Dictionary of Welsh Biography

ROBERTSON, EDWARD (1880 - 1964), Athro, ieithydd, a llyfrgellydd Ganwyd 1880, yn Cameron, Fife, yr Alban, yn fab i John Robertson, yr ysgolfeistr lleol. Ar ôl bod yn ysgol ei dad yn Cameron ac yng Ngholeg Madras, S. Andrews, lle disgleiriodd mewn mathemateg, aeth i Brifysgol S. Andrews a graddio'n M.A. a B.D. ac ymlaen wedyn i Brifysgolion Leipzig, Berlin a Heidelberg; bu hefyd yn Syria am flwyddyn yn dysgu Arabeg. Dychwelodd i S. Andrews am flwyddyn (1905-06
ROWLANDS, Syr HUGH (1828 - 1909), cadfridog, a'r Cymro cyntaf i ennill Croes Victoria marn un swyddog y gofynnwyd iddo enwi'r person a wnaeth fwy na neb arall yn ystod y rhyfel, Hugh Rowlands oedd hwnnw. Cafodd groeso dinesig gan drefwyr Caernarfon pan ddychwelodd o'r Crimea, a chyflwynwyd cledd anrhydedd hardd iddo yn y castell. Bu'n gwasanaethu yn India'r Gorllewin, Lloegr, yr Alban, ac Iwerddon cyn mynd i'r India lle y cafodd ofal y gatrawd Gymreig yn 1865. Yn 1875 dychwelodd i
SALESBURY, HENRY (1561 - 1637?), gramadegydd Ganwyd ef ym mhlwyf Henllan, sir Ddinbych - yr oedd ei deulu'n gangen o hen deulu Llewenni. Graddiodd ym Mhrifysgol Rhydychen (S. Alban Hall). Bu'n astudio meddygaeth ac yn gwneud gwaith meddyg. Cyfeiria Dr. John Davies o Fallwyd ato fel ' medicus doctis annumerandus.' Yn 1593 fe gyhoeddodd ei ramadeg Cymraeg, Grammatica Britannica (Llundain). Ceir hanes hefyd am waith arall a ddechreuodd, sef
SALMON, HARRY MORREY (1891 - 1985), naturiaethwr, cadwraethwr a milwr rhaid i Salmon aros gyda'i fataliwn tiriogaethol, ac anfonwyd ef i warchod arfordir dwyreiniol yr Alban rhwng Aberdeen ac Arbroath, ac wedyn arfordir Durham a Swydd Efrog, ond cafodd gomisiwn i 3ydd Bataliwn y Catrawd Cymreig yn Rhagfyr 1915, a chyrhaeddodd y ffrynt gorllewinol ar ddiwedd Awst 1916 yn rhan ogleddol ymwthiad Ypres, lle bu am ddeuddeng mis yn Swyddog Cudd-ymchwil i'r 16eg Bataliwn
SHAND, FRANCES BATTY (c.1815 - 1885), gweithiwr elusennol Ganwyd Frances Batty Shand tua 1815 yn Jamaica yn ferch i John Shand (c.1759-1825), perchennog planhigfa o swydd Kincardine yn yr Alban, a Frances Brown (bu f. 1841) o St Catherine, Jamaica. Disgrifiwyd Frances Brown gan Shand fel 'benyw rydd o liw'. Yr oedd hi'n cadw tŷ iddo, a hefyd yn fam i ddeg o'i blant. Ganwyd pob un o'r deg yn St Catherine; Frances oedd yr ieuengaf ohonynt. Yn 1814
SHEPPARD, ARNOLD ALONZO (1908 - 1979), paffiwr gyfartal gyda'i gyfaill mawr Billy Wood a fuasai'n bencampwr pwysau plu yr Alban. Gwaetha'r modd, amddifadwyd paffwyr fel Sheppard o gyfleoedd i gynrychioli eu tref neu eu cenedl ar lefel genedlaethol neu ryngwladol. Ac nid oedd yr hiliaeth a wynebai paffwyr Du yr adeg honno yn gyfyngedig i reolwyr Bwrdd Rheoli Paffio Prydain. Ceir adroddiadau ffiaidd mewn papurau newydd lleol a chenedlaethol, yn ogystal
SKAIFE, Syr ERIC OMMANNEY (1884 - 1956), brigadydd a noddwr diwylliant Cymru , ac yn siryf yn 1956, y flwyddyn yr urddwyd ef yn farchog. Ni bu'n briod. Bu farw 1 Hydref 1956 yn Largos yn yr Alban pan oedd yn cynrychioli'r Eisteddfod a'r Orsedd yn y Mod. Ar garreg ei fedd ym mynwent eglwys S. Marc, Brithdir, y mae'r cwpled ' Yng Nghymru yr oedd fy nghalon,/Yn ei thir hi mae fy ngweddillion '.
STEPNEY family Prendergast, Sefydlwyd y teulu gan ALBAN STEPNEY, Sais o sir Hertford a mab i Thomas Stepney o S. Albans o'i wraig Dorothy, merch John Winde o Romsey, Huntingdonshire. Addysgwyd ef yng Nghaergrawnt a Clement's Inn a dywedir iddo ddyfod i Gymru fel cyfreithiwr ifanc yng ngwasanaeth yr esgob Richard Davies yn ystod yr ymweliad esgobol yn 1559. Ar 31 Rhagfyr 1561 fe'i penodwyd gan yr esgob yn dderbynnydd
THOMAS, ALBAN (d. 1740?), clerigwr, bardd, a chyfieithydd Gŵr o'r Rhos, Blaenporth, Sir Aberteifi, a churad Blaenporth a Thremain, 1722-40. Yr oedd yn flaenllaw yn yr adfywiad llenyddol yng Nghastellnewydd Emlyn a'r cylch yn niwedd y 17eg ganrif a dechrau'r ganrif ddilynol; am fanylion gweler Ifano Jones, Hist. of Printing and Printers in Wales, a'r cyfeiriadau a roddir yno. I lyfryddwyr y mae Alban Thomas o ddiddordeb fel awdur Cân o Senn i'w hên
THOMAS, ALBAN (1686 - 1771), meddyg - see THOMAS, ALBAN
THOMAS, JOHN (1646? - 1695), clerigwr mab i Thomas Thomas, person Pennant-Melangell. Aeth i Neuadd S. Alban yn Rhydychen yn 1668, 'yn 22 oed,' a graddiodd yn 1672; bu'n ficer Llanbrynmair (1681-9) ac yn rheithor Penegoes (1689-1695); o 1691 hyd 1695 daliai hefyd brebend yn eglwys gadeiriol Llanelwy. Sgrifennodd atebiad i ymresymiadau James Owen ym mhlaid urddau Presbyteraidd - wedi ei farw y cyhoeddwyd hwn, 1711, gan yr esgob George
THOMAS, MARGARET HAIG (IS-IARLLES RHONDDA), (1883 - 1958), awdures, golygydd, a chadeirydd cwmnïau St Andrews, yn yr Alban, gwlad ei theidiau Haig. Bu am ychydig yng Ngholeg Somerville, Rhydychen, ond ni bu'n gartrefol yno. Nid ymhoffai chwaith ym mywyd cymdeithasol dinas Llundain, gwell oedd ganddi unigeddau Sir Faesyfed o gylch Pen Ithon a thirionwch Llan-wern, ei chartref yng Ngwent. Ni ddysgodd ddim Cymraeg oddigerth brawddeg fer i'w defnyddio wrth ganfasio yn etholiadau ei thad ym Merthyr

Search results

97 - 108 of 118 for "Alban"