeth offeiriad. Yn 1672 cafodd drwydded
PHILLIPS, PHILIP ESMONDE (1888 - 1960), Islyngesydd Ganwyd 16 Mehefin 1888 yn fab iau i P. S. Phillips, Crumlin Hall, Mynwy Priododd yn 1933 Mrs Ellinor Curtis, merch Capten Glen Kidston (terfynwyd y briodas yn 1950); bu iddynt un mab. Addysgwyd Phillips yng Ngholeg Britannia y Llynges Frenhinol, Dartmouth. Dyfarnwyd iddo y D.S.O. a bar yn ystod Rhyfel Byd I. Yn 1927 aeth yn Benswyddog Staff Is-lyngesydd y Llongau Tanfor. O 1935 hyd 1937 bu'n Ail

Search results

133 - 144 of 214 for "Iau"