Dictionary of Welsh Biography

BOWEN, DAVID (Myfyr Hefin; 1874 - 1955), gweinidog (B) a golygydd Ganwyd 20 Gorffennaf 1874, yn fab Thomas a Dinah Bowen, Treorci, Morgannwg, a brawd hŷn i Ben Bowen ac i Thomas (Orchwy) Bowen (tad yr archdderwydd Geraint Bowen a'r bardd Euros Bowen), ac i fam Syr Ben Bowen Thomas. Symudasai'r rhieni o'r ddwy ochr o sir Gaer i byllau glo'r Rhondda. Noddwyd Cymreictod y teulu gan fywyd capel Moriah (B), Pentre. Addysgwyd David yn ysgol fwrdd Treorci, ac yn
BROOKES, BEATA ANN (1930 - 2015), gwleidydd enwebiad Gorllewin Fflint gan Syr Anthony Meyer. Etholwyd Brookes yn Aelod o Senedd Ewrop dros Ogledd Cymru yn 1979. Serch hynny, gwnaeth un ymgais olaf i fynd i Dŷ'r Cyffredin yn etholiad cyffredinol 1983 yn sedd newydd Gogledd-orllewin Clwyd. Arweiniodd hyn at broses hirfaith o ddethol ymgeisydd i'r Blaid Geidwadol rhwng Beata Brookes, Geraint Morgan, AS Dinbych ar y pryd, a Syr Anthony Meyer, AS
BRYN-JONES, DELME (1934 - 2001), canwr opera Covent Garden am y tro cyntaf yn 1963, ac yn yr un flwyddyn ymddangosodd yn Glyndebourne fel Nick yn The Rake's Progress gan Stravinsky. Daeth ei ymddangosiad cyntaf yn America yn 1967 fel Lescaut yn Manon ac fel Donner yn Das Rheingold gydag Opera San Francisco; efallai i'r cyfleoedd hyn ddod i'w ran yn sgil dylanwad Geraint Evans, a berfformiodd yno am ddau dymor ar bymtheg yn olynol. Erbyn 1970
CLARE family - 'gloewlat Glar' yw Morgannwg i Hywel Ystorm. Ymweodd y tylwyth estronol hwn gymaint yn hanes Deheudir Cymru fel na ellir osgoi rhoi crynodeb yma o'i yrfa. Un o geraint Gwilym Goncwerwr oedd Richard (bu farw 1090?), y rhoddwyd iddo diroedd yng Nghaint (Tonbridge), ac arglwyddiaeth Clare yn Suffolk - yn ddigon od, tebyg mai gair Brythoneg yw'r enw hwn. O bum mab y Richard hwn, yr enwocaf oedd
COPPACK, MAIR HAFINA (1936 - 2011), awdur a cholofnydd . Cyhoeddwyd ei hymdrech yn Abergwaun ym 1986 yn gyfrol o dan y teitl Merch Morfydd. Barn R. Geraint Gruffydd, un o'r beirniaid, oedd “Campus o hunangofiant … y mae'r ysgrifennu'n gyson hwyliog a diddorol ac ar brydiau'n wefreiddiol.” Sylw Rhiannon Davies Jones oedd “Dawn lenyddol gynhenid gyda'r gyfoethocaf yn y gystadleuaeth.” Beirniadodd y Fedal Ryddiaith ddwywaith (1997 a 2002) a bu'n feirniad Llyfr y
CYBI (fl. 550), sant Yn yr achau gwneir ef yn fab Selyf ap Geraint ab Erbin. Ysgrifennwyd ei 'fuchedd' mewn dwy ffurf, yn Lladin, tua'r flwyddyn 1200; rhaid amau eu gwerth, er efallai cywir ei ddisgrifio (fel y gwneir yn y 'fuchedd') yn fab i uchelwr yng Nghernyw a oedd yn ' princeps militae ' (sef penteulu) mewn llys rhwng afonydd Tamar a Llynher - Gelliwig, efallai. Ei brif sefydliad oedd Caer Gybi, lle yr
