Dictionary of Welsh Biography

VAUGHAN, EDWARD (d. 1522), esgob Tyddewi Brodor o Ddeheubarth, efallai, oedd Vaughan, a addysgwyd yng Nghaergrawnt, lle y graddiodd yn LL.D. Penodwyd ef i eglwys S. Mathew, Friday Street, Llundain, 21 Mehefin 1487, a bu'n ddiweddarach yn ficer Islington, yn brebendari Reculverland, 15 Ebrill 1493, a Harleston, 16 Tachwedd 1499, yn eglwys S. Paul, yn ogystal â bod yn drysorydd yr eglwys gadeiriol honno, ac felly'n brebendari Bromesbury
VAUGHAN, EDWIN MONTGOMERY BRUCE (1856 - 1919), pensaer llywodraethol yr hyn a ddechreuwyd ei alw'n Ysgol Feddygaeth Genedlaethol Cymru. Wedi'r cyfan 'yr ysbyty yw'r Ysgol Feddygaeth, bron'. Ni fu Bruce Vaughan fyw, gwaetha'r modd, i weld Ysgol Feddygaeth Genedlaethol Cymru yn agor fel sefydliad clinigol mewn partneriaeth ag Ysbyty'r Brenin Edward VII ym 1921. Fe'i trawyd â salwch ym mis Ebrill 1919 a bu farw ddeufis ar ôl hynny ar 13 Mehefin 1919. Yng ngeiriau
VAUGHAN, HENRY (1621 - 1695), bardd Vaughan ei hunan yr argraff. Fel Brenhinwr pybyr gofidiai'n fawr oblegid digwyddiadau gwleidyddol ei gyfnod, eithr câi beth diddanwch yng ngolygfeydd Dyffryn Wysg. Troes i ddarllen llyfrau defosiynol a gweithiau ar athroniaeth gudd a chyfrin, a dechreuodd hefyd ymarfer fel meddyg. Priododd ddwywaith - (1) Catherine Wise, a (2) Elizabeth, chwaer y wraig gyntaf. Bu farw 23 Ebrill 1695 a chladdwyd ef yn
VAUGHAN, Syr JOHN (1603 - 1674), barnwr dros fwrdeisdref Aberteifi yn Ebrill 1640 a Rhagfyr 1640, ac efallai mor gynnar â Chwefror 1627/8. Ychydig o hanes dilys sydd amdano o 1642 hyd 1660. Cynigiodd Clarendon swydd barnwr iddo yn 1660, ond fe'i gwrthododd. Etholwyd ef drachefn i'r Senedd yn Ebrill 1661, dros sir Aberteifi y tro hwn. Daeth yn un o brif arweinwyr y 'country party' ac ymhlith yr huotlaf yn y Tŷ. Bu'n flaenllaw yn yr
VAUGHAN, RICHARD (1550? - 1607), esgob (1583) a'i ddewis yn archddiacon Middlesex (1588). Etholwyd ef yn esgob Bangor 22 Tachwedd 1595, symudwyd ef i Gaer 23 Ebrill 1597, ac oddi yno i Lundain yn 1604. Dywedir iddo gynorthwyo William Morgan gyda chyfieithu'r Beibl yn Gymraeg, ac iddo fod yn noddwr i eglwys gadeiriol Bangor. Pan oedd yn esgob Caer safodd yn gryf yn erbyn 'gwrthodwyr' Pabyddol a phan oedd yn esgob Llundain rhoes daw ar rai
VAUGHAN, Syr THOMAS (d. 1483), milwr, swyddog llys, llysgennad, siambrlen tywysog Cymru . Cafodd swyddi stiward, rhysyfwr, a meistr helwriaeth y brenin yn sir Henffordd ac Euas, a stiward, cwnstabl, porthor, a rhysyfwr Abergafenni, 15 Mehefin 1446. Bu'n feistr cad-ddarpar y brenin am ryw 10 mlynedd o 23 Mehefin 1450. Bu mewn cysylltiad agos â Siaspar Tudur, iarll Penfro, am gyfnod; daliai dŷ yn Llundain yn rhannol gydag ef yn 1456, ac yr oedd yn feichiau drosto, 21 Ebrill 1459. Eto, tynnid
