Dictionary of Welsh Biography

BLIGH, STANLEY PRICE MORGAN (1870 - 1949), tirfeddiannwr ac awdur gwerthfawr ar y Cyngor Sir. Ar ôl i'r bedwaredd gynhadledd genedlaethol fethu cytuno tua'r flwyddyn 1893 cododd Bligh ei hun gofgolofn i Lywelyn ap Gruffydd ar ei dir ei hun, yn agos i'r fan y tybir lladd y tywysog arno. Bu. farw yn ddi-blant 15 Ionawr 1949; gwerthwyd y stâd yn 1950, ac yn ôl ei ewyllys aeth y rhan fwyaf o'r eiddo yn waddol i sefydlu ysgoloriaethau gwerth tros £2,000 y flwyddyn i fechgyn a
BODVEL family Bodfel, Caerfryn, Y mae teulu Bodvel yn olrhain eu tras i Gollwyn ap Tangno. Daethant i sylw gyntaf ym mherson JOHN WYN AP HUGH, Bodvel (bu farw 1576), a gariai'r faner frenhinol dros iarll Warwick (Northumberland wedi hynny), ac a wobrwywyd trwy gael Ynys Enlli. Carcharwyd ei fab HUGH GWYN (BODVEL), a fu farw 1611, am iddo wrthwynebu iarll Leicester (mab noddwr ei dad) pan oedd hwnnw yn ' Ranger of Snowdon Forest
BOWEN, BEN (1878 - 1903), efrydydd a bardd Chweched plentyn Thomas a Dinah Bowen, Treorci, Rhondda. Addysgwyd ef yn ysgol fwrdd Treorci, ysgol golegol Pontypridd, a Choleg y Brifysgol, Caerdydd. Yn lowr ieuanc, dan ddylanwad cymdeithasau llenyddol lleol, eisteddfodau, ac ysgrifau D. W. Jones ('Dafydd Morgannwg') yn y South Wales Weekly News, a Thomas Williams ('Brynfab') yn Y Darian, bu ganddo ddiddordeb y tu hwnt i'w oed mewn
BOWEN, SAMUEL (1799 - 1887) Macclesfield, athro a gweinidog gyda'r Annibynwyr Ganwyd 10 Hydref 1799 ym mhlwyf Cilrhedyn, Sir Gaerfyrddin. Ei dad, Dafydd Bowen, Brynchwith, oedd un o sylfaenwyr yr achos Annibynnol ym Mlaenycoed, lle y symudasai'r teulu. Addysgwyd ef yn ysgol ramadeg Caerfyrddin. Yn Ionawr 1820 derbyniwyd ef i athrofa Llanfyllin (a symudwyd i'r Drenewydd yn 1821). Ar derfyn ei gwrs yn 1824 dewiswyd ef yn athro yn y clasuron yn yr athrofa, ac yn niwedd y
BOWYER, GWILYM (1906 - 1965), gweinidog (A) a phrifathro coleg . Saesneg), Grenville Williams, athro yn ysgol y cyngor, ac yn arbennig R.J. Pritchard, ei weinidog ym Mynydd Seion (A), Ponciau, a'i cododd i bregethu yn 1923. Derbyniwyd Gwilym Bowyer i Goleg Bala-Bangor, lle'r oedd ei frawd hyn, Frederick, eisioes yn fyfyriwr ers tair blynedd a lle'r oedd John Morgan Jones a J.E. Daniel yn athrawon, 27 Medi 1928, a graddiodd yn B.A. gydag anrhydedd yn y dosbarth cyntaf
BRAOSE family ), y pedwerydd barwn; y mae'n debyg iddo gymryd meddiant o'r tiroedd yng Nghymru yn ystod oes ei dad. Priododd Maud de S. Valerie, 'gwraig gall a diwair' ('a prudent and chaste woman'), a bu iddynt dri mab. Tynnodd arno'i hun wg y Cymry yn gynnar trwy iddo, er mwyn dial marwolaeth (1175) ei ewythr, Henry o Hereford, wahodd Seisyll ap Dyfnwal a Chymry eraill yn perthyn i'w arglwyddiaeth i'w gastell yn