DAFYDD AP GWILYM (c. 1315 - c. 1350), bardd yn crynhoi yn y 1340au. Mae gennym dystiolaeth Iolo Goch yn ei farwnad i Ddafydd mai byr oedd ei fywyd, ac nid yw'r darluniau o'r bardd yn ei henaint mewn ambell gerdd yn groes i hyn o reidrwydd, gan fod modd eu hesbonio fel ffrwyth direidi neu ddychymyg byw. Rhesymol, felly, yw tybio i Ddafydd farw tua 1350, a gosod dyddiad ei eni oddeutu 1315, fel y cynigiodd R. Geraint Gruffydd. Ond rhaid
DAFYDD AP MAREDUDD GLAIS, llofrudd, swyddog dinesig, ysgrifydd a chyfieithydd Nicolas yn gyflafareddwyr gan y ddwy blaid. Ar 12 Medi 1441 lluniodd y pleidiau gytundeb teiran ar yr amod bod Dafydd a'i geraint yn cytuno i dalu 304 swllt at ddefnydd perthnasau'r meirwon; gwaharddwyd Dafydd hefyd rhag dod i mewn i dref Aberystwyth neu i dref nac eglwys Llanbadarn Fawr am gyfnod. Ar 2 Gorffennaf 1445, gorchmynnodd y brenin i Gruffydd ap Nicolas ac eraill gynnal archwiliad yn sir
DAFYDD NANMOR (fl. 15fed ganrif), bardd a phlaid Iorc arno yn 1468. Gan i'r brwydro yn Ffrainc ddarfod yn 1453, deil T. Roberts fod yn rhaid amseru ymadawiad Dafydd o Wynedd cyn y flwyddyn honno, a chyfrif gywyddau Gwen fel ei gyfansoddiadau cynharaf (The Poetical Works of Dafydd Nanmor, xvii-xix). Cafodd nawdd yn y De, yn llysoedd Rhys ap Meredudd o'r Tywyn (ger aber afon Teifi), ei feibion, a'i geraint. Nodir y Tŷgwyn-ar-Daf fel y man
DAVIES, ALUN TALFAN (1913 - 2000), bargyfreithiwr, barnwr, gwleidydd, cyhoeddwr a dyn busnes ymgeisydd y Rhyddfrydwyr dros Sir Gaerfyrddin, ond collodd ddwywaith i'r AS Llafur ar y pryd, yr Arglwyddes Megan Lloyd George. Yn etholiad cyffredinol 1966 daeth yn ail yn Ninbych i'r AS Ceidwadol Geraint Morgan. Bu'n gadeirydd ar Ryddfrydwyr Cymru 1963-1966. Roedd yn gefnogol iawn i ddatganoli, a phasiwyd cynnig ganddo yn cefnogi datganoli i Gymru yng nghynhadledd y Rhyddfrydwyr yn Torquay yn 1958. O
DAVIES, ALUN HERBERT (CREUNANT) (1927 - 2005), Cyfarwyddwr cyntaf Cyngor Llyfrau Cymru (y Cyngor Llyfrau Cymraeg yn wreiddiol) Brifysgol Cymru Aberystwyth yn 2004. Wrth ei gyflwyno ar gyfer y radd MA cyfeiriodd R. Geraint Gruffydd at y ffaith ei fod yn fawr o gorff (un o amryfal enwau'r cylchgrawn Lol arno oedd 'yr C fawr') ond ei fod 'wedi profi'n ddigamsyniol drwy ei weithredoedd drwy gydol ei yrfa ei fod yn ogystal yn meddu ar fawredd gwahanol ac uwch'. Gellid ychwanegu ei fod yn gawr gyda'r addfwynaf a roes oes o wasanaeth
DAVIES, ANEIRIN TALFAN (1909 - 1980), bardd, beirniad llenyddol, darlledwr a chyhoeddwr Williams. Parhaodd y cylchgrawn i fodoli am chwe blynedd, 1936-1942. Ar 1 Mehefin 1936 priododd Mary Anne Evans (1912-1971), athrawes o'r Barri, a bu iddynt ddau fab, Owen (ganwyd 1938) a Geraint (ganwyd 1943), a merch, Elinor (ganwyd 1946). Gadawodd Lundain yn 1937, ac agorodd siop fferyllydd yn 9 Heol Heathfield, Abertawe. Roedd ei enw, Aneirin Davies, yn amlwg ar flaen y siop, gydag 'Aneirin ap Talfan

Search results

1 - 12 of 49 for "Geraint"