Dictionary of Welsh Biography

MORYS, HUW (Eos Ceiriog; 1622 - 1709), bardd Llywelyn ap John o'r Rhiwlas. Hyd y gwyddom, yr oedd gan y bardd ddau frawd, John yn hŷn nag ef (gydag ef y cartrefai Huw, hyd y gellir barnu), a Humphrey a oedd yn iau nag ef. Nid oes sicrwydd iddo dderbyn addysg well na'r cyffredin o fechgyn ei fro, er y mae'n bosibl iddo fynychu ysgol rad Croesoswallt neu ysgol ramadeg Rhuthyn am gyfnod. Mewn cerdd, 'Ar ofyn gostegion yn amser Cromwel,' cwyna oherwydd
MOSTYN family Mostyn Hall, adfer y frenhiniaeth. Wedi'r Adferiad fe'i gwnaethpwyd yn farchog, dewiswyd ef yn un o'r gwŷr a oedd i'w gwneuthur yn farchogion Urdd y Royal Oak, cafodd ei ddyrchafu'n farwnig (3 Awst 1660), a daeth yn ddirprwy-raglaw Sir y Fflint. Pan aeth dug Beaufort, llywydd Cyngor y Goror, ar ei daith rwysgfawr trwy Gymru yn 1684, fe'i croesawyd ym Mostyn gan Syr Roger; treuliodd y llywydd ddydd Iau, 24
MYDDELTON family Gwaenynog, cyntaf yn Gymraeg ('Beibl Bach 1630'). Bu farw 12 Awst 1631 a gadael ei stadau yng Nghymru i'r hynaf o'i feibion a oedd yn fyw, sef Thomas Myddelton (isod), a'i diroedd yn Essex i fab iau, Timothy Myddelton, gwr a sefydlodd linach gyfoethog y bu iddi ran bwysig ym mywyd cyhoeddus Essex. Er cryfed ydoedd ei Biwritaniaeth ni pheidiodd â rhoddi lloches a dangos cyfeillgarwch i'w frawd William Myddelton a
MYTTON, THOMAS (1608 - 1656) Halston,, un o brif swyddogion byddin plaid y Senedd awgrymu gŵr o anianawd ddyngarol a charedig, a dywed yr archesgob John Williams ei fod yn 'well-beloved' yng Ngogledd Cymru (Cal. Wynn Papers, 1834); eithr y mae'r modd y triniodd garcharorion Gwyddelig a gymerwyd yng Nghonwy yn staen ar ei gymeriad. Daeth cangen arall o'r teulu, yn disgyn o frawd iau hendaid Thomas Mytton, i feddu tiroedd yn Sir Drefaldwyn; ymbriododd gyda theulu Devereux o'r Faenor, a
NAISH, JOHN (1923 - 1963), awdur a dramodydd Ganwyd John Naish ar 20 Ebrill 1923 ym Mhort Talbot, Sir Forgannwg, y trydydd o bedwar o blant William John Frederick Naish, saer coed, a'i wraig Sarah Ann (g. Griffiths), athrawes. Roedd ganddo ddau frawd hŷn, William ac Edward, a chwaer iau, Lilian (Lily). Cafodd ei addysg yn ysgol gynradd Eastern ac Ysgol Uwchradd Port Talbot. Roedd yn frwd iawn am chwaraeon trwy gydol ei fywyd, a
NASH, RICHARD (Beau Nash; 1674 - 1761) aeresau. Fe allai, er hynny, i ryw fab iau o'r tylwyth droi at fasnach a chychwyn cainc newydd (a gwerinol), heb anghofio'r enw ' Richard.' Yr oedd mam ' Beau Nash ' yn nith i John Poyer o dref Penfro. Addysgwyd Nash yn ysgol y frenhines Elisabeth yng Nghaerfyrddin, ac ymaelododd (fis Mawrth 1691/2) yng Ngholeg Iesu, Rhydychen, ond ni raddiodd.