VAUGHAN, WILLIAM HUBERT (1894 - 1959), giard rheilffordd a chadeirydd y Welsh Land Settlement Society i Groeswen Ganol, Port Talbot. Bu farw yn ddisymwth yng ngorsaf Paddington, 17 Ebrill 1959, ar ei ffordd i un o gyfarfodydd y Comisiwn Coedwigaeth.
VICARI, ANDREW (1932 - 2016), arlunydd Ganwyd Andrew Vicari ar 20 Ebrill 1932. Ei enw bedydd oedd Andrea Antonio Giovanni Vaccari ac roedd yn un o bump o blant i fewnfudwyr Eidalaidd o ddinas Parma, Vittorio ('Victor') Vaccari, gwerthwr baco a chacennau, a'i wraig Italia (g. Bertani). Nodir Port Talbot fel man ei eni yn aml, ond mewn gwirionedd fe'i ganwyd yng Nghastell-nedd lle roedd ei rieni yn cadw caffi Eidalaidd. Yn nes ymlaen
VINCENT family - 1869), ganwyd 23 Ebrill 1827, graddiodd o Goleg Iesu (1849), bu'n gurad parhaol S. Anne's, Llandygai (1857-9), ac yn ficer Llanbeblig (Caernarfon) o hynny hyd ei farw ar 8 Medi 1869 - canlyniad i'w hunan-aberth yn ystod ymweliad y colera â'r dref. Ei wraig oedd Grace Elizabeth, ferch William Johnson, rheithor Llanfaethlu; a hawlia dau o'u meibion sylw yma. Adroddir hanes yr hynaf, JAMES EDMUND
WALTER, LUCY (1630? - 1658), gordderch y brenin Siarl II wedyn gyda'r llys ym Mharis. Ganwyd eu mab, James, yn Rotterdam, 9 Ebrill 1649, a bu i Lucy hefyd ferch, Mary, a anwyd yn yr Hâg 6 Mai 1651. Yn 1656 dychwelodd Lucy i Lundain, eithr cymerwyd hi i'r ddalfa fel ysbïwr tybiedig a dodwyd hi, gyda'i morwyn, Anne Hill, yn Nhŵr Llundain. Y rheswm a roes hi yn ei hamddiffyniad ydoedd iddi ddychwelyd i gasglu cymynrodd o £1,500 a adawsid iddi gan ei mam, a
WALTERS, JOHN (1721 - 1797), clerigwr a geiriadurwr ym Morgannwg. Cyhoeddodd A Dissertation on the Welsh Language, 1771, a Dwy Bregeth, 1772, ond ei brif waith ydoedd y geiriadur mawr Saesneg-Cymraeg. Fe'i seiliwyd ar eiriadur anghyhoeddedig William Gambold, ond bu Walters wrthi'n ddyfal yn casglu defnyddiau o bob math. Fe'i hargraffwyd yng ngwasg y Bont-faen, a daeth y rhan gyntaf allan ar 5 Ebrill 1770. Cyhoeddwyd 14 rhan rhwng 1770 a 1783, ond ni
WARNER, MARY WYNNE (1932 - 1998), mathemategydd . Wedi iddi ymddeol o City, a'i hiechyd wedi torri ryw ychydig, parhaodd i weithio ar ei mathemateg gan fynychu cynadleddau ar draws y byd. Blwyddyn cyn ei marwolaeth roedd Mary Warner yn gweithio ar bapur i'w chyflwyno mewn cynhadledd i fathemategwyr yn Oslo ac roedd yn bwriadu treulio chwe mis yn Brasil fel athro gwadd. Ond torrwyd ar ei chynlluniau a bu farw'n dawel yn ei chwsg ar 1 Ebrill 1998, yn

Search results

877 - 888 of 960 for "Ebrill"