BREESE, EDWARD (1835 - 1881), hynafiaethydd gyfreithwyr. Trwy ei fam hawliai ei fod yn disgyn o Rys ap Tewdwr a Trahaearn Goch o Lŷn, a mabwysiadodd arfbais ac arni'r arfau y dywedid ddarfod eu dwyn gan yr hynafiaid hyn. CHARLES EDWARD BREESE (1867 - 1932), cyfreithiwr a hynafiaethydd Cyfraith Hanes a Diwylliant Ysgolheictod ac Ieithoedd Dilynodd ei fab ei dad nid yn unig fel cyfreithiwr ond hefyd fel un yn ymddiddori mewn hynafiaethau. Pasiodd yn
BROCHWEL YSGYTHROG (fl. 550), tywysog Yn ôl traddodiad efe oedd y person mwyaf trawiadol yn hen linach tywysogion cynnar Powys, yn gymaint felly ag y daeth y beirdd i alw Powys yn wlad Brochwel. Mab ydoedd i Cyngen a thad Cynan Garwyn a'r sant Tysilio, sefydlydd hen eglwys Meifod. Gan i'w ŵyr, Selyf ap Cynan, gwympo yn y gad wrth arwain y Cymry ym mrwydr Caer (c. 613), nid Brochwel mo'r ' Brochmail ' y dywed Beda iddo chwarae rhan
BROMWICH, RACHEL SHELDON (1915 - 2010), ysgolhaig Gymdeithas Arthuraidd Ryngwladol ac y mae llawer o'i herthyglau megis, 'Scotland and the earliest Arthurian Tradition' (1963) yn trafod mater Arthuriana a'r rhamantau canoloesol. Gwahanol oedd canolbwynt ei hastudiaethau academaidd yn ystod ail hanner ei gyrfa, pan droes at waith bardd mwyaf Cymru, Dafydd ap Gwilym. Dilynwyd ei darlith i'r Cymmrodorion yn 1964, 'Tradition and Innovation in the Poetry of
BRWMFFILD, MATHEW (fl. 1520-1560), bardd Brodor o Faelor oedd yn ôl Cwrtmawr MS 12B, t. 629. Yn ei gywydd 'I Sant Tydecho a dau blwy Mowthwy,' wedi canmol Llanymawddwy a Mallwyd fel ei gilydd, dywed mai am Fallwyd yr hiraethai fwyaf. Canodd gywyddau mawl i Risiart ap Rhys ap Dafydd Llwyd o Ogerddan tua 1520; i Rys ap Howel o Borthamyl, Môn, 'o fewn mis Tachwedd 1539 '; i Lewis Gwynn a fu farw tua 1552; ac i Siôn Wynn ap Meredith o Wydyr
BWTTING, RHYS (fl. 15fed ganrif), telynor Brodor o Brestatyn, Sir y Fflint. Yn eisteddfod Caerfyrddin a gynhaliwyd o dan nawdd Henry VI ac o dan lywodraeth Gruffydd ap Nicolas yn 1451 dyfarnwyd y wobr iddo fel prif ddatganydd gyda'r tannau.
CADELL ap GRUFFYDD (d. 1175) Mab Gruffydd ap Rhys (bu farw 1137). Clywir sôn amdano gyntaf yn 1138; yn y flwyddyn honno dug ef a'i frawd Anarawd, ynghyd ag Owain a Chadwaladr o Wynedd, 15 o longau rhyfel Danaidd - o Ddulyn, y mae'n fwy na thebyg - hyd at aber afon Teifi, mewn ymgais i gymryd tref Aberteifi, y lle olaf a oedd o dan lywodraeth y Normaniaid yng Ngheredigion. Yn ystod y blynyddoedd nesaf yr oedd yn ddinod o'i

Search results

49 - 60 of 1353 for "dafydd ap gwilym"