OWAIN GWYNEDD (c. 1100 - 1170), brenin Gwynedd gymerth Harri yn y flwyddyn honno, er nad oedd yn neilltuol lwyddiannus mewn ystyr filwrol, yn dynodi cam newydd a phendant yn hanes cysylltiadau Lloegr a Chymru. Wedi iddo golli Tegeingl a Iâl, a'i orfodi hefyd i dderbyn ei frawd iau, Cadwaladr, a alltudiesid yn 1152, i gyfran o'r awdurdod yng Ngwynedd, sylweddolodd Owain, gyda'r synnwyr pwyllog a'r gwelediad a oedd yn nodweddiadol ohono, bosibiliadau
OWEN family Plas Du, , 1568-9, eithr dechreuodd (c. 1573) ei absenoli ei hun o wasanaethau Eglwys Loegr; yn 1576 credid ei fod yn paratoi i drosglwyddo'r stad i'w frawd iau Foulk ac ymuno â'i frodyr eraill (isod) dros y môr. Yn dilyn y drwgdybio hwn daeth cyfres o ymchwiliadau swyddogol ac achosion cyfreithiol (1578 ymlaen) pryd y cyhuddwyd ef o fod yn Babydd, o roddi lloches i offeiriaid Pabaidd, o ohebiaeth
OWEN, CHARLES (d. 1746), gweinidog ac athro Ymneilltuol brawd iau i James Owen - am ei dras, gweler yr ysgrif ar hwnnw. Yn 1691-2 yr oedd yn derbyn grantiau i'w gynnal yn academi Bethnal Green, dan Ker; bu wedyn dan addysg ei frawd yng Nghroesoswallt. Yr oedd yn weinidog yn Wrecsam yn 1695 a 1696 beth bynnag, ond ar 13 Ebrill 1697 ymddengys ei enw yn rhestr gweinidogion Lancashire. O 1699 hyd ei farwolaeth, 17 Chwefror 1746, bu'n weinidog
OWEN, HENRY (1716 - 1795), clerigwr, meddyg, ac ysgolhaig Hengwrt. Ond Henry Owen a olygodd yr ail arg., 1766, o Mona Antiqua Restaurata Henry Rowlands. Yr oedd yn aelod blaenllaw o'r Cymmrodorion, ac ef a fyddai'n 'golygu' papurau a anfonid i'w darllen o flaen y gymdeithas. Sonnir llawer amdano yn llythyrau'r Morysiaid. Yr oedd yn gymydog ac yn gyfaill i Richard Morris - nid na allai Richard gyfeirio'n ddireidus at ei briodas â llances lawer iawn iau nag ef
OWEN, ROBERT (1858 - 1885), athro a bardd yn Abermaw. Nid aeth i Goleg Bangor i baratoi ar gyfer bod yn athro trwyddedig gan iddo golli ei rieni a bod gofal brawd a dwy chwaer - y tri yn iau nag ef - ar ei ysgwyddau. Aeth i Aberystwyth i fod yn is-athro yn ysgol Jasper House ac oddi yno i swydd gyffelyb yn Bourne College, Birmingham. Cafodd y darfodedigaeth afael arno a phenderfynodd fyned i Awstralia i chwilio am atgyfnerthiad corfforol
PARRY, BLANCHE (1508? - 1590) ddaliai i fyw yn Allt-yr-ynys yn gyfaill mebyd i Blanche Parry ac yn briod ag Olive Parry o Poston, disgynnydd i frawd iau Harri Ddu o Euas. Arddelid y berthynas hyd yn oed gan William Cecil (Burghley wedyn) - sonia Blanche Parry amdano ef fel 'kinsman' (nid y term penagored 'cousin'), ac ef a ddrafftiodd ei hewyllys hi ac a oedd yn brif ysgutor. Ac yr oedd Fychaniaid a Morganiaid Gwent ac Euas ac

Search results

121 - 132 of 214 for "Iau"